Kraina śniegu (Japonia)
Yukiguni (jap. 雪国 yuki-guni) – kraina śniegu, śnieżny region. Formalna nazwa to gōsetsu-chitai, czyli strefa, region, pas obfitych opadów śniegu[1][2]
Strefa śniegu
[edytuj | edytuj kod]Wyrażenie „kraina śniegu” o charakterze popularnym i literackim może odnosić się do:
- części wyspy Honsiu (Honshū) znajdującej się w pasie od wybrzeża Morza Japońskiego do Alp Japońskich;
- pasa biegnącego wzdłuż Morza Japońskiego od prefektury Shimane na południowym zachodzie do północnego krańca Honsiu, a także wyspy Sado i Hokkaidō;
- części prefektury Fukui oraz prefektur Toyama i Niigata.
W pobliżu wybrzeża, gdzie opady śniegu są relatywnie niewielkie, usuwanie śniegu nazywa się yuki-kaki (grabienie śniegu). Na obszarach, gdzie jest trochę więcej śniegu, nazywa się to yuki-oroshi (usuwanie śniegu z dachu domu). Natomiast na obszarach, gdzie występują bardzo obfite opady śniegu, które przekraczają trzy metry, nazywa się to yuki-hori (kopanie śniegu), ponieważ trzeba wykopać dom ze śniegu[3].
Tateyama Kurobe Alpine Route
[edytuj | edytuj kod]Górski szlak turystyczny Tateyama Kurobe Alpine Route (Tate-yama Kurobe Arupen Rūto). Na wysokości 2450 m n.p.m. znajduje się najwyższy punkt tego szlaku o nazwie Murodō. Oferuje on widoki na pasmo górskie Tate-yama. Najbardziej znaną atrakcją jest korytarz śnieżny (Tateyama Snow Wall), tworzony przez ściany śniegu o wysokości do 20 metrów. Przejazd jest otwierany w połowie kwietnia po miesiącach obfitych opadów śniegu[4]. Są one powodowane zderzeniem mas suchego i chłodnego powietrza napływającego znad Syberii z cieplejszym, wilgotnym nad Morzem Japońskim. W wyniku tego powstają bardzo intensywne i obfite opady śniegu wzdłuż zachodniego wybrzeża, czyli tzw. tylnej Japonii[4].
Trasa Tateyama Kurobe to wyjątkowa i spektakularna trasa przez Alpy Północne (Hida-sanmyaku). Można ją przejechać różnymi środkami transportu. Ukończona w 1971 roku łączy miasto Toyama w prefekturze Toyama z miastem Ōmachi w prefekturze Nagano.
Trasa jest czynna od 15 kwietnia do 30 listopada i niedostępna w okresie zimowym.
Park Małp Jigokudani
[edytuj | edytuj kod]Park Małp Jigokudani (Jigokudani Yaen Kōen, dosł. Park Dzikich Małp Piekielna Dolina) został utworzony w 1964 roku w północnej części prefektury Nagano, na terenie Parku Narodowego Jōshin’etsu Kōgen. Nazwa Piekielna Dolina pochodzi od wybuchającej z ziemi pary i gorącej wody „z dna piekła”. W parku zamieszkują makaki japońskie (Macaca fuscata), które nazywane są także małpami śnieżnymi. Obfite śniegi zalegają dolinę przez cztery miesiące w roku, co powoduje, że małpy przesiadują w gorących źródłach (onsen)[5][6].
Góra Zaō
[edytuj | edytuj kod]Krótki masyw górski Zaō-renpō zwany powszechnie górą Zaō to zwarte skupisko stratowulkanów na granicy pomiędzy prefekturami Yamagata i Miyagi. Powstaje tam rzadkie zjawisko zwane powszechnie „śnieżnymi monstrami”, a dosłownie „drzewami pokrytymi lodem” (juhyō). Drzewa pokryte są miękką szadzią, gdy zamarzająca mgła i wiatr łączą się, tworząc lód na zewnętrznych powierzchniach obiektów. Padający śnieg osiada na formacjach lodowych, a efektem końcowym jest groteskowa figura drzew. Efekt lasu takich drzew daje zwiedzającym upiorne wrażenie.
Konserwowanie żywności
[edytuj | edytuj kod]W dawnych czasach domy, pola ryżowe, grządki warzywne i góry były całkowicie pokryte znacznie głębszym śniegiem niż obecnie. Mieszkańcy zmuszeni byli przez długie lata szukać metod „konserwowania żywności". Ich odkrycia imponują do dziś i prowadzą do kolejnych. Uważa się, że korzenie tej mądrości tkwią w kulturze Jōmon, która zniknęła około 3 tys. lat temu[7].
