Kolegium jezuitów w Kaliszu
51°45′45″N 18°05′33″E/51,762500 18,092500| kolegium jezuitów | |
 nr rej. 256/62 z 22 września 1930, 28/A z 12 grudnia 1964, 70/A z 22 lutego 1965[1]
| |
 Budynki byłego kolegium (1858) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Data założenia |
1583 |
| Data zamknięcia |
1773 |
Położenie na mapie Polski w 1771 r.  | |
| 51°45′45″N 18°05′33″E/51,762500 18,092500
| |
Kolegium jezuitów w Kaliszu, także kolegium Karnkowskiego (łac. Collegium Karnkovianum) – jezuicka szkoła wyższa działająca w Kaliszu w latach 1583–1773.
Kolegium należało do prowincji polskiej jezuitów, a od 1756 do prowincji wielkopolskiej[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ufundowane w 1583 przez prymasa i arcybiskupa gnieźnieńskiego Stanisława Karnkowskiego, zatwierdzone przywilejem przez króla Stefana Batorego w 1585[3].
Budynek kolegium ocalał od pożaru miasta w 1609, który spalił m.in. kolegiatę Marii Panny, kościół św. Mikołaja i seminarium duchowne. Część uczniów wyjechała w jego wyniku z miasta[4]. W 1652 zaraza, która dotknęła miasto, spowodowała śmierć wielu uczniów i nauczycieli, a kolegium przez pewien czas zaprzestało działalności. W czasie potopu szwedzkiego miasto okupowali Szwedzi. Kolegium rozpuszczono, a w jego budynkach i majątku stacjonowało wojsko[5].
Przez okres jego istnienia urzędowało w nim 58 rektorów[2].
W kolegium filozofię studiował m.in. Kazimierz Łyszczyński, autor traktatu O nieistnieniu Boga (łac. De non existentia Dei), oskarżony o bezbożność (ateizm) i z wyroku sądu sejmowego stracony przez ścięcie i spalenie w 1689 w Warszawie[6].
W 1773, wraz z kasatą zakonu jezuitów, majątek kolegium przeszedł na własność Komisji Edukacji Narodowej[7].
Wykładowcy i absolwenci[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 56 [dostęp 2021-03-24].
- ↑ a b Załęski 1905 ↓, s. 420.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 380.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 408.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 412.
- ↑ Joanna Podgórska. Spłonął, bo zapalał światło rozumu. „Polityka”. 9 (2796), s. 60–62, 25 lutego 2011. ISSN 0032-3500.
- ↑ Załęski 1905 ↓, s. 421–422.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Załęski, Jezuici w Polsce. t. IV. Dzieje 153 kolegiów i domów jezuitów w Polsce, Kraków 1905.