Kompania łączności 4 Dywizji Piechoty

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
kompania łączności 4 Dywizji Piechoty
Historia
Państwo

Polska

Sformowanie

1932

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

kpt. Władysław Gaweł

Ostatni

kpt. Józef Piotrowicz

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Toruń

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

łączność

Podległość

4 Dywizja Piechoty

Kompania łączności 4 Dywizji Piechoty – pododdział łączności Wojska Polskiego.

Historia kompanii[edytuj | edytuj kod]

Wiosną 1932 została sformowana kompania telegraficzna 4 Dywizji Piechoty[1]. Na stanowisko dowódcy kompanii wyznaczony został kapitan Władysław II Gaweł, a na stanowisko młodszego oficera kompanii porucznik Kazimierz Larys[2][1].

Kompania stacjonowała w garnizonie Toruń[1][3][4] i była organiczną jednostką łączności 4 Dywizji Piechoty[5].

Kompania miała prowadzić szkolenie według obowiązującej wówczas „Instrukcji wyszkolenia wojsk łączności” sygn. MSWojsk. Szefostwo Łączności L. dz. 900/tjn. Wyszk. 30[6].

Kompania miała dwa plutony, lecz nie posiadała radia[7]. Pluton radio był mobilizowany w pułku radio w Warszawie[8] i po zakończeniu mobilizacji przydzielony do dywizji[9][10]. Dywizja nie posiadała wówczas organu zaopatrzenia i naprawy sprzętu łączności, czyli organu służby łączności [8].

Na podstawie rozkazu Dowództwa Łączności MSWojsk. L. 3000/tjn. I.Org. z 11 października 1937 kompania telegraficzna 4 DP została przeorganizowana i przemianowana na kompanię łączności 4 DP[11]. W składzie kompanii został utworzony pluton radio[12][13].

Organizacja pokojowa kompanii łączności:

  • dowódca kompanii (kapitan),
  • drużyna dowódcy kompanii[a],
  • I pluton telefoniczny,
  • II pluton telefoniczny,
  • III pluton radio[14][5].

Etat przewidywał 4 oficerów, 14-18 podoficerów (zależnie od typu kompanii), 130-133 szeregowców, 14 koni wierzchowych, 18-20 koni pociągowych, 2 samochody ciężarowe, 2 motocykle i 8 rowerów[5].

Organizacja pokojowa była dostosowana do zadań mobilizacyjnych i okazała się dobrą[15].

1 września 1938 uprawnienia dowódcze względem kompanii otrzymał szef łączności dywizji[16][17][b]. Dowódcami łączności dywizji byli mjr łącz. Aleksander Emmerling (VII 1929 - 28 VIII 1939)[19][20] i kpt. łącz. Jan Stanisław Hammer (od 28 VIII 1939)[19][21].

Do zadań kompanii należało szkolenie rezerw podoficerów i szeregowców jedynie na potrzeby własne. Poborowi byli wcielani bezpośrednio do kompanii. Etaty były tak skalkulowane, że dla zaspokojenia zapotrzebowań wojennych musiano powołać pod broń osiem roczników rezerwistów[14][5]. Kandydaci na podoficerów służby czynnej z kompanii szkolili się w szkołach podoficerskich batalionów telegraficznych i pułku radio[22].

Wiosną 1939 kompania została podporządkowana pod względem wyszkolenia fachowego dowódcy 1 Grupy Łączności[23]. Ze względu na szybki wybuch wojny dowództwo grupy nie odegrało powierzonej mu roli[24].

Zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W” kompania łączności 4 DP była jednostką mobilizującą. Pod względem mobilizacji materiałowej była przydzielona do 63 pułku piechoty[4][25].

Dowódca kompanii był odpowiedzialny za przygotowanie całości mobilizacji jednostek wpisanych na tabelę mob. z wyjątkiem mobilizacji materiałowej, za którą był współodpowiedzialny razem z dowódcą 63 pułku piechoty[26].

Dowódca kompanii był ponadto odpowiedzialny za przeprowadzenie mobilizacji:

  • kompanii telefonicznej 4 DP,
  • plutonu łączności Kwatery Głównej 4 DP,
  • plutonu radio 4 DP,
  • drużyny parkowej łączności 4 DP.

Wszystkie jednostki były mobilizowane w Toruniu, w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim[4][25].

Po zakończeniu czynności mobilizacyjnych kompania przekazywała: nadwyżki personelu i materiału do Kadry 8 batalionu telegraficznego, natomiast nadwyżki koni i środków przewozowych do 63 pp[4][25].

Jednostki zmobilizowane przynależały pod względem ewidencyjnym do Ośrodka Zapasowego Telegraficznego „Zegrze” z wyjątkiem plutonu radio 4 DP, który przynależał do Ośrodka Zapasowego Radio w Warszawie[27].

