Kowale (województwo dolnośląskie)
51°18′02″N 16°58′18″E/51,300556 16,971667| wieś | |
 Wnętrze kaplicy św. Anny w Kowalach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
181 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
351[2] |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
55-120[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DTR |
| SIMC |
0878607 |
Położenie na mapie gminy Oborniki Śląskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego  | |
| 51°18′02″N 16°58′18″E/51,300556 16,971667[1]
| |
Kowale (niem. Cawallen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Oborniki Śląskie.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kowale, po jej zniesieniu w gromadzie Oborniki Śląskie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W roku 1351 źródła wymieniają Henka de Cowal (Henryka z Kowali)[4]. Pod koniec XIV w. jako właściciel Kowali wspominany jest Jan Kowalowski zwany Stopą. Po jego śmierci majątek przechodzi w posiadania Baltazara Wandrycza (Balthasar Wandrytsch)[5]. W XVII wieku właścicielami majątku w Kowalach byli przedstawiciele rodziny von Kalkreuth. Następnie posiadłość należała do Heleny von Abschatz, z domu von Tschammer. W 1663 miejscowość nabył Peter Moritz von Prittwitz z domu Poniatowice (koło Oleśnicy). Jego wnuczka Helene Sophie von Prittwitz wniosła Kowale w wianie małżonkowi z rodziny von Gersdorff. Wioska jednak wkrótce wróciła do rodziny von Prittwitz, bowiem w 1724 Kowale zakupił Caspra Wenzel z linii Gręboszów (pod Namysłowem). W 1761 majątek odkupił od Caspra Wenzla jego kuzyn Caspar Bernhard von Prittwitz und Gaffron z Siecieborowic koło Oławy (auf Sitzmannsdorf). Caspar Bernhard pozostał właścicielem dóbr do roku 1774, następnie odziedziczył je jego drugi syn Johann Sigismund von Prittwitz. W 1816 Kowale otrzymał w spadku Johann Christian Heinrich Ferdinand von Prittwitz, najstarszy syn Johanna Sigismunda. W 1861 Johann Christian (zm. 1864) przekazał zarząd nad posiadłością swojemu najstarszemu synowi Wilhelmowi Ferdinandowi von Prittwitz und Gaffron. Wilhelm Ferdinand pełniący między innymi funkcję królewskiego szambelana i starszego ziemskiego pozostał właścicielem dóbr co najmniej do roku 1886. Przed 1894 majątek otrzymał w spadku Ferdinand von Prittwitz und Gaffron. W 1937 właścicielem posiadłości był Joachim von Prittwitz[6].
Istniejący do dziś pałac w Kowalach wybudował w latach 1829–1830 Johann Christian Heinrich Ferdinand von Prittwitz. W sąsiedztwie swej siedziby założył on również ogród. W rękach rodziny von Prittwitz majątek pozostał do końca drugiej wojny światowej. Następnie posiadłość przejęło państwo polskie. Folwarkiem zarządzało Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa. W pałacu urządzono biura i mieszkania. W latach sześćdziesiątych XX wieku przeprowadzono remont budynku, w wyniku którego utracił on cechy stylowe. Kolejnym właścicielem dawnej rezydencji była Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Obecnie pałac w dalszym ciągu pełni funkcje mieszkalne i można go zobaczyć tylko z zewnątrz. Budynek murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym. Elewacje pozbawione ozdobnych detali, fasada siedmioosiowa, z centralnym głównym wejściem. Elewacja tylna również siedmioosiowa, elewacje boczne trzyosiowe. Do pałacu przylegają pozostałości zaniedbanego parku. Nieco poniżej wokół prostokątnego dziedzińca rozłożone są zabudowania gospodarcze dawnego folwarku. Poza budynkami gospodarczymi zachowała się również parterowa rządcówka.
Zabytki w Kowalach[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[7] park (29.05.1978 r., nr rej.: 414/W).
Inne zabytki: Zespół pałacowy został odnotowany w ewidencji zabytków: pałac (nr 14), rządcówka (nr 12), oficyna mieszkalno-gospodarcza (nr 10), oficyna mieszkalno-gospodarcza (nr 11), dwie obory, dwie stodoły, budynek mieszkalny, budynek gospodarczy, waga (obecnie remiza strażacka). Kaplica pw. św. Anny
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59901
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 531 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ J. Sinapius, Schlesischer Curiositäten Erste Vorstellung, Darinnen die ansehnlichen Geschlechter Des Schlesischen Adels – Auf Verlag des Autoris, 1720 - s. 322
- ↑ J. Aberle, I. Prescher, Die Urkundensammlung des Historischen Seminars der Friedrich-Wilhelms-Universität zu Berlin, heute in der Universitätsbibliothek der Humboldt-Universität, Zweigbibliothek Geschichte, Schriftenreihe der Universitätsbibliothek der Humboldt-Universität zu Berlin, Berlin 1997, s. 87.
- ↑ Super User, Kowale [online], www.palaceslaska.pl [dostęp 2017-01-11].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 174. [dostęp 2012-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- Siedziba gminy: Oborniki Śląskie
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
