Kopaniny (Katowice)
Część Katowic i Mikołowa | |
Nocny widok na Kopaniny z marca 2011 roku | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miasto | |
Dzielnica | |
Data założenia |
połowa XIX wieku |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie Katowic | |
50°10′27″N 18°57′23″E/50,174278 18,956306 |
Kopaniny – część Katowic, położona w granicach dzielnic Podlesie (Kopaniny) i Zarzecze (Kopaniny Lewe i Kopaniny Prawe) oraz część Mikołowa (Kopaniny Lewe). Jej początki sięgają połowy XIX wieku jako przysiółki Zarzecza i Podlesia, włączone do Katowic 1975 roku, a częściowo potem do Mikołowa w 1986 roku. Intensywny rozwój urbanistyczny osady rozpoczął się po 1989 roku poprzez budowę nowych osiedli mieszkaniowych, przeważnie domów jednorodzinnych i szeregowych. W 2007 roku katowicką część Kopanin zamieszkiwało około 1,2 tys. osób.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początki Kopanin sięgają połowy XIX wieku, w czasie którym na pograniczu Mikołowa, Podlesia i Zarzecza powstały dwa przysiółki, których rozdzielał rów Kaskadnik. Kopanina-Zarzecze powstała na terenie gminy Zarzecze i stała się osadą typowo rolniczą, zaś Kopanina-Podlesie na terenie gminy Podlesie i kształtowała się w rejonie dzisiejszych ulic: Nagietek i Kaskady, a także R. Pomorskiego i Rolniczej[1]. W 1894 roku Kopaniny zamieszkiwały 440 osoby. Były one wówczas częścią powiatu pszczyńskiego (niem. Landkreis Pless)[2]. Starsza zabudowa Kopanin powstała głównie w latach 20., 30. i 60. XX wieku[1]. W 1939 roku zarzecka część Kopanin została włączona do Podlesia, a w 1973 roku Podlesie wraz z Kopaninami do Kostuchny[1]. Obszar Kopanin 27 maja 1975 roku wraz z całą Kostuchną włączono do Katowic[3], zaś 1 lipca 1986 roku część Kopanin Lewych wyłączono z Katowic i włączono do sąsiedniego Mikołowa[4].
Duży rozwój urbanistyczny Kopanin nastąpił po 1989 roku. Rozwój Kopanin jako południowej dzielnicy Katowic sprzyja temu, iż znajdują się tutaj niezagospodarowane dotąd obszary, peryferyjne w stosunku do centrum miasta[5]. Nowe zespoły domów, do 2011 roku[6] powstały m.in. przy ulicach: Kopaniny Lewe (osiedle szeregowych domów jednorodzinnych)[7], T. Fijewskiego (osiedle Pod Dębem; domy indywidualne i bliźniacze), Nagietek (Dolina Nagietek; domy jednorodzinne wolnostojące), Pomorskiego (domy jednorodzinne) i Rolniczej (m.in. osiedle Domy we Wrzosach)[6]. Pod nowe budownictwo mieszkaniowe miasto Katowice prowadziło również inwestycję polegające na budowie nowych dróg, chodników i infrastruktury technicznej, w tym wodociągu i kanalizacji. Inwestycje rejonie ulic: Kaskady, Kopaniny Lewe, K. Swinarskiego i T. Fijewskiego oraz do osiedla Zagajnik zrealizowano w latach 2008–2010[8]. W 2013 roku w Kopaninach powołano Stowarzyszenie Kopaniny Lewe, które działa na rzecz lokalnych mieszkańców[9].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Kopaniny położone są na terenie dwóch miast: Katowic i Mikołowa. W Katowicach Kopaniny są położone na terenie dwóch dzielnic: Podlesie (na mapach zapisywane jako Kopanina-Podlesie[1]; na powojennych jako Kopaniny[10]) i Zarzecze (Kopanina-Zarzecze[1]; na powojennych jako dwie części: Kopaniny Lewe i Kopaniny Prawe[10]). Część Kopanin Lewych znajduje się na terenie Mikołowa, włączonych do miasta 1 lipca 1986 roku[4]. W 2007 roku katowicką część Kopanin zamieszkiwało 1,2 tys. osób[11].
Obszar Kopanin położony jest na Wyżynie Katowickiej, z czego północna część Kopanin (Kopaniny Prawe) stanowi część Płaskowyżu Bytomsko-Katowickiego, zaś reszta Zrębu Mikołowskiego[12]. Podleską i zarzecką część Kopanin oddziela Kaskadnik[1]. Ponadto przez Kopaniny przepływa kilka innych cieków, będących dopływami Mlecznej: Bagnik, Cetnik i Bielawka[12]. Południowo-zachodnią część Kopanin zajmuje las Gniotek, stanowiącym remizę leśną o powierzchni 159,5 ha, będącą siedliskiem kilku rzadkich i chronionych gatunków roślin[13].
