Kondor kalifornijski
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| ||
| Gymnogyps californianus[1] | ||
| (Shaw, 1797) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | kondorowe | |
| Rodzina | kondorowate | |
| Rodzaj | Gymnogyps[2] Lesson, 1842[3] | |
| Gatunek | kondor kalifornijski | |
| Synonimy | ||
|
Rodzaju: Gatunku:
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[7] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Kondor kalifornijski[8] (Gymnogyps californianus) – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny kondorowatych (Cathartidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kondor kalifornijski zamieszkuje góry północnej Kalifornii, a niegdyś całe Góry Skaliste[8].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy opisał angielski przyrodnik George Shaw w 1797 roku, nadając mu nazwę Vultur californianus[9]. Jako miejsce typowe autor wskazał wybrzeże Kalifornii[9]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Gymnogyps[8], który opisał René Lesson w 1842 roku[3].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Gymnogyps: gr. γυμνος gumnos „goły, nagi”; γυψ gups, γυπος gupos „sęp”[10].
- Pseudogryphus (Pseudogryps): gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Gryphus Bonaparte, 1854[11].
- californianus: ang. California, od mitycznej królowej Calafii, która rządziła rajską wyspą bogatą w złoto i zamieszkaną przez Amazonki, opisał to ok. 1500 roku hiszpański pisarz Rodriguez de Montalvo[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Cechy gatunku
- Długość ciała 109–134 cm; masa ciała 8000–14 000 g; rozpiętość skrzydeł 249–300 cm[13]. Samiec większy od samicy. Upierzenie całego ciała czarne, jedynie pokrywy podskrzydłowe białe. Głowa i szyja nagie. Pokrywa je pomarańczowa skóra, na bokach szyi czerwona. Dziób żółty. Osobniki młodociane szarawe.
- Kondor kalifornijski jest tak ciężki, że aby wzbić się w powietrze, potrzebuje sprzyjających warunków. Podczas deszczu i pogody bezwietrznej ptak ten nie lata. Często przesiaduje w stałych miejscach wypoczynkowych i zażywa kąpieli słonecznej z rozłożonymi skrzydłami.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Góry.
- Gniazdo
- W szczelinie skalnej lub dużej dziupli sekwoi.
- Jaja
- Wyprowadza jeden lęg co rok lub dwa lata, składając w styczniu - kwietniu jedno jajo.
- Wysiadywanie
- Jajo wysiadywane jest przez okres 45–50 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 5–8 miesiącach, lecz nawet roczne są jeszcze karmione przez rodziców. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 5–8 lat, a dożywają 50 lat.
- Pożywienie
- Padlina dużych ssaków.
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
Gatunek chroniony. Przez pewien okres wymarły na wolności (1987–1992), gdy schwytano pozostałe osiem osobników i dołączono je do żyjących w niewoli. Populacja liczyła wówczas 30 osobników, obecnie trwają próby reintrodukcji. Największym zagrożeniem są zatrucia. W 2008 roku żyły na świecie 332 kondory kalifornijskie, w tym 156 na wolności[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gymnogyps californianus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Gymnogyps, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2018-07-12]
- ↑ a b R.-P. Lesson. Index Ornithologique. „L'Écho du monde savant et l'Hermès”. 9, s. kol. 1037, 1842 (fr.).
- ↑ R. Ridgway: The Cathartidæ – The American vultures. W: S.F. Baird, T.M. Brewer & R. Ridgway: A history of North American birds. Cz. 3. Boston: Little, Brown, 1874, s. 337, 338. (ang.)
- ↑ E. Coues: A checklist of North American birds. Wyd. 2. Boston: Estes and Lauriat, 1882, s. 91. (ang.)
- ↑ California Condor (Gymnogyps californianus) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2018-07-12].
- ↑ BirdLife International 2016, Gymnogyps californianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018 [online], wersja 2018-1 [dostęp 2018-07-12] (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Cathartidae Lafresnaye, 1839 - kondorowate - New World Vultures (wersja: 2016-07-26). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-07-12].
- ↑ a b G. Shaw: The Californian Vulture. W: G. Shaw & F.P. Nodder: The naturalist's miscellany, or Coloured figures of natural objects. Cz. 9. London: Printed for Nodder & Co., 1798, s. ryc. 301 i tekst. (ang.)
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Gymnogyps.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Pseudogryphus.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. californianus.
- ↑ D. Houston, G.M. Kirwan, D.A. Christie & C.J. Sharpe: California Condor (Gymnogyps californianus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-08-31]. (ang.)
- ↑ Milestones in California Condor Conservation. The Zoological Society of San Diego's Center for Conservation and Research for Endangered Species. [dostęp 2008-09-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2018. [dostęp 2018-07-12]. (ang.)