Konstandinos Kanaris

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Konstandinos Kanaris
Κωνσταντίνος Κανάρης
Ilustracja
Konstandinos Kanaris w późnych latach życia jako premier rządu greckiego
Data i miejsce urodzenia

1790
Psara

Data i miejsce śmierci

2 września 1877
Ateny

Premier Grecji
Okres

od 16 lutego 1844
do 30 marca 1844

Poprzednik

Andreas Metaksas

Następca

Aleksandros Mawrokordatos

Okres

od 15 października 1848
do 12 grudnia 1849

Poprzednik

Jeorjos Kunduriotis

Następca

Andonios Kriezis

Okres

od 6 marca 1864
do 16 kwietnia 1864

Poprzednik

Dimitrios Wulgaris

Następca

Zinowios Walwis

Okres

od 26 lipca 1864
do 26 lutego 1865

Poprzednik

Zinowios Walwis

Następca

Benizelos Rufos

Okres

od 26 maja 1877
do 2 września 1877

Poprzednik

Aleksandros Kumunduros

Następca

Aleksandros Kumunduros

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Order Gwelfów (Hanower) Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania)

Konstandinos Kanaris, spolszczone Konstanty Kanaris (gr. Κωνσταντίνος Κανάρης; ur. ok. 1790 na Psarze, zm. 2 września 1877 w Atenach) – bohater walk o niepodległość Grecji, dowódca floty, mąż stanu, pięciokrotny premier Grecji.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Lata młodości[edytuj | edytuj kod]

Konstandinos Kanaris urodził się i dorastał na wyspie Psara, niedaleko Chios, na Morzu Egejskim. Dokładny rok jego narodzin nie jest znany. Oficjalne zapisy greckiej marynarki wojennej wskazują na rok 1795, jednak współcześni historycy greccy uważają rok 1790 za bardziej prawdopodobny[1].

We wczesnym okresie życia został osierocony i wybrał zawód marynarza, jak większość członków jego rodziny od początku XVIII wieku.

Kariera wojskowa[edytuj | edytuj kod]

Kanaris w latach wojny o niepodległość Grecji, litografia Karla Krazeisena

W 1821 roku wybuchło powstanie ludności greckiej przeciwko władzy osmańskiej, które przekształciło się w wojnę o wyzwolenie Grecji. Kanaris zasłynął bohaterskimi akcjami z wykorzystaniem branderów zapalających okręty floty tureckiej. Największym jego sukcesem było spalenie okrętu flagowego wroga u wybrzeży wyspy Chios w nocy z 6 na 7 czerwca 1822 roku, zabijając kapudana paszę Kara Aliego, w odpowiedzi na pacyfikację tej wyspy dokonaną przez wojska osmańskie kilka tygodni wcześniej[2].

Spalenie tureckiego okrętu flagowego przez Kanarisa, olej na płótnie Nikiforosa Litrasa

Powstańcze dokonania Kanarisa szeroko znane były w Europie i przyczyniały się do wzrostu nastrojów filhelleńskich. Już w 1826 roku Alexandre Dumas poświęcił mu wydany w Paryżu pochwalny utwór poetycki Canaris[3]. Z autorów polskich pisał o nim później Juliusz Słowacki w trzeciej i czwartej pieśni poematu Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu[4][5], a spotkanie z nim w 1874 roku Władysław Tarnowski opisał w wierszu Odwiedziny u Kanarisa[6]. W swym utworze Admirał Miaulis z cyklu Bohaterowie Grecji, francusko-grecki dyplomata Eugène Yemeniz określił Kanarisa jako prekursora stosowanej przez Greków partyzanckiej metody walki z flotą turecką[7].

Po zakończeniu wojny i uzyskaniu niepodległości przez Grecję, doszedł do stopnia admirała w nowo utworzonej marynarce wojennej i stał się zasłużonym politykiem.

