Koncert noworoczny Filharmoników Wiedeńskich

Koncert noworoczny Filharmoników Wiedeńskich (niem. Neujahrskonzert der Wiener Philharmoniker) – rokroczna inicjatywa muzyczna, zapoczątkowana przez Josepha Goebbelsa, ministra propagandy i oświecenia publicznego III Rzeszy, (po anschlusie Austrii w 1938), który chciał uczynić nazistowski już wtedy Wiedeń miastem kultury i muzyki. W 1938 roku Filharmonicy Wiedeńscy byli już „oczyszczeni z Żydów” (judenrein) – orkiestra pozbyła się kilkunastu muzyków „niewłaściwego pochodzenia”, a w 1942 roku na stu dwudziestu trzech członków orkiestry sześćdziesięciu należało do NSDAP. Koncert jest wykonywany przez Filharmoników Wiedeńskich od 31 grudnia 1939 roku (sylwester 1939)[1].
Koncert poświęcony jest głównie kompozytorom z rodziny Straussów (Johannom Straussom ojcu i synowi, oraz Józefowi i Eduardowi), ale zawiera także utwory innych kompozytorów. Sam koncert wzbogacany bywa występami zespołu baletowego Opery Wiedeńskiej, a także pewnymi elementami żartobliwymi[2], w tym z udziałem publiczności inspirowanej przez dyrygenta. Od 1959 transmitowany jest, w ramach odpowiednio Euroradia oraz Eurowizji, przez liczne stacje radiowe i telewizyjne. W Polsce koncert transmitowany jest przez Program Drugi Polskiego Radia, Program Drugi Telewizji Polskiej, oraz TVP Kultura. Wieloletnim komentatorem transmisji telewizyjnej był Bogusław Kaczyński. Pierwszy raz koncert wykonany był w sylwestra 1939, następne – począwszy od roku 1941 odbywały się w Nowy Rok. Tradycyjnie wykonywane są podczas tego koncertu walc „Nad pięknym modrym Dunajem” (od 1945) i „Marsz Radetzky’ego” (od 1946[3]). Sala koncertowa przystrajana jest kwiatami. W latach 1980-2013 były one przekazywane w darze z włoskiego miasta San Remo, zaś od 2014 pochodzą one z ogrodów miejskich Wiednia.
Bilety[edytuj | edytuj kod]
Miejsca w Filharmonii na Koncert Noworoczny rezerwowane są nie mniej niż rok naprzód. W rzeczywistości odbywają się trzy koncerty o takim samym repertuarze. Najsłynniejszy z nich to Koncert Noworoczny (1 stycznia), wcześniej ma miejsce Koncert Sylwestrowy (31 grudnia), a 30 grudnia ma miejsce koncert próbny. Na każdy z powyższych koncertów można wylosować bilety, jedynym warunkiem jest wypełnienie odpowiedniego formularza na stronie Filharmoników Wiedeńskich. Formularz taki pojawia się w styczniu bądź lutym na rok przed daną serią „koncertów noworocznych”. Formularz jest dostępny w języku niemieckim i angielskim. Na każdy z trzech wymienionych koncertów należy wypełnić osobny formularz. Ceny biletów zależą od rodzaju koncertu. Bilety na koncert noworoczny wahają się od 35 do 1200 euro, za koncert sylwestrowy – od 25 do 860 euro, a za koncert próbny – od 20 do 495 euro[4]. Osoby, którym powiedzie się w trakcie losowania, otrzymują w lutym lub marcu listowne zawiadomienie o wygranych biletach, należy zapłacić za nie przelewem do końca czerwca danego roku. Osoby, którym się nie powiodło, otrzymują zawiadomienie drogą elektroniczną (e-mail).
Dyrygenci[edytuj | edytuj kod]
Clemens Krauss, 1939, 1941–1945, 1948–1954
Josef Krips, 1946–1947
Willi Boskovsky, 1955–1979
Lorin Maazel, 1980–1986, 1994, 1996, 1999, 2005
Herbert von Karajan, 1987
Claudio Abbado, 1988, 1991
Carlos Kleiber, 1989, 1992
Zubin Mehta, 1990, 1995, 1998, 2007, 2015
Riccardo Muti, 1993, 1997, 2000, 2004, 2018, 2021
Nikolaus Harnoncourt, 2001, 2003
Seiji Ozawa, 2002
Mariss Jansons, 2006, 2012, 2016
Georges Prêtre, 2008, 2010
Daniel Barenboim, 2009, 2014, 2022
Franz Welser-Möst, 2011, 2013, 2023
Gustavo Dudamel, 2017
Christian Thielemann, 2019, 2024 (planowany)
Andris Nelsons, 2020
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jacek Leociak: Wieczne strapienie. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne Sp. z o.o., 2020, s. 174. ISBN 978-83-8191-113-9.
- ↑ W 2009 wykonywano Symfonię Pożegnalną Haydna; zgodnie z konwencją tego utworu muzycy po kolei opuszczali swoje miejsca przy pulpitach, przy czym w tym wypadku ich gestykulacja (wznoszenie kieliszków szampana) wskazywała, że uciekają na zaplecze na zabawę noworoczną.
- ↑ Z wyjątkiem roku 2005, kiedy zrezygnowano zeń po tragicznym trzęsieniu ziemi i tsunami na Oceanie Indyjskim, które miało miejsce tydzień wcześniej.
- ↑ Ticket Information [dostęp 2020-01-01] .