50°10′13″N 20°34′23″E/50,170278 20,573056Koszyce (województwo małopolskie)
|
|||
|
|||
 Kościół |
|||
| Państwo |  Polska |
||
| Województwo | małopolskie | ||
| Powiat | proszowicki | ||
| Gmina | Koszyce | ||
| Liczba ludności | 830 | ||
| Strefa numeracyjna | (+48) 41 | ||
| Kod pocztowy | 32-130 | ||
| Tablice rejestracyjne | KPR | ||
| SIMC | 0244630 | ||
|
Położenie na mapie województwa małopolskiego
 Koszyce
|
|||
|
Położenie na mapie Polski
Koszyce
|
|||
| 50°10′13″N 20°34′23″E/50,170278 20,573056 |
|||
Koszyce – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Koszyce.
W latach 1374–1869 miasto. Były miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[1].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Integralne części miejscowości: Podgaje Koszyckie, Przedmieście[2]. Miejscowość jest siedzibą gminy Koszyce.
Położona przy skrzyżowaniu DK79 i DW768.
Spis treści
Historia[edytuj]
Miejscowość położona była w dobrach królewskich, stanowiła uposażenie wielkorządcy krakowskiego i nosiła nazwę Koszyczki. Pierwsza wzmianka o Koszycach w źródłach pochodzi z 1328 roku[3]. Przez Koszyce, położone przy przeprawie przez Szreniawę, przebiegał szlak handlowy z Krakowa i Bochni przez Wiślicę na Ruś Kijowską. 26 czerwca 1374 r. królowa Elżbieta Łokietkówna nadała Koszycom, posiadającym już uprzednio prawa miejskie, prawo magdeburskie i przywilej targów w poniedziałki[3]. Przywileje lokacyjne były wzorowane na krakowskich. Miasto było ważnym ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym. 4 kwietnia 1421 r. Koszyce powtórnie były lokowane na prawie magdeburskim przez króla Władysława Jagiełłę i otrzymały przywilej odbywania 8-dniowego jarmarku 22 lipca i targów we wtorki[3]. W mieście znajdowała się komora królewska, która pobierała myto od wozów i pędzonego bydła. W pobliżu Koszyc znajdował się port rzeczny na Wiśle w Morsku. W 1563 r. w mieście znajdowały się 83 domy, 13 jatek rzeźniczych oraz łaźnia. W mieście handlowano zbożem, upowszechniła się stosowana tu miara korzec koszycki, równy 1/4 korca krakowskiego (55 kg żyta lub 57 kg pszenicy)[3]. Z 1564 r. pochodzi wzmianka o istnieniu ratusza[3]. W 1579 r. w Koszycach działało 86 warsztatów rzemieślniczych.
Upadek miasta nastąpił od XVII wieku[3]. Spustoszenia dokonała zaraza z 1654 r., podczas której zmarło m.in. 40 miejscowych mistrzów cechowych. Dzieła zniszczenia dopełnił potop szwedzki. W tym okresie z 77 rzemieślników pozostało 18[3]. W 1664 r. Koszyce miały zaledwie 432 mieszkańców i znajdowały się tu 52 domy. W kolejnych latach miasto jeszcze bardziej podupadło, mieszkańcy musieli odrabiać pańszczyznę na folwarku w pobliskich Kucharach.
W XVIII wieku sytuacja miasta uległa poprawie. Stało się ono ważnym ośrodkiem rzemieślniczym. Rozwijało się przede wszystkim sukiennictwo. W 1827 r. miasto miało 628 mieszkańców. Po powstaniu styczniowym 1 czerwca 1869 r. car odebrał Koszycom prawa miejskie[3]. W ramach represji za udział mieszkańców w powstaniu, rosyjskie władze przeniosły także siedzibę gminy do miejscowości Filipowice. Pod koniec XIX w. ok. 40% mieszkańców stanowili Żydzi, którzy mieli własną gminę wyznaniową i dużą synagogę[3]. W 1931 r. Koszyce stały się ponownie siedzibą gminy[3].
Podczas II wojny światowej, w dniu 6 września 1939 w Koszycach stacjonował sztab Armii Kraków gen. Szyllinga, wkrótce potem miejscowość dostała się pod okupację niemiecką. Latem 1944 r. w rejonie Koszyc toczyły się walki partyzanckie w ramach istnienia tzw. Republiki Pińczowskiej. W Koszycach funkcjonował wówczas Polski Zarząd Poczt i Telekomunikacji Obwodu Pińczowskiego AK[3]. Koszyce wyzwoliła armia sowiecka w styczniu 1945 roku.
Zabytki[edytuj]
- Park w Koszycach – został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[4].
Pozostałe[edytuj]
- Kościół pw. św. Marii Magdaleny z 1881 r. wzniesiony w miejsce zniszczonej w pożarze drewnianej świątyni z XV wieku. Budowla jednonawowa z prezbiterium oddzielonym od nawy arkadą. Na ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII wieku.
Zobacz też[edytuj]
- Koszyce na Słowacji, Koszyce Małe, Koszyce Wielkie, Książnice Wielkie
- Synagoga w Koszycach
- Cmentarz żydowski w Koszycach
- Przyczółek baranowsko-sandomierski
Przypisy[edytuj]
- ↑ Franciszek Leśniak, Król i jego miasta w województwie krakowskim (od wieku XVI do pierwszej połowy XVIII), w: Dwór a kraj. Między centrum a peryferiami władzy, Kraków 2003, s. 148.
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c d e f g h i j k R. Stojek (red.): Gmina Koszyce, s.9-13
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 31 marca 2017; 5 miesięcy temu.
Bibliografia[edytuj]
- "Miasta polskie w Tysiącleciu", przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław - Warszawa - Kraków, 1965–1967
- Ryszard Stojek (red.): Gmina Koszyce, wyd. gmina Koszyce, 2009, ISBN 978-83-901624-2-3
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Koszyce (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa, 1883.
|
|||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||
|
||||||||
