Przejdź do zawartości

Koszelewo (obwód grodzieński)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Koszelewo
Кашалева
ilustracja
Państwo

 Białoruś

Obwód

 grodzieński

Rejon

nowogródzki

Sielsowiet

Koszelewo

Populacja (2009)
• liczba ludności


349

Nr kierunkowy

+375 1597

Kod pocztowy

231401

Tablice rejestracyjne

4

Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, po lewej znajduje się punkt z opisem „Koszelewo”
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego
Mapa konturowa obwodu grodzieńskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Koszelewo”
Ziemia53°32′04,9″N 25°43′20,9″E/53,534694 25,722472

Koszelewo (biał. Кашалева; ros. Кошелево) – agromiasteczko na Białorusi, w rejonie nowogródzkim obwodu grodzieńskiego, około 10 km na południowy zachód od Nowogródka.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Koszelewo od co najmniej XVII wieku było dziedzictwem rodziny Dunin-Rajeckich herbu Łabędź. Najdawniejszymi właścicielami majątku byli Bogusław i Katarzyna z Obuchowiczów. Ich synami i dziedzicami majątku byli Stanisław, Kazimierz, Dionizy i Wiktor. Ostatnim męskim właścicielem Koszelewa z tego rodu był w XIX wieku Franciszek Dunin-Rajecki, marszałek nowogródzki. Miał on co najmniej czworo dzieci: syna, Ottona, który zmarł w wieku osiemnastu lat, i trzy córki: Aleksandrę Wilhelminę (1819–1881), która odziedziczyła majątek, ale zmarła bezdzietnie, Ludwikę i Józefinę Marię (1814–1877), żonę Kazimierza Umiastowskiego (1804–1863). Po śmierci Aleksandry majątek odziedziczył Władysław Umiastowski (1834–1905), syn Kazimierza i Józefiny. Po śmierci Władysława bezdzietna wdowa po nim Janina (1860–1941) z hrabiów Ostroróg-Sadowskich przekazała cały odziedziczony majątek (kilkanaście tysięcy hektarów) na cele społeczne: założyła „Żemłosławską Fundację Naukową” przy Uniwersytecie Wileńskim oraz w testamencie ustanowiła „Fondazione Romana Marchesa J.S. Umiastowska” – działającą po dziś w Rzymie fundację fundującą stypendia na staże zagraniczne polskich naukowców[1]. Po 1920 roku majątek został przejęty przez Państwo Polskie w celu przymusowej parcelacji[2].

Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Koszelewo, wcześniej należące do województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej, znalazło się na terenie powiatu nowogródzkiego (ujezdu) guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego[3].

W 1913 r. w Koszelewie urodził się ks. prał. dr hab. Władysław Hładowski, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie w latach 1957–1988. W latach 1921–1925 uczęszczał do szkoły powszechnej w Koszelewie[4][5].

Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Koszelewo wróciło do Polski, zostało siedzibą gminy Kuszelewo w powiecie nowogródzkim województwa nowogródzkiego, od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[6].

Dawny dwór

[edytuj | edytuj kod]

Dwór w Koszelewie został wybudowany najprawdopodobniej w XVIII wieku. Został wyremontowany przez Franciszka Dunin-Rajeckiego. Był to parterowy dom zbudowany na planie czworokąta. Z obu stron (frontowej i ogrodowej) miał portyki, każdego trójkątne szczyty były wsparte dwiema parami kolumn. Dom był przykryty wysokim, gładkim, gontowym czterospadowym dachem z trzema symetrycznie usytuowanymi kominami[2].

Nieopodal domu stało kilka XIX-wiecznych budowli, w tym dworski pawilon teatralny (urządzane w nim widowiska słynne były w całej okolicy[2]), stary lamus o ciekawej architekturze[7], altana-kapliczka w parku, na wzgórku; stał w niej stary krzyż[2][7].

W dwudziestoleciu międzywojennym we dworze działała szkoła[7]. W czasie II wojny światowej dom uległ zniszczeniu[7], prawdopodobnie również pozostałe zabudowania.

Majątek w Koszelewie jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Fondazione Romana Marchesa J.S. Umiastowska. 2014-03-14. [dostęp 2015-11-08].
  2. a b c d e Koszelewo, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 231–233, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  3. Koszelewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 483.
  4. Lata wierności Bogu i Kościołowi [online], niedziela.pl [dostęp 2020-05-27] (pol.).
  5. Swoim życiem łączył dzieje diecezji pińskiej i drohiczyńskiej [online], niedziela.pl [dostęp 2020-05-27] (pol.).
  6. Koszelewo na stronie Radzima.net. [dostęp 2015-11-08].
  7. a b c d Кашалева na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-11-08]. (biał.).