Kotek kusy
| Prionailurus planiceps[1] | |||
| (Vigors & Horsfield, 1827) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kotek kusy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Prawdopodobieństwo występowania kota kusego: kolor niebieski - zerowe, kolor ciemnoczerwony - 96% | |||
Kotek kusy[4], kot kusy[5] (Prionailurus planiceps) – słabo poznany gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). Był uważany za gatunek wymarły w 1985 roku, ale został ponownie odkryty w 1995.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1827 roku irlandzki zoolog Nicholas Aylward Vigors i amerykański przyrodnik Thomas Horsfield nadając mu nazwę Felis planiceps[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Vigors i Horsfield wskazali Sumatrę[2].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[6].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Prionailurus: gr. πριων priōn, πριονος prionos „piła”; αιλουρος ailouros „kot”[7].
- planiceps: łac. planus „płaski”; -ceps „-głowy”, od caput, capitis „głowa”[8].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kotek kusy występuje w Brunei, w Indonezji (Kalimantan, Sumatra) i w Malezji (Półwysep Malajski, Sabah i Sarawak)[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 44,6–52,1 cm, długość ogona 12,8–16,9 cm; masa ciała 1,5–2,5 kg[9]. Wielkości kota domowego, przypomina nieco wyglądem łasicę z uwagi na wydłużony kształt ciała i krótkie łapy. Posiada krótki ogon oraz małe, okrągłe, nisko osadzone uszy. Futro jest gęste, długie i puszyste, barwy brązoworudej z ciemnymi cętkami na gardle i wewnętrznej stronie kończyn. Głowa i klatka piersiowa są jaśniejsze, rudawe, z jasnymi znaczeniami. Samce są trochę większe od samic. Kot kusy jest jednym z czterech kotów, które nie potrafią schować swoich pazurów (tak jak gepard grzywiasty, kotek wyspowy i kotek cętkowany). Posiadają również dobrze wykształcone błony pławne.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Koty kuse żyją w lasach deszczowych, blisko wody oraz plantacji palm olejowych.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Prawdopodobnie samotniczy. Prowadzi nocny tryb życia, ale niektóre osobniki są najbardziej aktywne o świcie i zmierzchu[10]. W niewoli często obserwuje się je w wodzie, gdzie chętnie spędzają czas. Podobnie jak inne koty znaczą swój teren, jednak w przeciwieństwie do nich zostawiają ślad zapachowy czołgając się po ziemi.
Kot kusy jest bardzo rzadko spotykany, prawie nie ma informacji o reprodukcji tego gatunku. Odnotowano tylko trzy mioty w niewoli, przy czym w jednym były 2 kocięta, a w pozostałych 1. Prawdopodobnie najczęściej rodzi się 1-4 kociąt, ponieważ dorosłe samice kota kusego posiadają cztery sutki. Na wolności widziano kocię w styczniu, ciąża trwała około 56 dni[10].
Pokarm[edytuj | edytuj kod]
Poluje przede wszystkim na ryby, jak również płazy i raki. Obserwowano koty, które podobnie jak szopy pracze, "myły" swoje jedzenie w wodzie. W niewoli skaczą na swój posiłek i odciągają go na około dwa metry od miejsca, w którym go położono[11]. Na wolności koty te najprawdopodobniej odciągają ryby i żaby od brzegu, by nie uciekły.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Prionailurus planiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c N.A. Vigors & T. Horsfield. Descriptions of two Species of the genus Felis, in the collection of the Zoological Society. „The Zoological Journal”. 3, s. 450, 1827 (fr.).
- ↑ a b A. Wilting i inni, Prionailurus planiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-09] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 142, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404–406. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.)
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904 (ang.).
- ↑ planiceps, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
- ↑ M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.)
- ↑ a b Flat-headed cat (Prionailurus planiceps) (ang.). ARKive. [dostęp 2011-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-04)].
- ↑ Mairin Balisi: Prionailurus planiceps (ang.). Animal Diversity Web. [dostęp 2011-09-23].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus planiceps. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-09].