Przejdź do zawartości

Kormoran kergueleński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kormoran kergueleński
Leucocarbo verrucosus[1]
(Cabanis, 1875)[2][3]
Ilustracja
Ilustracja kormorana kergueleńskiego z końca XIX wieku – osobnik dorosły, młodociany i pisklę
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

głuptakowe

Podrząd

głuptakowce

Rodzina

kormorany

Rodzaj

Leucocarbo

Gatunek

kormoran kergueleński

Synonimy
  • Halieus (Hypoleucus) verrucosus Cabanis, 1875[2]
  • Phalacrocorax cirrhatus G. R. Gray, 1848[4]
  • Phalacrocorax verrucosus (Cabanis, 1875)[1]
  • Graculus carunculatus Coues & Kidder, 1875[5]
  • Phalacrocorax albiventer verrucosus Dorst & Mougin, 1979[6]
  • N[otocarbo] verrucosus Siegel-Causey, 1988[7]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Kormoran kergueleński[9] (Leucocarbo verrucosus) – gatunek ptaka z rodziny kormoranów (Phalacrocoracidae). Zamieszkuje endemicznie Wyspy Kerguelena. Gatunek słabo poznany, nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Takson po raz pierwszy opisany naukowo przez Cabanisa w 1875 roku pod nazwą Halieus (Hypoleucus) verrucosus[2], choć już G. R. Gray w 1848 roku opisał młodego osobnika, przypisując go do Phalacrocorax cirrhatus[4]. Czasami umieszczany w rodzaju Notocarbo[7] lub Phalacrocorax[10][11]. Tworzy grupę siostrzaną wraz z L. atriceps[11]. Sporadyczne występowanie białych plam na górnej części skrzydeł u ptaków zamieszkujących wschodnią część Wysp Kerguelena sugeruje, że te wyspy odwiedziły L. atriceps nicvalis lub L. atriceps georgianus i doszło do przypadków hybrydyzacji[11][12]. Nie wyróżnia się podgatunków[11][13].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa rodzajowa pochodzi od połączenia gr. λευκος leukos „biały” z nazwą rodzajową Carbo Lacépède, 1799[14]. Epitet gatunkowy pochodzi od łacińskiego słowa verrucosus „brodawkowaty”, od verruca „brodawka”[14].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Kormoran kergueleński występuje endemicznie na Wyspach Kerguelena znajdujących się w południowej części Oceanu Indyjskiego[13][11][15][12][16].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Osobnik dorosły z nastroszonym czubem

Duży ptak o długości ciała 65 cm, masie ciała 1700–2240 g oraz rozpiętości skrzydeł wynoszącej 110 cm[11]. Brak dymorfizmu płciowego. Upierzenie górnej części głowy, szyi i grzbietu oraz ogon i uda koloru czarnego z zielono-niebieskim połyskiem. Gardło, dolna część szyi i brzuch koloru białego[11]. Na czubku głowy znajduje się grzebień z piór[17]. Na czole występują szafranowo-żółte mięsiste wyrostki[11]. Naga skóra u podstawy żuchwy koloru ciemnobrązowego z drobnymi żółtymi guzkami. Tęczówki ciemnobrązowe, pierścień wokół oczu koloru ciemnoniebieskiego. Dziób ciemnoszary, zwykle jaśniejszy u podstawy. Nogi i stopy koloru żółtego, z brązowym odcieniem na stawach i błonie pławnej[11]. Po okresie rozrodczym ubarwienie staje się bledsze, pierścień wokół oczu staje się ołowiano-niebieski, a mięsisty wyrostek staje się mniejszy i ciemniejszy[17][18]. U osobników młodocianych górne części ciała, pokrywy skrzydłowe i lotki koloru ciemnobrązowego. Dolne części ciała ze zmienną ilością koloru ciemnobrązowego, na którym znajdują się matowe, białe plamki[11]. Upierzenie dorosłych osobników uzyskują stopniowo[17][18].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Środowisko i tryb życia

[edytuj | edytuj kod]

Typowy ptak morski. Żeruje w otwartych wodach przybrzeżnych, głównie w zatokach i fiordach, zwykle oddalony od brzegu o 6 km (choć zaobserwowano młodociane osobniki oddalone od brzegu na 80 km)[18]. Latem żeruje wśród krasnorostów morskich. Rozród odbywa się wzdłuż wybrzeży głównej wyspy i zatok oraz na osłoniętych odcinkach wybrzeża lub w obszarach chronionych[11]. Gatunek osiadły. Żywi się prawdopodobnie rybami i jeżowcami[11]. Pokarm głównie zdobywa nurkując do 100 m i pozostając pod wodą do 4 minut[19][20]. W okresie od maja do października żeruje w stadach liczących kilkaset osobników, poza tym okresem głównie samotnie[11]. Co najmniej kilka osobników nauczyło się polować w rzekach i jeziorach występujących na wyspach na ryby sprowadzone tam przez człowieka w latach 1955–1995, głównie są to: pstrąg potokowy (Salmo trutta) i pstrąg źródlany (Salvelinus fontinalis)[21].

Rozród

[edytuj | edytuj kod]

Sezon rozrodczy przypada na wrzesień-styczeń (głównie październik-listopad) w zależności od kolonii[11]. Zwykle kolonię tworzy od 3 do 30 par, ale na półwyspach Courbet i Jeanne d'Arc zanotowano kolonie liczące około 400 par[11]. Czasami gniazdują w pobliżu kolonii pingwinów. Gniazdo w kształcie ściętego stożka zbudowane jest z wodorostów i trawy, oblepionych błotem lub odchodami znajduje się na półkach lub w szczelinach skalnych[11]. Jeśli gniazdo nie zostanie zniszczone, może być użyte w następnym sezonie rozrodczym[18]. Samica składa 2–4 jaja o wymiarach 6,8–3,9 cm[18]. Inkubacja trwa prawdopodobnie 29–30 dni[11]. Pisklęta wykluwają się nieopierzone. Brak innych informacji[11].

