Kozłów (obwód tarnopolski)

Kozłów
Козлів
	Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	tarnopolski
Rejon	tarnopolski
Powierzchnia	7 km²
Wysokość	348 m n.p.m.
Populacja (2019); • liczba ludności	; 1819
Nr kierunkowy	+380 3547
Kod pocztowy	47631
	Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Kozłów
	Położenie na mapie Ukrainy Kozłów
	49°33′15,5″N 25°20′48,4″E/49,554306 25,346778
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kozłów (ukr. Козлів) – osiedle typu miejskiego (dawniej miasto) na Ukrainie w rejonie tarnopolskim obwodu tarnopolskiego^[2], nad rzeczkami Wosuszka i Cycorka.

Historia

Pierwsza wzmianka pisemna o Kozłowie pochodzi z 1448 r. Kolejna wzmianka zawarta jest piśmie króla Kazimierza Jagiellończyka, który na cel rozbudowy miejscowości przekazał szlachcicowi Albertowi Borowskiemu 200 marek polskich. Z kolei król Aleksander Jagiellończyk darował wieś arcybiskupstwu lwowskiemu, wyrażając jednocześnie zgodę na przekształcenie jej w miasto. Natomiast król Stefan Batory wydał w 1577 r. rozporządzenie nakazujące odbudowę miasta po najeździe Tatarów^[3].

W 1735 r. w Kozłowie arcybiskup lwowski Jan Skarbek wzniósł drewniany kościół pw. Podwyższenia Krzyża. W jego bocznej kaplicy umieszczono obraz Pana Jezusa Cierpiącego, który zasłynął jako cudowny. Ze względu na szybko rozwijający się kult arcybiskup Wacław Hieronim Sierakowski nakazał na miejscu kościoła drewnianego wznieść murowany, który w 1775 r. konsekrował pw. Matki Bożej Różańcowej. Rozpoczęto też w innym miejscu budowę kolejnego kościoła rzymskokatolickiego, ale niedokończony obiekt przekazano wiernym greckokatolickim, którzy przebudowali go na cerkiew pw. Wniebowstąpienia Pana Jezusa Chrystusa, konsekrowaną w 1896 r.^[4].

W połowie XIX w Kozłowie zbudowano też drewnianą, dwuklasową szkołę. W 1932 r, na jej miejscu powstała szkoła murowana, czteroklasową, która przyjęła imię Mikołaja Kopernika^[5].

Za II Rzeczypospolitej Kozłów należał do powiatu brzeżańskiego w województwie tarnopolskim. 1 lipca 1925 Kozłów przeniesiono do powiatu tarnopolskiego^[6]. 1 sierpnia 1934 gminę Kozłów (z samym Kozłowem) przemianowano na gmina Kozłów I, ze względu na utworzenie oddzielnej gminy wiejskiej z siedzibą w Kozłowie o nazwie Kozłów II^[7]. Pod okupacją 1941-44 siedziba nowej gminy Kozłów.

Od maja do lipca 1944 r. na terenie Kozłowa i okolic utrzymywał się front niemiecko-radziecki, co doprowadziły do wielkich strat wśród ludności cywilnej. Zniszczono też znaczną cześć budynków, w tym kościół pw. Matki Bożej Różańcowej, który Niemcy wysadzili 2 lipca tegoż roku. Spod gruzów proboszcz parafii wydobył cudowny obraz Pana Jezusa, który dziś znajduje się w kościele w Cewkowie k. Lubaczowa^[8]

Po II wojnie światowej Polacy zamieszkujący Kozłów zostali przesiedleni do Kuniowa koło Kluczborka i Prężynki koło Prudnika^[9].

W 1961 Kozłów otrzymał status osiedla miejskiego.

W 1989 liczyło 2041 mieszkańców^[10].

W 2013 liczyło 1846 mieszkańców^[11].

Ludzie urodzeni w Kozłowie

Henryk Kleinrok (1931 – 2017) – inżynier, działacz Klubu Tarnopolan w Krakowie^[12].
Władysław Kleinrok (1898 – 1940) – polski policjant, aresztowany przez NKWD w 1939 r., zamordowany w Kalininie^[13]
Zdzisław Kleinrok (1928 – 2002) – polski lekarz, farmakolog, profesor nauk medycznych, trzykrotny rektor Akademii Medycznej w Lublinie (1984–1990 oraz 1996–1999), członek PAN i PAU^[14].
Leon Mrzygłocki (1908-1990) – działacz narodowy i niepodległościowy.

