Król Lew (film 1994)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Król Lew
The Lion King
Ilustracja
Logo filmu
Gatunek

animowany, familijny, przygodowy

Rok produkcji

1994

Data premiery

świat: 12 czerwca 1994
USA: 15 czerwca 1994
Polska: 18 listopada 1994
wersja IMAX:
USA: 25 grudnia 2002
Polska: 17 stycznia 2003
wersja 3D:
USA: 27 sierpnia 2011
Polska: 26 sierpnia 2011

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski, suahili, xhosa, zulu

Czas trwania

88 min

Reżyseria

Roger Allers,
Rob Minkoff

Scenariusz

Irene Mecchi
Jonathan Roberts
Linda Woolverton

Główne role

Matthew Broderick
Jeremy Irons
James Earl Jones
Jonathan Taylor Thomas
Nathan Lane
Ernie Sabella
Moira Kelly
Robert Guillaume
Rowan Atkinson
Whoopi Goldberg
Cheech Marin
Jim Cummings

Muzyka

Hans Zimmer,
Tim Rice,
Elton John

Produkcja

Don Hahn

Wytwórnia

Feature Animation

Dystrybucja

USA: Buena Vista Pictures
Polska: Syrena EG
Polska: Imperial Entertainment (VHS, DVD)
Polska: CD Projekt (DVD, Blu Ray)
Polska: Galapagos Films (DVD, Blu Ray)

Budżet

45 mln USD[1]

Przychody brutto

783 841 776 USD

Kontynuacja

Król Lew II: Czas Simby

Nagrody
2 Oscary (za rok 1994) za najlepszą muzykę i piosenkę filmową, 3 nominacje do nagrody Grammy, 3 Złote Globy, 2 nominacje do nagrody BAFTA i inne
Strona internetowa

Król Lew (ang. The Lion King) – film animowany ze studia Walta Disneya, wydany w 1994. W historii tej wytwórni był to 32. pełnometrażowy film. Fabuła filmu pokazuje losy Simby – młodego lwa, który poznaje swoje miejsce w „Wielkim kręgu życia” i pokonuje szereg przeszkód, by zostać królem Lwiej Ziemi. Scenariusz nawiązuje do dramatu Williama Szekspira pod tytułem Hamlet.

Muzykę do Króla Lwa skomponowali Elton John i Hans Zimmer, słowa napisał Tim Rice. Muzyka oraz utwór Can You Feel The Love Tonight zostały uhonorowane dwoma Oscarami za rok 1994 w kategoriach: najlepsza oryginalna muzyka filmowa i najlepsza oryginalna piosenka filmowa.

Serwis Rotten Tomatoes przyznał filmowi wynik 91%[2].

Studio Disneya wydało jeszcze dwa filmy – kontynuację Króla Lwa, Król Lew II: Czas Simby po 4 latach oraz rodzaj kontynuacji Król Lew III: Hakuna matata po 10 latach. Nakręcono również serial animowany Timon i Pumba rok później. Jednakże za scenariusz, reżyserię i produkcję tych filmów i serialu odpowiadały zupełnie inne osoby niż w przypadku pierwszego filmu.

W 2019 premierę miał remake Króla Lwa, zrealizowany w technice CGI.

O filmie[edytuj | edytuj kod]

Film premierę miał w 1994 roku. Do jego stworzenia użyto nowych technik: postacie zostały narysowane ręcznie, a efekty oświetlenia oraz efekty trójwymiarowe wygenerowane zostały komputerowo. Na ówczesne czasy były to nowoczesne techniki. Film okazał się ogromnym sukcesem, przez wiele lat znajdował się na liście najlepiej zarabiających animacji. Dopiero w roku 2003 filmowi Gdzie jest Nemo?, stworzonemu przy współpracy Disneya i Pixar Animation Studio, udało się go pobić.

Kontrowersje[edytuj | edytuj kod]

Choć wytwórnia Walta Disneya utrzymuje, że historia opowiedziana w filmie Król Lew została napisana na potrzeby filmu i jest zupełnie nowa, to jednak istnieją podejrzenia, jakoby część fabuły, niektóre sceny oraz postaci zostały zapożyczone z produkowanego w latach 60. w Japonii serialu Kimba, biały lew. Przemawiać ma za tym podobieństwo niektórych postaci z Króla Lwa do tych z japońskiego serialu. Niektórzy twierdzą wręcz, że większość postaci z Króla Lwa ma swoje odpowiedniki w serialu Kimba, biały lew[3]. Simba, według pierwszych szkiców, miał być biały[4].

Jeden z aktorów użyczających głosów w oryginalnej wersji Króla Lwa, Matthew Broderick, na początku był przekonany, że podkłada głos do remake'u Kimby, białego lwa, gdyż oglądał ten serial w dzieciństwie[5].

Japońska wytwórnia Tezuka Productions, która posiada prawa do Kimby, nigdy nie wystąpiła w tej sprawie na drogę sądową. Producent Yoshihiro Shimizu, stwierdził, że twórcy dostrzegali pewne podobieństwa między Królem Lwem i Kimbą, białym lwem. Uznali jednak, że są to dwie różne produkcje, a podobieństwa wynikają jedynie z podobnej tematyki[6].