Choroby i pasożyty

[edytuj | edytuj kod]

U kormorana kergueleńskiego zarejestrowano występowanie nicieni z gatunku Contracaecum rudolphii i Ingliseria cirrohamata oraz rodzaju Contracaecum[22]. Stwierdzono również występowanie tasiemca z rodzaju Tetrabothrius[22]. U blisko spokrewnionego gatunku P. atriceps stwierdzono wszoły: Piagetiella caputincisa i Pectinopygus turbinatus[23].

Status i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Całość globalnej populacji wydaje się niezagrożona[11][15]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)[8]. W 1980 całość populacji wynosiła 6000–7000 par, zaś szacunki z 2001 roku mówią o 12 000 par[24], co wskazuje na stabilność populacji tego gatunku. Nie wiadomo, jak wpływa na liczebność tych ptaków sprowadzenie ssaków przez człowieka[11]. Jajom i pisklętom zagrażają wydrzyki, mewy i pochwodzioby.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Leucocarbo verrucosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c J. Cabanis, 1875. Journal für Ornithologie, 23, s. 450.
  3. ↑ P. L. Sclater, O. Salvin. Messrs. Sclater and Salvin on Birds. „Proceedings of the Scientific Meetings of the Zoological Society of London for the Year 1878”. Part III, s. 652, 1878. 
  4. ↑ a b G. R. Gray, 1848. List of the specimens of birds in the collection of the British Museum, cz. 3, s. 186.
  5. ↑ E. Coues, Kidder, 1875. Bulletin of the U.S. National Museum, 2, s. 7.
  6. ↑ Dorst, Mougin, 1979, W: Mayr, Cottrell (eds.), Checklist of theBirds of the World, 2 ed., 1, s. 176.
  7. ↑ a b D. Siegel-Causey. Phylogeny of the Phalacrocoracidae. „The Condor”. 90 (4), s. 892, 1988. (ang.). 
  8. ↑ a b Leucocarbo verrucosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  9. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Phalacrocoracidae Reichenbach, 1849-50 - kormorany - Cormorants (wersja: 2021-07-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-23].
  10. ↑ Phalacrocorax verrucosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-06-02] (ang.).
  11. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t J. Orta, E. F. J. Garcia, D. A. Christie, F. Jutglar, G. M. Kirwan: Kerguelen Shag (Phalacrocorax verrucosus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. [dostęp 2014-06-02]. (ang.).
  12. ↑ a b Denis Lepage: Kormoran kergueleński (Phalacrocorax verrucosus) (Cabanis, 1875). Avibase. [dostęp 2014-06-02].
  13. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
  14. ↑ a b The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  15. ↑ a b Species factsheet: Leucocarbo verrucosus. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
  16. ↑ H. Weimerskirch, R. Zotier, P. Jouventin. The Avifauna of the Kerguelen Islands. „Emu”. 89 (1), s. 15–29, 1989. DOI: 10.1071/MU9890015. (ang.). 
  17. ↑ a b c Jim Enticott, David Tipling: Seabirds of the World: The Complete Reference. Stackpole Books, 1997, s. 126. ISBN 978-0-8117-0239-3. (ang.).
  18. ↑ a b c d e B. J. Nelson: Pelicans, Cormorants, and Their Relatives: The Pelecaniformes. Oxford: Oxford University Press, 2006, s. 508–509. ISBN 0-19-857-727-3. (ang.).
  19. ↑ Timothee R. Cook, Amelie Lescroël, Yann Tremblay, Charles-Andre Bost. To breathe or not to breathe? Optimal breathing, aerobic dive limit and oxygen stores in deep-diving blue-eyed shags. „Animal Behaviour”. 76 (3), s. 565–576, 2008. DOI: 10.1016/j.anbehav.2008.02.010. (ang.). 
  20. ↑ Timothée R. Cook, Akiko Kato, Hideji Tanaka, Yan Ropert-Coudert, Charles-André Bost. Buoyancy under Control: Underwater Locomotor Performance in a Deep Diving Seabird Suggests Respiratory Strategies for Reducing Foraging Effort. „PLOS One”. 5 (3), s. e9839, 2010. DOI: 10.1371/journal.pone.0009839. (ang.). 
  21. ↑ Timothée R. Cook, Patrick Davaine. Freshwater fishing in seabirds from the sub-Antarctic Kerguelen Islands. „Marine Ornithology”. 37, s. 245–247, 2009. (ang.). 
  22. ↑ a b Frédéric Fonteneau, Timothée R. Cook. New data on gastrointestinal helminths in shags (Phalacrocorax verrucosus) at Kerguelen Archipelago. „Polar Biology”. 36 (12), s. 1839–1843, 2013. DOI: 10.1007/s00300-013-1391-8. (ang.). 
  23. ↑ Theresa Clay, Christopher Moreby. Mallophaga and Anoplura of Subantarctic Islands. „Pacific Insects Monograph”. 23, s. 219, 1970. (ang.). 
  24. ↑ Oliver Duriez, Hans Jornvall, Hadoram Shirihai. Birds and wildlife of the French subantarctic islands: Crozet, Kerguelen and Amsterdam & St Paul. „Dutch Birding”. 27 (2), s. 87–115, 2005. (ang.). 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kormoran_kergueleński&oldid=68355191”