23 sierpnia 1939 została zarządzona mobilizacja jednostek „niebieskich” na terenie Okręgu Korpusu Nr VIII. Początek mobilizacji został wyznaczony na godz. 6.00 następnego dnia[28].

 Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej dywizji piechoty w 1939 roku.

Jednostki łączności 4 DP były formowane według organizacji wojennej L.3124/mob.org., ukompletowane zgodnie z zestawieniem specjalności L.3124/mob.AR oraz uzbrojone i wyposażone zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3124/mob./mat.[29]

Pluton łączności Kwatery Głównej 4 DP przeznaczony był do obsługi dowództwa dywizji, kompania telefoniczna przeznaczona do budowy i obsługi polowej sieci telefonicznej (z kabla polowego), a drużyna parkowa łączności odpowiadała za zaopatrzenie, naprawę i ewakuację sprzętu łączności[30][31][32].

Pluton radio 4 DP był formowany według organizacji wojennej L.3121/mob.org., ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.3121/mob.AR oraz uzbrojony i wyposażony zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3121/mob./mat.[29]

28 sierpnia 1939 w Toruniu major Emmerling stwierdził osobiście, że kompania osiągnęła pełną gotowość – „pełne wyposażenie w ludzi, sprzęt i środki techniczne”[33]. Z jego polecenia jedna drużyna stacyjna ze składu plutonu łączności Kwatery Głównej 4 DP została skierowana do Wąbrzeźna z zadaniem organizacji i obsługi centrali telefonicznej Grupy Operacyjnej „Wschód”[33]. Ponadto ze składu 4 i 16 DP do jego dyspozycji oddana została jedna radiostacja RKD, jedna radiostacja N1 i jeden patrol łączności z lotnikiem[33].

Według wymienionego oficera sieć telefoniczna stała 4 DP została „wykorzystana bardzo celowo, w pełnych ramach możliwości – przy czym kabel polowy rozbudowany w minimalnej ilości – gros personelu i sprzętu, w tym kabla polowego nieruszonego – umożliwiała dcy łączności, stosownie do zadań dywizji (której gros było w odwodzie) pełne możliwości pracy. 2 stacje radio rozstawione, jedna dla utrzymania korespondencji z Grupą Operac. wzgl. z armią, druga z podwładnymi i sąsiadami, gotowe do pracy – użycie przewidziane dopiero w akcji”[34].

W czasie kampanii wrześniowej jednostki łączności z plutonem radio walczyły w składzie macierzystej dywizji[35].