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Władca Lwiej Ziemi Mufasa doczekał się narodzin swego następcy, syna o imieniu Simba. Lwiątko jest bardzo ciekawe świata. Na tytuł króla chętny jest także Skaza, brat Mufasy, który żywi nienawiść do króla i jego syna, który odebrał mu miano następcy tronu. Skaza obmyśla podstępną intrygę, w wyniku której Mufasa ginie. Skazie udaje się wmówić Simbie, że to on odpowiedzialny jest za śmierć ojca i że musi opuścić Lwią Ziemię, jeżeli nie chce, aby spotkała go kara i gniew stada.

Ledwo żywego Simbę odnajdują surykatka Timon i guziec Pumba, dwójka przyjaciół, których los również nie oszczędził. Oni jednak nie przejmują się swoją dolą. Ratują Simbę przed sępami, które chcą go zjeść na śniadanie, próbują je wygnać i przekazują mu wielką życiową prawdę: hakuna matata – czyli nie martw się. Simba wiedzie z Timonem i Pumbą beztroskie życie do czasu, kiedy przypadkowo pojawia się Nala, przyjaciółka Simby z dzieciństwa. Opowiada mu o okrucieństwach i zniszczeniach krainy, skąd pochodzi. Za panowania Skazy Lwia Ziemia stała się okropnym miejscem, z którego uciekła zwierzyna. Simba nie chce zgodzić się na powrót, ciągle ucieka przed przeszłością. Prawidłową decyzję pomagają mu podjąć Rafiki, wszechwiedząca małpa, oraz duch jego ojca.

Simba powraca na Lwią Skałę, gdzie pokonuje Skazę, którego zrzuca z lwiej skały. Na dole czekają na niego hieny, żeby go rozszarpać na strzępy. Simba odzyskuje miano następcy tronu i przekonuje się, że uciekanie przed przeszłością nie miało sensu. Simba i Nala biorą ślub, a po jakimś czasie rodzi im się córka Kiara.

Postacie[edytuj | edytuj kod]

  • Simba – główny bohater. Od dziecka pragnął zostać królem. Był też bardzo ciekawski i przez swoją ciekawość wpakował siebie, Nalę i Zazu w kłopoty w czasie „wędrówki” po ciemnej stronie. Później spotkał Timona i Pumbę, przez co zapomniał o tym, że jest prawowitym królem. Ostatecznie dzięki Nali, a przede wszystkim Rafikiemu i duchowi Mufasy zrozumiał, że musi wrócić na tron i zrzucić z niego Skazę. Razem z Nalą ma córkę Kiarę i syna Kiona.
  • Mufasa – ojciec Simby i pierwszy znany król Lwiej Skały. Mufasa troszczył się o swojego syna i uczył go podstawowych prawd dotyczących sfery lwiego życia. Był w złych stosunkach ze swoim bratem, Skazą, przez którego zginął. Później pojawia się jako duch na niebie.
  • Sarabi – matka Simby. Bardzo dojrzała i opiekuńcza. Za panowania Mufasy i Skazy była najważniejszą lwicą i to ona musiała tłumaczyć Skazie, dlaczego lwice nie polują.
  • Nala – z początku przyjaciółka, później żona Simby. Również jako dziecko bardzo ciekawska. Razem z Simbą ma córkę Kiarę i syna Kiona.
  • Skaza (ang. Scar) – mroczna postać, brat Mufasy i stryj Simby. Zabił Mufasę, by sam mógł być królem. Okłamywał Simbę i inne lwice. Nie znosił otoczenia króla, a najbardziej Simby, Mufasy i majordomusa Zazu. Został zabity przez hieny. Swoją ksywkę zawdzięcza bliźnie na lewym oku.
  • Hieny – jest ich pełno, mieszkały kiedyś na ciemnej stronie królestwa i służyły Skazie, którego zabiły pod koniec filmu.
    • Shenzi – najinteligentniejsza z grupy. Ma czarną grzywkę. Często poucza pozostałe hieny.
    • Banzai – ma czarne brwi. Zazwyczaj mówi to co myśli.
    • Ed – ma zeza, wystający język i dziury w uszach. Nie potrafi mówić. Cały czas się śmieje.
  • Timon i Pumbasurykatka i guziec. Spotkali Simbę, gdy bezsilnie leżał na jakimś pustkowiu. Ich motto brzmi Hakuna Matata, co znaczy „nie martw się”. Timon często opowiada jakieś żarty, lecz nie każdy je rozumie albo po prostu nie są śmieszne. Pumba jest postacią z wielkim sercem i bardzo wrażliwą duszą. Bardzo nie lubi, gdy ktokolwiek nazywa go „świnią”. Wierni kompani Simby, później także Nali, Kiary, Kiona i Zazu.
  • Zazu – ptak (toko białogrzbiety – rodzina dzioborożców), królewski majordomus, zawsze dostarcza jakieś wiadomości.
  • Rafikimandryl, przyjaciel rodu Mufasy. Często pomocny w różnych sytuacjach. Pełni rolę „chrzczącego” nowo narodzone lwiątko. Zajmuje się wróżbiarstwem. Uwielbia tańczyć i śmiać się.
  • Sarafina – matka Nali i najlepsza przyjaciółka Sarabi.

