Krakwa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Krakwa
Mareca strepera[1]
(Linnaeus, 1758)
Samiec
Samiec
Samica
Samica
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ptaki
Podgromada Neornithes
Nadrząd neognatyczne
Rząd blaszkodziobe
Rodzina kaczkowate
Podrodzina kaczki
Rodzaj Mareca
Gatunek krakwa
Synonimy
  • Anas strepera Linnaeus, 1758
  • Chaulelasmus streperus (Linnaeus, 1758)[2]
Podgatunki
  • M. s. strepera[3] Linnaeus, 1758
  • †M. s. couesi[4] (Streets, 1876)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Systematyka Systematyka w Wikispecies
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikisłownik Hasło w Wikisłowniku

Krakwa, kaczka krakwa[6] (Mareca strepera) – gatunek średniego lub dużego wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae).

Występowanie[edytuj]

Ptak ten zamieszkuje Eurazję i Amerykę Północną (podgatunek nominatywny). Przeloty w marcu - kwietniu i sierpniu - listopadzie. Zimuje w południowej i zachodniej Europie nad Morzem Śródziemnym, północnej Afryce, środkowej i południowej Azji oraz na południu Ameryki Północnej. W Polsce liczniejsza na północy kraju. Pojedyncze osobniki w Polsce zimują.

Systematyka[edytuj]

Wyróżniono dwa podgatunki M. strepera[7];

Morfologia[edytuj]

Cechy gatunku 
Wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy. Samiec większy od samicy. W stonowanej szacie godowej samiec ma głowę i szyję jasnobrązową z gęstymi, małymi rudobrązowymi plamkami. Dziób ciemnoszary. Pierś jasna z ciemnymi plamkami, wierzch ciemnobrązowy z drobnym, jaśniejszym poprzecznym prążkowaniem. Boki szare z delikatnym, brązowym prążkowaniem. Brzuch biały, na skrzydle trójkolorowe lusterko - szaro-czarno-białe obrzeżone od przodu brunatnym pasem. W szacie spoczynkowej podobny do samicy, ale zachowuje przy lusterku brunatną plamę. Samica brązowa z ciemniejszymi i jaśniejszymi plamkami, dziób z pomarańczowymi pasami wzdłuż boków. Lusterko ma białe, widoczne dobrze w locie, podobnie jak biały brzuch. Młode również przypominają samicę. Zachodnie populacje są osiadłe, ale koczujące. Pozostałe regularnie wędrują. Wiosną przylatuje parami.
W szacie spoczynkowe są podobne do krzyżówek, ale krakwy są mniejsze i mają smuklejsze ciało, a czoło z profilu jest bardziej pionowe. Oprócz tego łatwo można je rozpoznać po tym, że nie mają jasnych i ciemnych plam, jakie widać u krzyżówki. Samca można zidentyfikować po głębokim "e e e" i chrapliwych poświstywaniach. Samica kwacze podobnie jak krzyżówka.
Samica z młodym


Wymiary średnie[9][10][11] 
dł. ciała ok. 43-58 cm
długość skrzydła 22-28 cm
rozpiętość skrzydeł 79-95 cm
masa ciała 500-1300 g (średnio 1000 g)

Ekologia[edytuj]

Biotop 
Bogato zarośnięte, nizinne zbiorniki stojącej wody o rozległej toni wodnej jak jeziora i stawy. Najliczniejsza w pasie stepu i lasostepu. Na wszystkich kontynentach, gdzie występuje konsekwentnie unika obszarów górskich i północnych.
Gniazdo 
Na ziemi w pobliżu wody. Samica kryje gniazdo w pokrzywach, turzycach lub pod krzakami. Wygrzebuje płytki dołek w gruncie i wyścieła go suchymi roślinami, ale z większą starannością niż inne kaczki. W czasie wysiadywania jaj dokłada do wyściółki jeszcze sporo ciemnego puchu z jasnymi końcami, co pozwala na łatwe rozpoznanie gniazd krakw. Dorzucane piórka pokrywowe mają trójkątne plamy na końcach.
Jaja 
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając zazwyczaj 8–12[12] jaj w kwietniu - lipcu. Są mniejsze od jaj krzyżówek i z odcieniem różowawym i żółtawym.
Okres lęgowy 
Jaja wysiadywane są przez okres 24–26[12] dni przez samicę. Pisklęta są zagniazdownikami, które wodzi wyłącznie samica. Po wykluciu prowadzi je nad wodę i otacza opieką aż do uzyskania przez młode zdolności do lotu (45–50. dzień życia[12]). W puchu kaczęta po bokach mają większe plamy, a wokół oczu i uszu mniejsze niż u krzyżówek. Czasem wodzące samice łączą się w stada. Pisklęta usamodzielniają się po około 2 miesiącach.
Pożywienie 
Pokarm roślinny, głównie zielone części roślin wodnych, a w zimie nasiona. W czasie żerowania słychać dobrze jak ruszając dziobem przeczesuje płytkie fragmenty akwenów, zasysając wodę przefiltrowuje przez rogowe blaszki na brzegu dzioba drobny pokarm.

Ochrona[edytuj]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)[5]. Gatunek objęty ochroną.

Zobacz też[edytuj]

Fauna Polski, ptaki Polski.

Przypisy

  1. ↑ Anas strepera. w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2014-02-10]
  2. ↑ Denis Lapage: Krakwa (Anas strepera) Linnaeus, 1758. Avibase. [dostęp 2014-01-16].
  3. ↑ Anas strepera strepera. w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2014-01-16]
  4. ↑ Anas strepera couesi. w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2014-01-16]
  5. ↑ a b c BirdLife International 2012. Mareca strepera. W: IUCN 2014. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) Wersja 2014.2. <www.iucnredlist.org>. (ang.) [dostęp 2014-09-28]
  6. ↑ Janusz Strutyński: Polskie nazwy ptaków krajowych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972.
  7. ↑ Frank Gill, David Donsker: Family Anatidae (ang.). IOC World Bird List: Version 6.1. [dostęp 2016-02-02].
  8. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: Paweł Mielczarek, Marek Kuziemko: Plemię: Anatini Leach, 1820 (wersja: 2015-02-25). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2014-06-17].
  9. ↑ Gadwall Anas strepera (ang.). WhatBird. [dostęp 2014-01-16].
  10. ↑ Busse i in. 1990 ↓, s. 274.
  11. ↑ Sterry i in. 2002 ↓, s. 68.
  12. ↑ a b c Andrzej G. Kruszewicz: Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana. Warszawa: MULTICO, 2007, s. 53. ISBN 978-83-7073-474-9.

Bibliografia[edytuj]

  • Karel, Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
  • Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
  • Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Krakwa&oldid=45616947”