Królewska Studnia na Białej Górze w Sanoku

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Królewska Studnia na Białej Górze w Sanoku
Ilustracja
Studnia w maju 2022
Państwo

 Polska

Miejscowość

Sanok

Adres

ul. Świerkowa
(osiedle Biała Góra, dzielnica Wójtostwo)

Położenie na mapie Sanoka
Mapa konturowa Sanoka, u góry znajduje się punkt z opisem „Królewska Studnia na Białej Górze w Sanoku”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Królewska Studnia na Białej Górze w Sanoku”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Królewska Studnia na Białej Górze w Sanoku”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Królewska Studnia na Białej Górze w Sanoku”
Ziemia49°34′45,2″N 22°12′36,6″E/49,579222 22,210167
Multimedia w Wikimedia Commons

Królewska Studnia na Białej Górze w Sanoku[1] – studnia na Białej Górze w Sanoku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Studnia przed 1939

Zgodnie z podaniem królowa Bona miała otrzymać w posagu dobra w obrębie starostwa sanockiego[2]. Miała ona często przebywać na polowaniach w okolicznych lasach olchowieckich[3]. Podczas powrotu z jednej wyprawy myśliwskiej do swojego zamku na Białej Górze jej koń miał potknąć się o wystający korzeń, na skutek czego tak mocno uderzyć kopytem w ziemię, że wybiło z niej źródło wody[4][2][3][5]. W rzeczywistości brak jest potwierdzenia, że ta królowa przebywała kiedykolwiek w tych okolicach[4][3]. Zgodnie z przytoczoną legendą studnia zyskała miano „królewskiej”[6].

Według historii przytoczonej przez Józefa Sulisza w 1907 studnia miała zostać wybudowana przez wspomnianą Bonę Sforzę (tj. w XVI wieku) i z tego względu nazwana mianem „królewskiej”[7]. Na początku XX wieku na ówczesnym terenie lasu miejskiego Sanoka istniały „zwaliska”, określane jako szczątki studni[7]. Zgodnie z przekazem Sulisza obiekt ten („ścięty cypel góry o średnicy kilkunastu metrów oraz otoczony głębokim rowem i wałem, zawalony nieobrobionymi głazami kamieni, spadłymi ze ścian cypla, cały porosły mchami, zielskiem, drzewami”) nie był jednak pozostałością studni, lecz ruinami zamku, którego budowę Bona miała podjąć w tym miejscu, jednak nie została dokończona[7]. Miały zachować się tam piwnice i lochy podziemne, a jeden z nich miał prowadzić pod rzeką San aż do zamku w Sanoku[7].

Na przełomie lipca i sierpnia 1895 na polecenie burmistrza Cyryla Ładyżyńskiego rejon przy Królewskiej Studni uczyniono przystępnym dla odwiedzających i upiększono[8]. Już wtedy sanoczanie odwiedzali rekreacyjnie to miejsce[8]. Przez lata w celu dotarcia tam konieczna była przeprawa przez San łódką[9]. Według badań inżyniera miejskiego Władysława Beksińskiego z początku XX wieku źródełko w Królewskiej Studni na Białej Górze miało największą wydajność ze wszystkich po obu stronach Sanu w obrębie Sanoka[10]. W tym okresie na Białej Górze założono łaźnie, do których drewnianymi wodociągiem doprowadzano wodę ze studni[5]. W latach 20. XX wieku w pobliżu studni istniały ruiny „zameczku myśliwskiego”[11].

Przed 1976 uczniowie z Przyzakładowej Szkoły Zawodowej SFA wykonali zadaszenie studni o charakterze ażurowym oraz ogrodzenie[2]. W publikacji z 1976 Edward Zając określił studnię jako jedną z dwóch zabytkowych w Sanoku[2]. Odniesienie do Królewskiej Studni zawarł w swojej twórczości poetyckiej sprzed 1980 pochodzący z Sanoka pisarz Marian Pankowski[12].

Obecna studnia jest położona na skraju polany[3] w paśmie olchowieckim Gór Słonnych[4] na południowym stoku Białej Góry i na obszarze osiedla o tej samej nazwie, na pograniczu lasu miejskiego PGL LP Nadleśnictwa Brzozów[6]. Obiekt ma charakter murowany (ocembrowany)[6]. Jeszcze na początku XX wieku wodę ze studni pobierali mieszkańcy Sanoka[5]. Stanowi ona ujęcie wody dla osiedla Biała Góra[6].

Od studni biegnie ścieżka edukacyjno-przyrodnicza „Orli Kamień” (pokrywająca się z czerwonym i żółtym szlakiem turystycznym)[6]. Istnieje także możliwość dotarcia stamtąd do położonego w lesie tzw. Zamczyska z okresu średniowiecza[4].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Inna nazwa: „królewska studzienka”, zob. Piotr Kamiński (red.): Sanok. Plan miasta. Warszawa: PiTR Kartografia, 1991.
  2. ↑ a b c d Edward Zając. Historyczne zabytki Sanoka. Zabytkowe studnie miasta. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 9, s. 6, 1-15 maja 1976. 
  3. ↑ a b c d Stefan Stefański: Sanok i okolice. Sanok: Zarząd Oddziału PTTK w Sanoku, 1991, s. 65.
  4. ↑ a b c d Stefan Stefański: Sanok i okolice. Sanok: Sport i Turystyka, 1963, s. 38-39.
  5. ↑ a b c Franciszek Oberc, Wojciech Petryk. Ujęcia wody na Sanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 2: San, rzeka ziemi sanockiej, s. 69, 2002. Archiwum Ziemi Sanockiej. 
  6. ↑ a b c d e Małgorzata Tarczyńska-Góra: Królewska studnia. sanok.pl. [dostęp 2022-05-27].
  7. ↑ a b c d Józef Sulisz. Kilka zapisek z Sanoka. Z podań i baśni sanockich. 4. Królewska studnia. „Lud”. Tom 13, s. 39, 41-42, 1907. 
  8. ↑ a b Kronika. Nasza prośba. „Gazeta Sanocka”. Nr 18, s. 3, 4 sierpnia 1895. 
  9. ↑ Jan Łuczyński, Edward Zając: Zarys dziejów Sanoka w latach 1944–1978. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 76.
  10. ↑ Michał Kornella: Sprawozdanie techniczne w sprawie studyów przedwstępnych dla zamierzonej budowy wodociągu w Sanoku. Sanok: 1909, s. 6.
  11. ↑ M.C.. Na polskim Renie. „Tygodnik Illustrowany”. Nr 32, s. 598, 11 sierpnia 1928. 
  12. ↑ Marian Pankowski: Moje słowo prowincjonalne. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 119.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Królewska_Studnia_na_Białej_Górze_w_Sanoku&oldid=68259703”