Kadra kompanii[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy kompanii
  • kpt. łącz. Władysław II Gaweł (III 1932 – VI 1934[36])
  • kpt. łącz. Teodor Józef Stefan Lange (od 1 VII 1934[36])
  • kpt. łącz. Jan Stanisław Hammer (do 28 VIII 1939[19])
  • kpt. łącz. Józef Edward Piotrowicz[c] (IX 1939[21])
Obsada personalna kompanii łączności 4 DP w marcu 1939[3]
  • dowódca kompanii – kpt. łącz. Jan Stanisław Hammer
  • dowódca plutonu telefonicznego – por. łącz. Feliks Michalski
  • dowódca plutonu telefonicznego – chor. Aleksander Michaluk
  • dowódca plutonu radio – ppor. łącz. Zygmunt Zdrodowski
Obsada personalna jednostek łączności 4 DP i plutonu radio we wrześniu 1939[21]
  • dowódca kompanii telefonicznej 4 DP – kpt. łącz. Józef Edward Piotrowicz
  • dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Paprotny (?)
  • dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Szubert
  • dowódca plutonu – por. łącz. rez. Ernest Eryk Adolf Dekert
  • dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Wiktor Daniel Wojewski[d]
  • dowódca plutonu łączności KG 4 DP – por. łącz. Feliks Michalski
  • dowódca plutonu radio 4 DP – ppor. łącz. Zygmunt Zdrodowski[e]
  • dowódca drużyny parkowej łączności 4 DP – NN
  • podoficer ds. gospodarczych – chor. Lisewski[f]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W składzie drużyny dowódcy kompanii znajdował się szef kompanii, pisarz, podoficer sprzętowy, podoficer sanitarny, podoficer gospodarczo-furażowy, podoficer weterynaryjny i podkuwacz[12].
  2. ↑ Stanowisko szefa łączności dywizji piechoty zostało przemianowane na dowódcę łączności. Jednocześnie wydano instrukcję normującą ściśle zakres działania dowódcy łączności dywizji piechoty[18][16].
  3. ↑ kpt. łącz. Józef Edward Piotrowicz ps. „Filip”, „Ryszard” ur. 2 marca 1909 w Samborze, w rodzinie Piotra i Karoliny z domu Czomiaszowicz. Na kapitana awansował ze starszeństwem z 19 marca 1919 i 24. lokatą w korpusie oficerów łączności. W tym samym miesiącu pełnił służbę w Centralnej Szkole Podoficerów KOP w Osowcu na stanowisku dowódcy plutonu szkolnej kompanii łączności[37]. Po uwolnieniu z niewoli przyjęty do PSZ na Zachodzie, a później wrócił do kraju[38] i został zarejestrowany w jednej z rejonowych komend uzupełnień[39]. W czasie powstanie warszawskiego w Oddziale V (Łączności) Komendy Obszaru Warszawskiego Armii Krajowej. Od 8 października 1944, po kapitulacji powstania, w niemieckiej niewoli, w Stalagu 344 Lamsdorf. 18 października 1944 przeniesiony do Oflagu II D Gross-Born. Zmarł 29 listopada 1996 w Warszawie[40].
  4. ↑ Wiktor Daniel Wojewski ur. 21 lipca 1902 we wsi Częstkowo, w rodzinie Jakuba i Emilii z domu Grubba. Był właścicielem cegielni, urzędnikiem miejskim w Gdyni i podwójcim w Pucku. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 w korpusie oficerów łączności. W 1934 posiadał przydział w rezerwie do Kadry 8 baonu telegraficznego[41]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II C Woldenberg. Po uwolnieniu z niewoli wrócił do kraju i został zarejestrowany w jednej z rejonowych komend uzupełnień. Zmarł 2 maja 1968. Został pochowany na Cmentarzu Witomińskim.
  5. ↑ Zygmunt Zdrodowski ur. 10 lutego 1915. Absolwent Szkoły Podchorążych Łączności w Zegrzu. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 października 1937 i 24. lokatą w korpusie oficerów łączności[42].
  6. ↑ Chor. Lisewski był dowódcą II plutonu w kompanii telefoniczno-kablowej, która została przydzielona Grupie Operacyjnej „Wschód”. Major Aleksander Emmerling w złożonej relacji napisał „prosiłem o wymianę go [chor. Lisewskiego] ze względu na to, że znałem go b. dobrze osobiście i wiedziałem, że na stanowisko dcy plutonu nie nadaje się. Obiecano mi na jego miejsce przysłać innego oficera”[43].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 773.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 240, 241.
  3. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 823.
  4. ↑ a b c d Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 488.
  5. ↑ a b c d Popławski 1965 ↓, s. 135.
  6. ↑ Zajączkowski 2015 ↓, s. 205.
  7. ↑ Cepa 1940 ↓, s. 5.
  8. ↑ a b Cepa 1940 ↓, s. 4.
  9. ↑ Konarski 1940 ↓, s. 82.
  10. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 3.
  11. ↑ Zajączkowski 2015 ↓, s. 207.
  12. ↑ a b Zajączkowski 2015 ↓, s. 208.
  13. ↑ Popławski 1965 ↓, s. 135, wg autora pluton radio został utworzony na podstawie rozkazu z 27 lipca 1937..
  14. ↑ a b Konarski 1940 ↓, s. 84.
  15. ↑ Konarski 1940 ↓, s. 87.
  16. ↑ a b Zajączkowski 2015 ↓, s. 210, 211.
  17. ↑ Kozłowski 1964 ↓, s. 204.
  18. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 12.
  19. ↑ a b c Relacja dcy łączności ↓, s. 10.
  20. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 531.
  21. ↑ a b c Leonard 1991 ↓, s. 227.
  22. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 77.
  23. ↑ Kozłowski 1964 ↓, s. 205, 206.
  24. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 11.
  25. ↑ a b c Zarzycki 1995 ↓, s. 135.
  26. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 474.
  27. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 475.
  28. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 218.
  29. ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1096.
  30. ↑ Cepa 1940 ↓, s. 20, 21, 71.
  31. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 169.
  32. ↑ Popławski 1965 ↓, s. 144.
  33. ↑ a b c Relacja dcy łączności ↓, s. 12.
  34. ↑ Relacja dcy łączności ↓, s. 13.
  35. ↑ Leonard 1991 ↓.
  36. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 167.
  37. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 267, 924.
  38. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-06-25]..
  39. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-06-25]..
  40. ↑ Józef Edward Piotrowicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2022-06-25].
  41. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 178, 702.
  42. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 271.
  43. ↑ Relacja dcy łączności ↓, s. 14.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Wojska Łączności II Rzeczypospolitej
grupy łączności
pułki łączności
bataliony łączności
kompanie łączności
szkolnictwo
służba łączności
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kompania_łączności_4_Dywizji_Piechoty&oldid=72018897”