Kondor kalifornijski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Kondor kalifornijski
Gymnogyps californianus[1]
(Shaw, 1797)
Kondor kalifornijski
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ptaki
Podgromada Neornithes
Infragromada ptaki neognatyczne
Rząd kondorowe
Rodzina kondorowate
Rodzaj Gymnogyps[2]
Lesson, 1842[3]
Gatunek kondor kalifornijski
Synonimy

Rodzaju:

Gatunku:

  • Vultur californianus Shaw, 1798[6]
  • Pseudogryphus californianus — Ridgway, 1874
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[7]
Status iucn3.1 CR pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka Systematyka w Wikispecies
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Kondor kalifornijski[8] (Gymnogyps californianus) – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny kondorowatych (Cathartidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Kondor kalifornijski zamieszkuje góry północnej Kalifornii, a niegdyś całe Góry Skaliste[8].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy opisał angielski przyrodnik George Shaw w 1797 roku nadając mu nazwę Vultur californianus[9]. Jako miejsce typowe autor wskazał wybrzeże Kalifornii[9]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Gymnogyps[8], który opisał René Lesson w 1842 roku[3].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Gymnogyps: gr. γυμνος gumnos „goły, nagi”; γυψ gups, γυπος gupos „sęp”[10].
  • Pseudogryphus (Pseudogryps): gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Gryphus Bonaparte, 1854[11].
  • californianus: ang. California, od mitycznej królowej Calafii, która rządziła rajską wyspa bogatą w złoto i zamieszkaną przez Amazonki, opisał to ok. 1500 roku hiszpański pisarz Rodriguez de Montalvo[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Cechy gatunku 
Długość ciała 109–134 cm; masa ciała 8000–14,000 g; rozpiętość skrzydeł 249–300 cm[13]. Samiec większy od samicy. Upierzenie całego ciała czarne, jedynie pokrywy podskrzydłowe białe. Głowa i szyja nagie. Pokrywa je pomarańczowa skóra, na bokach szyi czerwona. Dziób żółty. Osobniki młodociane szarawe.
Kondor kalifornijski jest tak ciężki, że aby wzbić się w powietrze potrzebuje sprzyjających warunków. Podczas deszczu i pogody bezwietrznej ptak ten nie lata. Często przesiaduje w stałych miejscach wypoczynkowych i zażywa kąpieli słonecznej z rozłożonymi skrzydłami.

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Biotop 
Góry.
Gniazdo 
W szczelinie skalnej lub dużej dziupli sekwoi.
Jaja 
Wyprowadza jeden lęg co rok lub dwa lata, składając w styczniu - kwietniu jedno jajo.
Wysiadywanie 
Jajo wysiadywane jest przez okres 45–50 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 5-8 miesiącach, lecz nawet roczne są jeszcze karmione przez rodziców. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 5–8 lat, a dożywają 50 lat.
Pożywienie 
Padlina dużych ssaków.

Ochrona[edytuj | edytuj kod]

Gatunek chroniony. Przez pewien okres wymarły na wolności (1987–1992), gdy schwytano pozostałe osiem osobników i dołączono je do żyjących w niewoli. Populacja liczyła wówczas 30 osobników, obecnie trwają próby reintrodukcji. Największym zagrożeniem są zatrucia. Obecnie żyją na świecie 332 kondory kalifornijskie, w tym 156 na wolności[14].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Gymnogyps californianus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Gymnogyps, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2018-07-12]
  3. ↑ a b R.-P. Lesson. Index Ornithologique. „L'Écho du monde savant et l'Hermès”. 9, s. kol. 1037, 1842 (fr.). 
  4. ↑ R. Ridgway: The Cathartidæ – The American vultures. W: S.F. Baird, T.M. Brewer & R. Ridgway: A history of North American birds. Cz. 3. Boston: Little, Brown, 1874, s. 337, 338. (ang.)
  5. ↑ E. Coues: A checklist of North American birds. Wyd. 2. Boston: Estes and Lauriat, 1882, s. 91. (ang.)
  6. ↑ California Condor (Gymnogyps californianus) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2018-07-12].
  7. ↑ BirdLife International 2016, Gymnogyps californianus [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018 [online], wersja 2018-1 [dostęp 2018-07-12] (ang.).
  8. ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Cathartidae Lafresnaye, 1839 - kondorowate - New World Vultures (wersja: 2016-07-26). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-07-12].
  9. ↑ a b G. Shaw: The Californian Vulture. W: G. Shaw & F.P. Nodder: The naturalist's miscellany, or Coloured figures of natural objects. Cz. 9. London: Printed for Nodder & Co., 1798, s. ryc. 301 i tekst. (ang.)
  10. ↑ Jobling 2018 ↓, s. Gymnogyps.
  11. ↑ Jobling 2018 ↓, s. Pseudogryphus.
  12. ↑ Jobling 2018 ↓, s. californianus.
  13. ↑ D. Houston, G.M. Kirwan, D.A. Christie & C.J. Sharpe: California Condor (Gymnogyps californianus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-08-31]. (ang.)
  14. ↑ Milestones in California Condor Conservation. The Zoological Society of San Diego's Center for Conservation and Research for Endangered Species. [dostęp 2008-09-01].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  1. J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2018. [dostęp 2018-07-12]. (ang.)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kondor_kalifornijski&oldid=53913728”