Obecna zabudowa Kopanin pochodzi z różnego okresu. Starsza zabudowa powstała głównie w latach 20., 30. i 60. XX wieku[1], zaś po 1989 roku notuje się w dzielnicy duży rozwój urbanistyczny. Przy ulicy Kopaniny Lewe wybudowano osiedle szeregowych domów jednorodzinnych[7]. Osiedle to, składające się z 66 domów wybudowała firma DOMBUD[6]. Udział powierzchni zabudowanej w powierzchni terenu zarzeckich Kopanin Lewych wynosił w 2007 roku 31%, wskaźnik intensywności zabudowy netto 0,58, zaś średnia ważona liczby kondygnacji wynosiła wówczas 1,87[14]. Ponadto do 2011 roku powstały również inne osiedla i grupy domów. Przy ulicy T. Fijewskiego oddano do użytku osiedle Pod Dębem, będące osiedlem zamkniętym, składającym się z 44 domów jednorodzinnych w zabudowie indywidualnej i bliźniaczej, zaś przy ulicy Nagietek Dolina Nagietek – również osiedle zamknięte składające się z 18 wolnostojących domów jednorodzinnych. Przy ulicy Pomorskiego wybudowano 15 domów jednorodzinnych, przy ulicy Rolniczej wzniesiono Domy we Wrzosach (cztery domy-bliźniaki i jeden wolnostojący) oraz 18 wolnostojących domów jednorodzinnych[6]. W 2008 roku ukończono budowę osiedla Zagajnik, będącego zespołem domów wielorodzinnych[15].
Główne trasy przebiegające przez Kopaniny biegną równoleżnikowo i są to ulice: T. Kościuszki (fragment drogi krajowej nr 81, biegnącej na północ od Kopanin Prawych; łączy Kopaniny w kierunku północnych dzielnic i Katowic, a w druga stronę z Mikołowem), Pstrągowa (główna trasa w Kopaninach Prawych); gen. S. Grota-Roweckiego (główna trasa w rejonie Kopanin Lewych; łączy Kopaniny z innymi południowymi dzielnicami Katowic w jednym kierunku i z Mikołowem w drugim) i Kaskady (trasa w podleskiej części Kopanin)[16][10]. Połączenia z Kopanin zapewniają autobusy ZTM-u. Przystanki znajdują się przy ulicach: T. Kościuszki, Pstągowej i gen. S. Grota-Roweckiego. Autobusy łączą Kopaniny z innymi dzielnicami Katowic oraz sąsiednimi miastami, głównie z Mikołowem[17].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Szaraniec 1996 ↓, s. 132.
- ↑ Landkreis Pleß (poln. Pszczyna). treemagic.org. [dostęp 2021-07-10]. (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87
- ↑ a b M.P. z 1986 r. nr 18, poz. 130
- ↑ Chmielewska 2016 ↓, s. 172.
- ↑ a b c d Chmielewska 2016 ↓, s. 177.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 670.
- ↑ Urząd Miasta Katowice: PRZYGOTOWANIE TERENU POD BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE PRZY UL. GROTA ROWECKIEGO I KOPANINY LEWE W KATOWICACH. bip.katowice.eu, 2010-10-27. [dostęp 2021-07-10]. (pol.).
- ↑ Stowarzyszenie Klon/Jawor: Stowarzyszenie Kopaniny Lewe. placowki.mp.pl. [dostęp 2021-07-10]. (pol.).
- ↑ a b c Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 2021-07-10]. (pol.).
- ↑ Studium… 2012 ↓, s. 18.
- ↑ a b Opracowanie… 2014 ↓, Załącznik nr 8.
- ↑ Opracowanie… 2014 ↓, s. 185.
- ↑ Studium… 2012 ↓, s. 11.
- ↑ Urbanity: Osiedle Zagajnik. www.urbanity.pl. [dostęp 2021-07-10]. (pol.).
- ↑ OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 2021-07-10]. (pol.).
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2021-07-10]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Antoni Barciak, Ewa Chojecka, Sylwester Fertacz (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012b, ISBN 978-83-87727-29-1 .
- Marta Chmielewska , Morfologiczne przekształcenia przestrzeni miejskiej Katowic, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016, ISBN 978-83-8012-837-8 (pol.).
- Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe z elementami opracowania ekofizjograficznego problemowego [...] dla potrzeb opracowania projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obszarów położonych w mieście Katowice, Katowice: WERONA, 2014 (pol.).
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja, Miasto Katowice, 2012 (pol.).
- Lech Szaraniec, Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, ISBN 83-905115-0-9 .