Krakwa
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
| Krakwa | |
| Mareca strepera[1] | |
| (Linnaeus, 1758) | |
 Samiec |
|
 Samica |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ptaki |
| Podgromada | Neornithes |
| Nadrząd | neognatyczne |
| Rząd | blaszkodziobe |
| Rodzina | kaczkowate |
| Podrodzina | kaczki |
| Rodzaj | Mareca |
| Gatunek | krakwa |
| Synonimy | |
|
|
| Podgatunki | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |
 |
|
 Systematyka w Wikispecies |
|
 Multimedia w Wikimedia Commons |
|
 Hasło krakwa w Wikisłowniku |
|
Krakwa, kaczka krakwa[6] (Mareca strepera) – gatunek średniego lub dużego wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae).
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Ptak ten zamieszkuje Eurazję i Amerykę Północną (podgatunek nominatywny). Przeloty w marcu - kwietniu i sierpniu - listopadzie. Zimuje w południowej i zachodniej Europie nad Morzem Śródziemnym, północnej Afryce, środkowej i południowej Azji oraz na południu Ameryki Północnej. W Polsce liczniejsza na północy kraju. Pojedyncze osobniki u nas zimują.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Wyróżniono dwa podgatunki M. strepera[7];
- M. strepera strepera – północna, środkowa Eurazja i Ameryka Północna.
- M. strepera couesi – takson wymarły[5], występował na wyspie Tabuaeran (Kiribati).
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Cechy gatunku
- Wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy. Samiec większy od samicy. W stonowanej szacie godowej samiec ma głowę i szyję jasnobrązową z gęstymi, małymi rudobrązowymi plamkami. Dziób ciemnoszary. Pierś jasna z ciemnymi plamkami, wierzch ciemnobrązowy z drobnym, jaśniejszym poprzecznym prążkowaniem. Boki szare z delikatnym, brązowym prążkowaniem. Brzuch biały, na skrzydle trójkolorowe lusterko - szaro-czarno-białe obrzeżone od przodu brunatnym pasem. W szacie spoczynkowej podobny do samicy, ale zachowuje przy lusterku brunatną plamę. Samica brązowa z ciemniejszymi i jaśniejszymi plamkami, dziób z pomarańczowymi pasami wzdłuż boków. Lusterko ma białe, widoczne dobrze w locie, podobnie jak biały brzuch. Młode również przypominają samicę. Zachodnie populacje są osiadłe, ale koczujące. Pozostałe regularnie wędrują. Wiosną przylatuje parami.
- W szacie spoczynkowe są podobne do krzyżówek, ale krakwy są mniejsze i mają smuklejsze ciało, a czoło z profilu jest bardziej pionowe. Oprócz tego łatwo można je rozpoznać po tym, że nie mają jasnych i ciemnych plam, jakie widać u krzyżówki. Samca można zidentyfikować po głębokim "e e e" i chrapliwych poświstywaniach. Samica kwacze podobnie jak krzyżówka.
- Wymiary średnie[8][9][10]
- dł. ciała ok. 43-58 cm
długość skrzydła 22-28 cm
rozpiętość skrzydeł 79-95 cm
masa ciała 500-1300 g (średnio 1000 g)
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Bogato zarośnięte, nizinne zbiorniki stojącej wody o rozległej toni wodnej jak jeziora i stawy. Najliczniejsza w pasie stepu i lasostepu. Na wszystkich kontynentach, gdzie występuje konsekwentnie unika obszarów górskich i północnych.
- Gniazdo
- Na ziemi w pobliżu wody. Samica kryje gniazdo w pokrzywach, turzycach lub pod krzakami. Wygrzebuje płytki dołek w gruncie i wyścieła go suchymi roślinami, ale z większą starannością niż inne kaczki. W czasie wysiadywania jaj dokłada do wyściółki jeszcze sporo ciemnego puchu z jasnymi końcami, co pozwala na łatwe rozpoznanie gniazd krakw. Dorzucane piórka pokrywowe mają trójkątne plamy na końcach.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając zazwyczaj 6 do 14 jaj w kwietniu - lipcu. Są mniejsze od jaj krzyżówek i z odcieniem różowawym i żółtawym.
- Okres lęgowy
- Jaja wysiadywane są przez okres 27 - 28 dni przez samicę. Pisklęta są zagniazdownikami, które wodzi wyłącznie samica. Po wykluciu prowadzi je nad wodę i otacza opieką aż do uzyskania przez młode zdolności do lotu (7-8 tydzień życia). W puchu kaczęta po bokach mają większe plamy, a wokół oczu i uszu mniejsze niż u krzyżówek. Czasem wodzące samice łączą się w stada. Pisklęta usamodzielniają się po około 2 miesiącach.
- Pożywienie
- Pokarm roślinny, głównie zielone części roślin wodnych, a w zimie nasiona. W czasie żerowania słychać dobrze jak ruszając dziobem przeczesuje płytkie fragmenty akwenów, zasysając wodę przefiltrowuje przez rogowe blaszki na brzegu dzioba drobny pokarm.
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)[5]. Gatunek objęty ochroną.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
- ↑ Anas strepera. w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2014-02-10]
- ↑ Denis Lapage: Krakwa (Anas strepera) Linnaeus, 1758. Avibase. [dostęp 2014-01-16].
- ↑ Anas strepera strepera. w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2014-01-16]
- ↑ Anas strepera couesi. w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2014-01-16]
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Anas strepera. Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.) [dostęp 2014-02-10]
- ↑ Janusz Strutyński: [books.google.pl/books?id=1VlKAAAAIAAJ Polskie nazwy ptaków krajowych]. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972.
- ↑ Frank Gill, David Donsker: Family Anatidae (ang.). IOC World Bird List: Version 4.1. [dostęp 2014-01-16].
- ↑ Gadwall Anas strepera (ang.). WhatBird. [dostęp 2014-01-16].
- ↑ Busse i in. 1990 ↓, s. 274.
- ↑ Sterry i in. 2002 ↓, s. 68.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Karel, Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
- Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
- Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.
