Kondor kalifornijski
|
||
| Gymnogyps californianus[1] | ||
| (Shaw, 1797) | ||
 |
||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | kondorowe | |
| Rodzina | kondorowate | |
| Rodzaj | Gymnogyps[2] Lesson, 1842 |
|
| Gatunek | kondor kalifornijski | |
| Synonimy | ||
|
||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | ||
 |
||
| Zasięg występowania | ||
 |
||
Kondor kalifornijski[5] (Gymnogyps californianus) – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny kondorowatych (Cathartidae).
Spis treści
Zasięg występowania[edytuj]
Kondor kalifornijski zamieszkuje góry północnej Kalifornii, a niegdyś całe Góry Skaliste[5].
Taksonomia[edytuj]
Gatunek po raz pierwszy opisał angielski przyrodnik George Shaw w 1797 roku nadając mu nazwę Vultur californianus[6]. Jako miejsce typowe autor wskazał wybrzeże Kalifornii[6]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Gymnogyps[5], który opisał René-Primevère Lesson w 1842 roku[7].
Etymologia[edytuj]
Nazwa rodzajowa: gr. γυμνος gumnos – goły, nagi; γυψ gups, γυπος gupos – sęp[8].
Epitet gatunkowy: ang. California < mityczna królowa Calafia, która rządziła rajską wyspa bogatą w złoto i zamieszkaną przez Amazonki, opisał to ok. 1500 roku hiszpański pisarz Rodriguez de Montalvo[9].
Morfologia[edytuj]
- Cechy gatunku
- Długość ciała 109–134 cm; masa ciała 8000–14,000 g; rozpiętość skrzydeł 249–300 cm[10]. Samiec większy od samicy. Upierzenie całego ciała czarne, jedynie pokrywy podskrzydłowe białe. Głowa i szyja nagie. Pokrywa je pomarańczowa skóra, na bokach szyi czerwona. Dziób żółty. Osobniki młodociane szarawe.
- Kondor kalifornijski jest tak ciężki, że aby wzbić się w powietrze potrzebuje sprzyjających warunków. Podczas deszczu i pogody bezwietrznej ptak ten nie lata. Często przesiaduje w stałych miejscach wypoczynkowych i zażywa kąpieli słonecznej z rozłożonymi skrzydłami.
Ekologia[edytuj]
- Biotop
- Góry.
- Gniazdo
- W szczelinie skalnej lub dużej dziupli sekwoi.
- Jaja
- Wyprowadza jeden lęg co rok lub dwa lata, składając w styczniu - kwietniu jedno jajo.
- Wysiadywanie
- Jajo wysiadywane jest przez okres 45–50 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 5-8 miesiącach, lecz nawet roczne są jeszcze karmione przez rodziców. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 5–8 lat, a dożywają 50 lat.
- Pożywienie
- Padlina dużych ssaków.
Ochrona[edytuj]
Gatunek chroniony. Przez pewien okres wymarły na wolności (1987–1992), gdy schwytano pozostałe osiem osobników i dołączono je do żyjących w niewoli. Populacja liczyła wówczas 30 osobników, obecnie trwają próby reintrodukcji. Największym zagrożeniem są zatrucia. Obecnie żyją na świecie 332 kondory kalifornijskie, w tym 156 na wolności[11].
Przypisy
- ↑ Gymnogyps californianus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Gymnogyps. w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 29 grudnia 2010]
- ↑ California Condor (Gymnogyps californianus) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 29 grudnia 2010].
- ↑ BirdLife International 2015. Gymnogyps californianus. W: IUCN 2016. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) Wersja 2016-1. <www.iucnredlist.org>. (ang.) [dostęp 2016-08-31]
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Cathartidae Lafresnaye, 1839 - kondorowate - New World Vultures (Wersja: 2015-09-05). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2016-08-31].
- ↑ a b G. Shaw: The Californian Vulture. W: G. Shaw, F.P. Nodder: The naturalist's miscellany, or Coloured figures of natural objects. Cz. 9. London: Printed for Nodder & Co., 1798, s. ryc. 301 i tekst. (ang.)
- ↑ R.-P. Lesson. Index Ornithologique. „L'Écho du monde savant et l'Hermès”. 9, s. kol. 1037, 1842 (fr.).
- ↑ J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-08-31]. (ang.)
- ↑ J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-08-31]. (ang.)
- ↑ D. Houston, G.M. Kirwan, D.A. Christie, C.J. Sharpe: California Condor (Gymnogyps californianus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-08-31]. (ang.)
- ↑ Milestones in California Condor Conservation. The Zoological Society of San Diego's Center for Conservation and Research for Endangered Species. [dostęp 2008-09-01].
