Kościół Trójcy Świętej i klasztor Misjonarzy w Mikulińcach
49°23′N 25°36′E/49,383333 25,600000
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Wyznanie |
rzymskokatolickie |
| Kościół | |
| Wezwanie | |
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 49°23′N 25°36′E/49,383333 25,600000
| |
Kościół Trójcy Świętej[1] (ukr. Костел Пресвятої Трійці) i klasztor Misjonarzy w Mikulińcach – zabytkowy barokowy zespół w Mikulińcach, dawnym mieście na Ukrainie, obecnie w rejonie trembowelskim obwodu tarnopolskiego. Obecnie kościół parafialny wchodzący do składu dekanatu Czortków w archidiecezji lwowskiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1718 roku w Mikulińcach znajdował się drewniany (dębowy) kościół pw. św. Jana Chrzciciela.
Ludwika z Mniszchów Potocka, wdowa po hetmanie wielkim koronnym Józefie Potockim, ufundowała nowy murowany kościół w Mikulińcach. W 1761 roku arcybiskup lwowski Wacław Hieronim Sierakowski położył kamień węgielny. Kościół został wybudowany na nowym miejscu i konsekrowany pw. św. Trójcy przez W.H. Sierakowskiego w 1779 roku. Zapewne w latach 70. XVIII w. wykonano rzeźby kamienne zdobiące fasadę kościoła oraz jednolite stylowo snycerskie wyposażenie świątyni.
W 1780 roku Ludwika z Mniszchów Potocka ufundowała przy kościele klasztor ks. Wincentynów (Misjonarzy), którym także powierzono prowadzenie parafii oraz opiekę nad starym kościołem św. Jana Chrzciciela. W 1785 r. cesarz Józef II swoim dekretem skasował klasztor. Następnie budynek klasztorny został wykorzystany jako dom dla ubogich.
16 czerwca 1799 kościół został uszkodzony przez burzę. W roku 1859 świątynia została uszkodzona przez pożar.
22 ornaty fundacji Ludwiki Potockiej zapewne były wykonane w pracowni w Krasiczynie.
Zdaniem Zbigniewa Hornunga, Marcin Twardowski, znany jako „snycerz mikuliniecki”, wykonał rzeźby ołtarzowe w kościele. Także Hornung nazywał rzeźby „nieudolnymi”. Jan K. Ostrowski uważa, iż brak materiału porównawczego nie pozwala weryfikować atrybucję Hornunga, choć ta hipoteza jest bardzo prawdopodobną. Także Jan K. Ostrowski twierdzi, że rzeźby ołtarzowe w kościele reprezentują poziom przeciętny[2].
Po II wojnie światowej opuszczony kościół stopniowo niszczał. Część rzeźb ołtarzowych została przejęta przez Lwowską Galerię Obrazów i umieszczona w magazynach muzealnych w Olesku.
W roku 1989 kościół został przywrócony rzymskim katolikom.
Kościół odrestaurowany wg projektu architekta Zenowija Łagusza po upadku ZSRR, kiedy został zwrócony rzymskokatolickiej Archidiecezji Lwowskiej.
Zarys problematyki artystycznej[edytuj | edytuj kod]
Franciszek Klein pierwszy zwrócił uwagę na kościół, wskazując jako wzór Katedrę Świętej Trójcy (Hofkirche) w Dreźnie. Tadeusz Mańkowski, opierając się na zachowanych projektach przypisał autorstwo Augustowi Moszyńskiemu (który w roku 1755 poślubił Teofilę z Potockich, córkę Stanisława, syna Józefa Potockiego[3]). Także Mańkowski zwrócił uwagę na uproszczenia, wprowadzone przez Moszyńskiego, oraz stwierdził, iż kościół jest zbliżony do katedry św. Jura we Lwowie. Tadeusz Jaroszewski zwrócił uwagę na podobieństwo świątyni do kościoła S. Giorgio w Modica koło Ragusy na Sycylii. Jego zdaniem bezwieżowa, klasycyzująca wersja projektu fasady kościoła w Mikulińcach ma podobieństwo do projektu fasady kościoła św. Rocha w Paryżu, której autorem był Robert de Cotte[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Katedra Świętej Trójcy w Dreźnie
- Kościół i klasztor teatynów w Horodence
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Maternusa w Lubomierzu
- Kościół Zaślubin Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa oraz klasztor Sakramentek we Lwowie
- Ratusz w Buczaczu
- Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Poczajowie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polski egzonim uchwalony na 124. posiedzeniu KSNG
- ↑ Jan K. Ostrowski, Kościół p.w. Św. Trójcy i klasztor Misjonarzy w Mikulińcach, t. 4, s. 62—63.
- ↑ Karyna Wierzbicka-Michalska, Moszyński August Fryderyk h. Nałęcz (1731–1786) [w] Polski Słownik Biograficzny, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1977, t. XXIІ/1, zeszyt 92, s. 108.
- ↑ Jan K. Ostrowski, Kościół p.w. Św. Trójcy i klasztor Misjonarzy w Mikulińcach, s. 61–62.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan K. Ostrowski: Kościół p.w. Św. Trójcy i klasztor Misjonarzy w Mikulińcach. [W:] Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I : Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 4. Kraków : Międzynarodowe Centrum Kultury, Drukarnia narodowa, 1996, s. 53–64. ISBN 83-85739-34-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kościół Trójcy Świętej (Mikulińce). [dostęp 2016-12-19]
- Kościół w Mikulińcach. [dostęp 2016-12-19]
- Kościół Św. Trójcy w Mikulińcach na filmie z drona.