Konstandinos Kanaris

Konstandinos Kanaris

Κωνσταντίνος Κανάρης

Konstandinos Kanaris w późnych latach życia jako premier rządu greckiego
Data i miejsce urodzenia	1790 Psara
Data i miejsce śmierci	2 września 1877 Ateny
Premier Grecji
Okres	od 16 lutego 1844 do 30 marca 1844
Poprzednik	Andreas Metaksas
Następca	Aleksandros Mawrokordatos
Okres	od 15 października 1848 do 12 grudnia 1849
Poprzednik	Jeorjos Kunduriotis
Następca	Andonios Kriezis
Okres	od 6 marca 1864 do 16 kwietnia 1864
Poprzednik	Dimitrios Wulgaris
Następca	Zinowios Walwis
Okres	od 26 lipca 1864 do 26 lutego 1865
Poprzednik	Zinowios Walwis
Następca	Benizelos Rufos
Okres	od 26 maja 1877 do 2 września 1877
Poprzednik	Aleksandros Kumunduros
Następca	Aleksandros Kumunduros
Odznaczenia

Konstandinos Kanaris, spolszczone Konstanty Kanaris (gr. Κωνσταντίνος Κανάρης; ur. ok. 1790 na Psarze, zm. 2 września 1877 w Atenach) – bohater walk o niepodległość Grecji, dowódca floty, mąż stanu, pięciokrotny premier Grecji.

Życiorys

Kanaris w latach wojny o niepodległość Grecji

Bojownik o niepodległość

W czasie wojny o niepodległość Grecji zasłynął bohaterskimi akcjami z wykorzystaniem branderów zapalających okręty imperium osmańskiego. Największym jego sukcesem było spalenie okrętu flagowego wroga u wybrzeży wyspy Chios w nocy z 6 na 7 czerwca 1822 roku, zabijając kapudana paszę Kara Aliego, w odpowiedzi na pacyfikację tej wyspy dokonaną przez wojska osmańskie kilka tygodni wcześniej.

Atak na turecki okręt flagowy dokonany przez załogę Kanarisa koło wyspy Chios (mal. Nikiforos Litras, 1873)

Powstańcze dokonania Kanarisa szeroko znane były w Europie i przyczyniały się do wzrostu nastrojów filhelleńskich. Pisał o nim m.in. Juliusz Słowacki w trzeciej i czwartej pieśni poematu Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, a spotkanie z nim w roku 1874 Władysław Tarnowski opisał w wierszu Odwiedziny u Kanarisa. W swym utworze Admirał Miaulis z cyklu Bohaterowie Grecji, francusko-grecki dyplomata Eugène Yemeniz określił Kanarisa jako prekursora stosowanej przez Greków partyzanckiej metody walki z flotą turecką.

Polityk niepodległej Grecji

Po odzyskaniu niepodległości Kanaris rozpoczął karierę polityczną w rządzie Joanisa Kapodistriasa. Za rządów Ottona I był dowódcą i ministrem marynarki wojennej, później działał w opozycji wobec króla, aż do jego abdykacji na rzecz Jerzego I. W latach 1844–1877 pięciokrotnie sprawował urząd premiera Grecji.

Pomnik Kanarisa (rzeźba Lazarosa Fytalisa) na ateńskim placu Kypseli

W maju 1877 został po raz ostatni ministrem marynarki wojennej i premierem gabinetu koalicyjnego. Obydwa stanowiska zajmował aż do śmierci, która nastąpiła kilka miesięcy później. Został pochowany na Pierwszym cmentarzu w Atenach. Na cześć Kanarisa jego imieniem nazwano następujące okręty wojennej marynarki greckiej:

• „Kanaris”, okręt patrolowy oddany do służby w 1835
• „Kanaris”, niszczyciel oddany do służby w 1880
• „Kanaris” (L-53), niszczyciel typu Hunt oddany do służby w 1942
• „Kanaris” (D-212), niszczyciel typu Gearing oddany do służby w 1972
• „Kanaris” (F-464), fregata typu Elli oddana do służby w 2002

Rodzina

W 1817 Konstandinos Kanaris poślubił Despinę Maniatis z historycznej rodziny z Psary. Z małżeństwa tego pochodziło siedmioro dzieci:

• Nikolaos Kanaris (1818–1848), zginął podczas wyprawy wojskowej w Bejrucie
• Temistoklis Kanaris (1819–1851), zginął podczas wyprawy wojskowej w Egipcie
• Trasiwulos Kanaris (1820–1898), admirał
• Miltiadis Kanaris (1822–1901), admirał, wieloletni członek parlamentu greckiego, trzykrotny minister marynarki w 1864, 1871 i 1878
• Likurgos Kanaris (1826–1865), oficer i prawnik
• Maria Kanaris (1828–1847)
• Aristidis Kanaris (1831–1863), oficer, zginął podczas powstania w Atenach

Drachma grecka z 1976 roku z wizerunkiem Kanarisa

Niemiecki admirał Wilhelm Canaris spekulował, że mógł być potomkiem Konstandinosa Kanarisa. Oficjalne badanie genealogiczne wykonane w 1938 roku wykazało jednak, że miał pochodzenie włoskie i nie był spokrewniony z grecką rodziną Kanarisów.

Odznaczenia

Ordery greckie

• Order Zbawiciela (Królestwo Grecji): Krzyż Wielki, 1864

Ordery zagraniczne

• Order Gwelfów (Królestwo Hanoweru): Krzyż Wielki
• Order Danebroga (Królestwo Danii): Krzyż Wielki

Zobacz też

• Wojna o niepodległość Grecji
• Premierzy Grecji
• Historia Grecji
• „Kanaris” (okręt)
• Grecka marynarka wojenna

Bibliografia

• Juliusz Słowacki: Podróż na wschód. W: Pisma pośmiertne Juliusza Słowackiego. T. 1. Lwów: A. Małecki, 1866, s. 121-184.
• Władysław Tarnowski. Odwiedziny u Kanarisa. „Ruch Literacki”. Nr 22, s. 355-356, 27 maja 1876. Lwów. 
• Eugène Yemeniz, Władysław Tarnowski (tłum.). Bohaterowie Grecji. Część trzecia: Admirał Miaulis. „Ruch Literacki”. Nr 43, s. 246-266, 21 października 1876. Lwów. 
• Hugh Chisholm: Kanaris, Constantine. W: Encyklopedia Britannica (11. edycja). Cambridge University Press, 1911, s. 647-648.
• Christopher M. Woodhouse: The Story of Modern Greece. Londyn: Faber and Faber, 1968, s. 379.

Linki zewnętrzne

• Konstandinos Kanaris na stronie biblioteki Argolikos
• Konstandinos Kanaris na stronie Rulers.org