W prefekturze Niigata znajduje się dawna wioska Kettō, obecnie część miasta Tsunan. Systemy odśnieżania tamtejszych dróg zostały stworzone dopiero w 1978 roku, co pozwoliło na korzystanie z samochodów zimą. W przeszłości jednak mieszkańcy tego obszaru spędzali okres od wiosny do jesieni, zbierając żywność z gór i pól, a następnie przechowując ją zimą. Ich przodkowie wymyślili pomysłowe systemy przechowywania żywności. Jednym z nich jest daikon-tsugura, chłodnia pleciona ze słomy suszonej na słońcu do przechowywania m.in. warzyw, jak biała rzodkiew japońska (daikon, Raphanus sativus var. longipinnatus)[7].
Co roku, kiedy zbiory ryżu kończą się na przełomie października i listopada, wyplatają oni ze słomy cylindryczne pojemniki zwane tsugura, do których tuż przed opadami śniegu wrzuca się rzodkiew i marchew. Przez całą zimę, aż do maja następnej wiosny, warzywa zachowują świeżość. Wiosną słomiane pojemniki zostawia się na polach jako nawóz[7].
Jedną z miejscowości o największych opadach śniegu jest Matsudai w prefekturze Niigata. W przeszłości była zimą całkowicie odcięta od „cywilizacji” i dlatego należało zgromadzić żywność na pół roku. Do dziś mieszkańcy organizują co roku prace związane z pozyskiwaniem z gór naturalnej żywności i jej zakonserwowaniem na zimę. Obok domów znajdują się spiżarnie, w których starymi metodami przechowuje się: grzyby, dzikie warzywa, rośliny jadalne i owoce. Mięso było tylko na specjalne okazje, jak: o-bon (święto zmarłych w buddyzmie japońskim, obchodzone w sierpniu) i Nowy Rok, a nawet wtedy pochodziło z ptaków lub królików[8].
W przeszłości i częściowo obecnie żywność w krainie śniegu przechowuje się m.in. poprzez: suszenie, marynowanie w soli, konserwowanie w alkoholu, mrożenie. Dotyczy to m.in. takich grzybów i roślin, jak:
- jesienne grzyby nameko (dawniej Pholiota nameko, ob. Pholiota microspora), o złotym kolorze i galaretowatej powierzchni;
- paproć warabi, orlica (roślina) (Pteridium aquilinum var. latiusculum);
- pewien gatunek dzikiego pochrzynu o nazwie tokoro (Dioscorea tokoro);
- grzyby maitake, żagwica listkowata (Grifola frondosa);
- orzechy oni-gurumi, orzech ajlantolistny (Juglans ailantifolia)[8][9].
„Yukiguni” w literaturze
[edytuj | edytuj kod]Yasunari Kawabata
[edytuj | edytuj kod]Powieść japońskiego pisarza Yasunariego Kawabaty (1899–1972), zaliczana do klasyki japońskiej prozy lirycznej. Jedna z trzech powieści cytowanych przez Komitet Noblowski w 1968 roku, kiedy Kawabata otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Opiewa piękno kobiety, jej samotność i niespełnioną miłość. Powieść co pewien czas ukazuje się jako film ekranowy, serial TV, przedstawienie teatralne, słuchowisko radiowe, manga[2].
Bokushi Suzuki
[edytuj | edytuj kod]Idea „krainy śniegu” została spopularyzowana i przedstawiona w wersji romantycznej przez Kawabatę, ale nie pochodził on z tego regionu i wielu rzeczy, o nim nie wiedział. Dlatego też, aby poznać tę białą krainę, noblista czytał prace pisarza żyjącego sto lat wcześniej, o nazwisku Bokushi Suzuki (1770–1842)[10].
Bokushi Suzuki urodził się w Shiozawie (obecnie część miasta Minami-Uonuma), w zamożnej rodzinie kupieckiej, handlującej tekstyliami. Jako nastolatek przeniósł się do Edo (ob. Tokio), aby sprzedawać tkaninę echigo-jōfu[a]. Za zarobione pieniądze otworzył własny sklep[10].