Dubbing[edytuj | edytuj kod]

Filmy o przygodach Simby przetłumaczone zostały na kilkadziesiąt języków, w tym także polski. Film został zdubbingowany na trzydzieści dwa języki, w tym na język zuluski – był to pierwszy film dubbingowany w tym języku. W polskim dubbingu głosów postaciom użyczyli między innymi Krzysztof Tyniec (Timon), Marek Barbasiewicz (Skaza), Tadeusz Borowski (Zazu), Emilian Kamiński (Pumba), Wiktor Zborowski (Mufasa) czy Paweł Tucholski (Simba). W oryginalnej wersji głosu użyczali m.in. Jeremy Irons, Whoopi Goldberg, Matthew Broderick czy też Rowan Atkinson.

Imiona[edytuj | edytuj kod]

Część imion postaci pochodzi z języka suahili[7]:

  • sarabimiraż
  • simbalew
  • pumbaa – plewy
  • rafiki – przyjaciel
  • shenzi – nieokrzesany

Obsada[edytuj | edytuj kod]

Postać Oryginalny dubbing Polski dubbing
Mufasa James Earl Jones Wiktor Zborowski
Mały Simba Jonathan Taylor Thomas (dialogi), Jason Weaver (śpiew) Michał Mech
Dorosły Simba Matthew Broderick (dialogi), Joseph Williams (śpiew) Paweł Tucholski
Skaza Jeremy Irons, Jim Cummings (część śpiewu) Marek Barbasiewicz
Mała Nala Niketa Calame (dialogi), Laura Williams (śpiew) Urszula Janowska
Dorosła Nala Moira Kelly (dialogi), Sally Dworsky (śpiew) Krystyna Tyszkiewicz (dialogi, śpiew), Katarzyna Skrzynecka (śpiew)[8]
Timon Nathan Lane Krzysztof Tyniec
Pumba Ernie Sabella Emilian Kamiński
Zazu Rowan Atkinson Tadeusz Borowski
Rafiki Robert Guillaume Jacek Czyż
Sarabi Madge Sinclair Maria Reif
Shenzi Whoopi Goldberg Miriam Aleksandrowicz
Banzai Cheech Marin Marek Frąckowiak
Ed Jim Cummings [a]

Ścieżka dźwiękowa[edytuj | edytuj kod]

Adaptacje książkowe[edytuj | edytuj kod]

W 1994 roku w Stanach Zjednoczonych wydano opartą na filmie ilustrowaną książkę pod tytułem The Lion King w adaptacji Dona Fergusona[9]. W tym samym roku ilustrowane adaptacje książkowe ukazały się w Polsce pod tytułem Król Lew nakładem wydawnictwa Świat Książki w tłumaczeniu Tomasza Wyżyńskiego[10] i wydawnictwa Egmont Polska w przekładzie Małgorzaty Fabianowskiej[11].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Przez cały film Ed nie wypowiada ani jednego słowa tylko ciągle się śmieje lub wydaje niezrozumiałe dźwięki.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. The Lion King (1994) – Box Office Mojo. [dostęp 2011-01-04]. (ang.).
  2. The Lion King (1994) – Rotten Tomatoes [online], rottentomatoes.com [dostęp 2017-11-24] (ang.).
  3. Disney's Lion King Was to be a Remake of Kimba the White Lion?
  4. 6 Famous Characters You Didn't Know Were Shameless Rip-Offs [online], cracked.com [dostęp 2017-11-24].
  5. Bill Bradley: Was 'The Lion King' Copied From A Japanese Cartoon? Here's The Real Story. huffpost.com, 2015-01-27. [dostęp 2023-07-14]. (ang.).
  6. Hannah Denham: ‘Lion King’ has been clouded by intellectual property controversy for 25 years. Here’s the story behind it.. washingtonpost.com, 2019-07-26. [dostęp 2023-07-14]. (ang.).
  7. Online Swahili – English Dictionary. [dostęp 2011-10-11].
  8. Miłość rośnie wokół nas — nowa wersja hitu z "Króla Lwa": Zalewski, Koteluk, Przybysz [online], rozrywka.radiozet.pl, 12 lipca 2019 [dostęp 2024-02-23] (pol.).
  9. Walt Disney Company, Don Ferguson (adapt.): The Lion King. New York: Mouse Works, 1994. ISBN 978-1-57082-087-8. OCLC 439022168.
  10. Don Ferguson (adapt.), Walt Disney Company: Król Lew. Tomasz Wyżyński (tłum.). Warszawa: Świat Książki, 1994. ISBN 83-7129-093-4. OCLC 32986328.
  11. Walt Disney: Król Lew. Małgorzata Fabianowska (tłum.). Warszawa: Egmont Polska, 1994. ISBN 83-7123-123-7. OCLC 751165415.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]