Konopnicowate
| ||
 Datisca cannabina | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | różowe | |
| Rząd | dyniowce | |
| Rodzina | konopnicowate | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Datiscaceae Dumort. Anal. Fam. Pl.: 13, 14. 1829[2] | ||
| Typ nomenklatoryczny | ||
| Datisca L. (1753)[2] | ||
| Mapa zasięgu | ||
| ||
Konopnicowate (Datiscaceae) – rodzina z rzędu dyniowców. W zależności od ujęcia systematycznego jest monotypowa i obejmuje jeden rodzaj konopnica (Datisca) z dwoma gatunkami lub obejmuje jeszcze dwa inne rodzaje drzew wyodrębniane też jako rodzina Tetramelaceae[1]. Datisca cannabina rośnie we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i dalej na wschód po Kazachstan i Nepal. D. glomerata występuje w Kalifornii oraz w przyległej części Kalifornii Dolnej. Oba gatunki rosną na brzegach rzek, w lasach oraz na terenach otwartych[3]. Korzeń D. cannabina używany był do farbowania jedwabiu na żółto[4]. Rośliny z tego gatunku, zwłaszcza z kwiatami żeńskimi, bywają uprawiane jako ozdobne, ze względu na gęsty, charakterystyczny pokrój i ozdobne liście. Sok z rośliny o gorzkim smaku ma działanie przeczyszczające[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Okazałe byliny osiągające do 2, rzadko nawet do 3 m wysokości. Liście są nieparzyście pierzasto złożone, w górnej części tylko trójdzielne lub nawet niepodzielone. Blaszka liściowa jest silnie piłkowana na brzegu, a na szczycie zaostrzona. Kwiaty są drobne, jednopłciowe, promieniste i skupione w długie, wąskie grona. Kwiaty męskie mają krótką rurkę kielicha długości do 3 mm, zakończoną ząbkami w liczbie od trzech do dziesięciu. Korony kwiatu brak. Pręcików jest 5–15. W kwiatach żeńskich kielich składa się z 3 do 4 krótkich listków, płatków korony także brak. Zalążnia jest dolna i składa się z trzech do pięciu zrośniętych owocolistków. Z zalążni wyrastają 3–4 głęboko rozcięte na szczycie szyjki słupka. Owocami są torebki[3].
Kwiaty Datisca cannabina
Liście Datisca cannabina
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Przynależność konopnicowatych do rzędu dyniowców i ich bliskie pokrewieństwo z dyniowatymi i begoniowatymi jest znane i akceptowane od dawna. Problemy taksonomiczne budzi relacja rodzaju Datisca względem dwóch rodzajów drzewiastych wyodrębnianych jako rodzina Tetramelaceae lub włączanych do Datiscaceae[3].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
| dyniowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział[6]
- Rodzaj: Datisca Linnaeus, Sp. Pl. 1037. 1 Mai 1753 (syn. Cannabina P. Miller, Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754)[7] – konopnica
- gatunek: Datisca cannabina L.
- gatunek: Datisca glomerata (C.Presl) Baill.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2018-06-22].
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – D (ang.). University of Maryland. [dostęp 2011-10-19].
- ↑ a b c Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 122. ISBN 1-55407-206-9. (ang.)
- ↑ Datisca (pol.). W: Encyklopedia Gutenberga [on-line]. [dostęp 2011-10-19].
- ↑ Datisca cannabina (ang.). W: Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-10-20].
- ↑ Corynocarpus (ang.). W: The Plant List [on-line]. The Kew Gardens. [dostęp 2011-10-11].
- ↑ The Plant List (ang.). [dostęp 2013-11-09].