Kariera polityczna[edytuj | edytuj kod]

Kanaris rozpoczął swoją karierę polityczną w rządzie Joanisa Kapodistriasa, który w 1827 roku wybrany został pierwszym przywódcą niepodległej Grecji. Po jego śmierci, odszedł z życia publicznego aż do 1832 roku, kiedy proklamowane zostało Królestwo Grecji. Za rządów Ottona I był dowódcą i ministrem marynarki wojennej, później działał w opozycji wobec króla, aż do jego abdykacji na rzecz Jerzego I[2]. W latach 1844–1877 pięciokrotnie sprawował urząd premiera Grecji.

Pomnik Kanarisa na placu Kypseli w Atenach, rzeźba Lazarosa Fytalisa

W maju 1877 roku został po raz ostatni ministrem marynarki wojennej i premierem gabinetu koalicyjnego. Obydwa stanowiska zajmował aż do śmierci, która nastąpiła kilka miesięcy później[2]. Został pochowany na Pierwszym cmentarzu w Atenach.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

W 1817 roku Konstandinos Kanaris poślubił Despinę Maniatis z historycznej rodziny z Psary. Z małżeństwa tego pochodziło siedmioro dzieci:

  • Nikolaos Kanaris (1818–1848), zginął podczas wyprawy wojskowej w Bejrucie
  • Temistoklis Kanaris (1819–1851), zginął podczas wyprawy wojskowej w Egipcie
  • Trasiwulos Kanaris (1820–1898), admirał
  • Miltiadis Kanaris (1822–1901), admirał, wieloletni członek parlamentu greckiego, trzykrotny minister marynarki w latach 1864, 1871 i 1878
  • Likurgos Kanaris (1826–1865), oficer i prawnik
  • Maria Kanaris (1828–1847)
  • Aristidis Kanaris (1831–1863), oficer, zginął podczas powstania w Atenach
Srebrna urna zawierająca serce Kanarisa w Narodowym Muzeum Historycznym w Atenach

Niemiecki admirał Wilhelm Canaris spekulował, że mógł być potomkiem Konstandinosa Kanarisa. Oficjalne badanie genealogiczne wykonane w 1938 roku wykazało jednak, że miał pochodzenie włoskie i nie stwierdzono jakiegokolwiek pokrewieństwa z Kanarisem, pomimo greckiej formy nazwiska[8].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Drachma grecka z 1976 roku z wizerunkiem Kanarisa

Konstandinos Kanaris jest przez Greków uważany za bohatera narodowego i jednego z najwybitniejszych uczestników wojny o niepodległość. Na jego cześć wzniesiono wiele posągów i popiersi w całym kraju. Widniał również na 1-drachmowych monetach i na 100-drachmowych banknotach wyemitowanych przez Bank Grecji.

Na cześć Kanarisa jego imieniem nazwano następujące okręty greckiej marynarki wojennej:

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Ordery greckie[edytuj | edytuj kod]

Ordery zagraniczne[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Archiwalna Biblioteka Historii i Kultury w Argolidzie: Konstandinos Kanaris.
  2. a b c Hugh Chisholm: Encyclopædia Britannica (11. edycja): Kanaris, Constantine. 1911.
  3. Alexandre Dumas: Canaris. Dithyrambe. Au profit des Grecs. 1826.
  4. Juliusz Słowacki: Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu: Grecya. 1836.
  5. Juliusz Słowacki: Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu: Podróż konna. 1836.
  6. Władysław Tarnowski: List z podróży: Odwiedziny u Kanarisa. 1876.
  7. Eugène Yemeniz: Bohaterowie Grecji: Admirał Miaulis. 1876.
  8. Richard Bassett: Hitler's Spy Chief: The Wilhelm Canaris Mystery. 2005.
  9. Hellenic Navy: Historia HS „Kanaris” (F-464) z listą okrętów greckiej marynarki wojennej nazwanych na cześć Kanarisa.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]