Interesował się jednak także literaturą i sztuką i starał się przypodobać inteligencji – słynnym poetom, artystom i filozofom – z całej Japonii. W środowisku tym wymieniano między sobą poezję, listy i kaligrafię. To uświadomiło mu, jak mało znany jest jego śnieżny region i wpadł na pomysł opublikowania książki z opowieściami, aby zapoznać mieszkańców miasta o życiu w yukiguni. Książka, bogato ilustrowana, przedstawiająca przyrodę i życie, została opublikowana po 40 latach pracy w 1837 roku. Zatytułowana „Opowieści ze śnieżnego kraju” (Hokuetsu seppu, Śnieżne historie z północnej prowincji Etsu) odniosła sukces[10][11]. W języku angielskim została wydana pt.: „Snow Country Tales: Life in the Other Japan” w 1986 roku.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Tateyama Snow Wall
-
Mapka szlaku[b]
-
„Śnieżne potwory” na górze Zaō (1841 m)
-
Domki ze śniegu (kamakura) w czasie festiwalu zimy w Yokote (prefektura Akita) u stóp zamku
Rekordowe opady śniegu
[edytuj | edytuj kod]- Góra Ibuki (Shiga) 1,182 cm, 1927 rok
- Sukayu (Aomori) 566, 2013
- Sumon (Niigata) 463, 1981
- Hijiori (Yamagata) 445, 2018
- Tsunan (Niigata) 416, 2006
- Tōkamachi (Niigata) 391, 1981
- Takada (Niigata) 377, 1945
- Koide (Niigata) 363, 1981
- Sekiyama (Niigata) 362, 1984
- Yuzawa (Niigata) 358, 2006
- Nozawa Onsen (Nagano) 353, 1984
- Yasuzuka (Niigata) 350, 1984
- Ōisawa (Yamagata) 348, 2000
- Tadami (Fukushima) 341, 2013
- Hinoemata (Fukushima) 339, 2015[12]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Echigo-jōfu, karamushi → ręcznie tkana tkanina w dolinie górskiej w prefekturze Niigata, szczmiel biały, rami, ramia indyjska (Boehmeria nivea) pospolita roślina z rodziny pokrzywowatych, podobna do lnu.
- ↑ Trolejbusy kursujące w tunelu Kanden wewnątrz masywu Akasawa-dake (2678 m), pomiędzy zaporą Kurobe (1450 m) i Ōgizawa (1433 m), zostały zastąpione autobusami elektrycznymi w 2018 roku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 349, 2021. ISBN 4-7674-2015-6.
- ↑ a b Mikołaj Melanowicz: Historia literatury japońskiej. Warszawa: PWN, 2012, s. 366-370. ISBN 978-83-01-17214-5.
- ↑ Masakazu Satō: The “Snow” giving life to this white world. Snow Country Tourism Zone, 2021. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
- ↑ a b Tateyama Kurobe Alpine Route. japan-guide.com, 2023. [dostęp 2023-03-11]. (ang.).
- ↑ Relax in a hot spring and visit Jigokudani Monkey Park to meet the monkeys. Trip101.com, 2022. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
- ↑ Jigokudani Monkey Park. japan-guide.com, 2022. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
- ↑ a b c The wisdom born from the deep snow “Daikon-tsugura”. Snow Country Tourism Zone, 2021. [dostęp 2023-03-13]. (ang.).
- ↑ a b A chat with an expert on preservation. Storing food in the snow country. Snow Country Tourism Zone, 2021. [dostęp 2023-03-14]. (ang.).
- ↑ Richard Hosking: A Dictionary of Japanese Food. Tokyo: Tuttle Publishiing, 1996, s. 95, 153. ISBN 978-4-8053-1335-0.
- ↑ a b c Matt Klampert: Bokushi Suzuki – The Literary Giant of Snow Country. Snow Country Tourism Zone, 2021. [dostęp 2023-03-15]. (ang.).
- ↑ 「北越雪譜」の意味・わかりやすい解説. Digitalio, Inc. za 日本大百科全書 (ニッポニカ). [dostęp 2023-03-15]. (jap.).
- ↑ Snow Country: Northern Japan Home to Some of the World’s Heaviest Snowfall. Nippon Communications Foundation, 2018. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Travelling Through The Culture of Yukiguni (ang.)
- Hakuba (ang.)
- Tateyama Kurobe Alpine Route (ang.)
- Pokaz przyrządzania koktajlu alkoholowego o nazwie Yukiguni (ang. • jap.)
- Oficjalna strona Tateyama Kurobe Alpine Route (ang.)
- Strona oficjalna parku małp Jigokudani Yaen Kōen (ang.)
- Materiał informacyjny (wideo) o wytwarzaniu echigo-jōfu, Kyoto Women's University (ang.)