Przypisy

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.65
↑ Про утворення та ліквідацію районів [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2023-03-12] (ukr.).
↑ HenrykH. Kleinrok HenrykH., Moje miasteczko Kozłów, „Cracovia Leopolis nr 3 (51) 2007”, s. 8-13, ISSN 1234-8600 .
↑ 4you.net.pl, Cracovia Leopolis - historia i kultura Lwowa oraz Małopolski Wschodniej [online], cracovia-leopolis.pl [dostęp 2023-02-01] .
↑ HenrykH. Kleinrok HenrykH., Tamże.
↑ Dz.U. z 1925 r. nr 65, poz. 456
↑ Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 667
↑ Cracovia Leopolis - historia i kultura Lwowa oraz Małopolski Wschodniej [online], cracovia-leopolis.pl [dostęp 2023-02-01] .
↑ Miejscowości osiedleń grupowych ludności wiejskiej pochodzącej z obszaru Polski w granicach do 1939 r. [online], brozbar.cieplowizja.pl [dostęp 2022-10-09] .
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу (ukr.)
↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
↑ TadeuszT. Isakowicz-Zaleski TadeuszT., Zmarł Henryk Kleinrok, syn Ziemi Tarnopolskiej [online], Ks.Tadeusz Isakowicz-Zaleski [dostęp 2023-02-01] (pol.).
↑ HenrykH. Kleinrok HenrykH., dz. cyt.
↑ Cracovia Leopolis - historia i kultura Lwowa oraz Małopolski Wschodniej [online], cracovia-leopolis.pl [dostęp 2023-02-01] .

Linki zewnętrzne

Kozłów 4.) K., miasteczko, pow. brzeżański, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 562 .
Mielniki 2.) domy w Kozłowie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 348 .
Pokropiwna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 543 .
Cmentarz w Kozłowie (fotografie)
Katalog nagrobków na stronie Cmentarze dawnego województwa tarnopolskiego

[1] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.65

[2] Про утворення та ліквідацію районів [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2023-03-12] (ukr.).

[3] HenrykH. Kleinrok HenrykH., Moje miasteczko Kozłów, „Cracovia Leopolis nr 3 (51) 2007”, s. 8-13, ISSN 1234-8600 .

[4] 4you.net.pl, Cracovia Leopolis - historia i kultura Lwowa oraz Małopolski Wschodniej [online], cracovia-leopolis.pl [dostęp 2023-02-01] .

[5] HenrykH. Kleinrok HenrykH., Tamże.

[6] Dz.U. z 1925 r. nr 65, poz. 456

[7] Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 667

[8] Cracovia Leopolis - historia i kultura Lwowa oraz Małopolski Wschodniej [online], cracovia-leopolis.pl [dostęp 2023-02-01] .

[9] Miejscowości osiedleń grupowych ludności wiejskiej pochodzącej z obszaru Polski w granicach do 1939 r. [online], brozbar.cieplowizja.pl [dostęp 2022-10-09] .

[10] Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу (ukr.)

[11] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).

[12] TadeuszT. Isakowicz-Zaleski TadeuszT., Zmarł Henryk Kleinrok, syn Ziemi Tarnopolskiej [online], Ks.Tadeusz Isakowicz-Zaleski [dostęp 2023-02-01] (pol.).

[13] HenrykH. Kleinrok HenrykH., dz. cyt.

[14] Cracovia Leopolis - historia i kultura Lwowa oraz Małopolski Wschodniej [online], cracovia-leopolis.pl [dostęp 2023-02-01] .

[:b-15] strzałki wsteczne dotyczą stanu z 1939

[:a-16] ursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie

[c-17] Podczas wojny pozbawione praw miejskich.

[b-18] Strzałki wsteczne dotyczą stanu z 1939.

[a-19] Kursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[A]

[B]

[A]

[B]

[C]

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948, od 2025)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)