Konstanty Gaszyński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Konstanty Gaszyński
Ilustracja
Przed 1866 r.
Data i miejsce urodzenia

10 marca 1809
Jeziorna

Data i miejsce śmierci

8 października 1866
Aix-en-Provence

Narodowość

polska

Język

polski

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach

Konstanty Gaszyński (ur. 10 marca 1809 Jeziornie[2] koło Grójca, zm. 8 października 1866 w Aix-en-Provence) – polski poeta, prozaik, publicysta i tłumacz.

Ilustracja z książki "Album biograficzne zasłużonych Polaków i Polek wieku XIX"

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wywodził się ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Był synem Antoniego Gaszyńskiego i Teresy z Młynarskich. Absolwent Liceum Warszawskiego. Studiował na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim. W tym czasie zaprzyjaźnił się z Zygmuntem Krasińskim i bywał w salonie jego ojca Wincentego Krasińskiego.

Uczestniczył w powstaniu listopadowym w korpusie litewskim Antoniego Giełguda. Wyemigrował najpierw do Belgii, a następnie do Francji, gdzie w 1833 osiadł w Aix-en-Provence. Korespondował z Zygmuntem Krasińskim i wyjeżdżał na wspólne podróże (1850-1854). Był też wychowawcą jego synów.

Debiutował w 1827 poematem satyrycznym w sześciu pieśniach Jaksjada. Tłumaczył na język polski poezję francuską i niemiecką oraz serbską epikę ludową. Na język francuski tłumaczył literaturę polską (m.in. Anhellego Słowackiego i Przedświt Krasińskiego). Współpracował z francuskimi czasopismami: „Gazette du Midi” i „Memorial d'Aix”, gdzie pełnił funkcję naczelnego redaktora.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Dzieła powstałe w Polsce[edytuj | edytuj kod]

  • Wiersz na zgon Stanisława Staszica (1826)[3]
  • Jaxiada – utwór satyryczny (1827)
  • Dwaj Śreniawici – romans historyczny (1827)
  • Wariat z potrzeby – krotochwila (1827)[4]
  • Pożegnanie – sonet do Z.K. (1828)
  • Utwory w Pamiętniku płci pięknej (1830)
  • Pieśni sielskie (1830)
  • Liryki powstańcze (1831)

Dzieła powstałe we Francji[edytuj | edytuj kod]

  • Czarna sukienka – Paryż (1832)
  • Notatki oficera polskiego (1833)
  • Wiersze różne – Aix (1833)
  • Pieśni pielgrzyma polskiego (1833)[5]
  • 44 Sonety (1833)
  • 44 Artykuły francuskie (1833)
  • L'Eglise cathédrale du Saint Sauveur à Aix (1836)
  • Nord et midi (1836)[6]
  • Poezje (1844)
  • Pan Dezydery Boczko i jego sługa Pafnucy (1846)[7]
  • Pamiętniki Macieja Rogowskiego (1847)[8]
  • Dzień 8 września (1848)[9]
  • Kontuszowe pogadanki (1851)[10]
  • Listy do Ludwika Siemieńskiego (1851-1866)
  • Listy z podróży po Włoszech (1853)[11]
  • Sielanka młodości (1855)[12]
  • Pro publico bono – satyry: (1858)[13]
    • Gra i karciarze
    • Wyścigi konne w Warszawie
    • Papuga i wróbel – bajka
  • Deux élégies polonaises – traduites de Z.Kr. (1860)
  • Zygmunt Krasiński i moje z nim stosunki – monografia historyczno-literacka, rękopis niewydany (1860)
  • L’Aube, Le Dernier (poèmes) – tłumaczenie z Z.Krasińskiego (1863)
  • Wyjątki z listów Zygmunta Krasińskiego (1863)[14]
  • Kilka pieśni dla kraju (1864)[15]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kazimierz Chruściński: KONSTANTY GASZYŃSKI – WSPÓŁTWÓRCA KULTURY W PROWANSJI Przyczynek do biografii poety. [w:] Słupskie Prace Filologiczne • Seria Filologia Polska 3 • 2004 [on-line]. Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku. [dostęp 2011-07-04]. (pol.).
  2. ↑ Jeziorna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 578.
  3. ↑ Konstanty Gaszyński, Wiersz na zgon Stanisława Staszica [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  4. ↑ Konstanty Gaszyński, Waryat z potrzeby : krotofila ze śpiewkami w jednym akcie oryginalnie napisana, wyd. 1830 [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  5. ↑ Konstanty Gaszyński, Pieśni pielgrzyma polskiego [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  6. ↑ Konstanty Gaszyński, Nord et Midi, wyd. 1839 [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  7. ↑ Konstanty Gaszyński, Pan Dezydery Boczko i sługa jego Pafnucy : szkic z emigranckiego życia [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  8. ↑ Konstanty Gaszyński, Reszty pamiętników Macieja Rogowskiego rotmistrza Konfederacyi Barskiéj [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  9. ↑ Konstanty Gaszyński, Dzień ósmy września 1831 r. w Krakowie : obraz fantastyczny [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  10. ↑ Konstanty Gaszyński, Kontuszowe pogadanki i obrazki ze szlacheckiego życia [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  11. ↑ Konstanty Gaszyński, Listy z podróży po Włoszech [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  12. ↑ Konstanty Gaszyński, Sielanka młodości [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  13. ↑ Konstanty Gaszyński, Pro publico bono : nowe poezje [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  14. ↑ Wyjątki z listów Zygmunta Krasińskiego. T. 1., wyd. 1860 [online], Zawiera fragmenty listów z lat 1829-1858 bez podawania adresatów. Zbiór podzielony na 4 części: 1. Do K. Gaszyńskiego, 2. Do D. Potockiej, 3. Do różnych osób, 4. Do dzieci ; Wyd. K. G. Nazwa wyd.: Konstanty Gaszyński. - Dalszych tomów nie opublikowano., polona.pl [dostęp 2019-02-19].
  15. ↑ Konstanty Gaszyński, Kilka pieśni dla kraju [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konstanty_Gaszyński&oldid=69734347”