Kraśniczyn
50°55′59″N 23°21′07″E/50,933056 23,351944
| wieś | |
 Rynek w Kraśniczynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
82 |
| Kod pocztowy |
22-310[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LKS |
| SIMC |
0104604[5] |
Położenie na mapie gminy Kraśniczyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krasnostawskiego  | |
| 50°55′59″N 23°21′07″E/50,933056 23,351944[1]
| |
| Strona internetowa | |
Kraśniczyn – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, w gminie Kraśniczyn, nad rzeką Wojsławką (prawy dopływ Wieprza). Miejscowość jest siedzibą gminy Kraśniczyn.
Kraśniczyn uzyskał lokację miejską przed 1500 rokiem[6]. Prawa miejskie do 3 lipca 1821 roku[7][8].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Kraśniczyn[9]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 407 mieszkańców[10].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0104610 | Wojciechów | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o Kraśniczynie pojawiły się w 1564. Był on wówczas najmniejszym miasteczkiem w powiecie krasnostawskim. Znajdował się w nim rynek i karczma[12].
Od 1772 miejscowość znajdowała się w zaborze austriackim, a od 1809 w Księstwie Warszawskim. Natomiast w 1815 r. w wieś leżała na terenie zaboru rosyjskiego (Królestwo Polskie). Prawa miejskie utraciła w 1824.
W 1867 utworzono gminę Czajki, w której skład wchodziła większość terenów obecnej gminy Kraśniczyn i m.in. wieś Kraśniczyn. Gubernia lubelska została podzielona na większą liczbę powiatów – pozostał powiat Krasnystaw, w którego skład wchodziła gmina Czajki (w 1880 roku mieszkało tam 4008 mieszkańców).
W 1905 na terenie Królestwa Polskiego miały miejsce strajki fornali z majątków ziemskich. Odbyły się one m.in. w Kraśniczynie, Bończy, Czajkach i Olszance.
W latach 1915–1918 miejscowość znajdowała się na terenie okupacji austro-węgierskiej[13].
W 1919 wieś należała do województwa lubelskiego, powiatu krasnostawskiego i gminy Czajki składającej się z 31 miejscowości. Urząd gminy znajdował się w Kraśniczynie.
Ważniejsze miejsca i zabytki[edytuj | edytuj kod]
Zabytki:
- pozostałości po zabudowaniach dworskich usytuowane w zakolu rzeki Wojsławki – aleja lipowa oraz fragmenty piwnic;
- zajazd-karczma wjezdna z przełomu XVIII i XIX wieku, kilkukrotnie przerabiana, będąca obecnie własnością prywatną;
- Cmentarz żydowski;
- drewniana bożnica zniszczona w 1942 po likwidacji miejscowego getta.
W parku znajdującym się w centrum wsi stoi pomnik poświęcony pamięci poległych żołnierzy i partyzantów Armii Ludowej i Batalionów Chłopskich walczących w l. 1939–1944.
W znajdującym się niedaleko wsi lesie rosną modrzewie (o obwodzie pnia 240–375 cm), które są pomnikami przyrody. Jest tam także punkt widokowy (282 m n.p.m.), z którego można oglądać panoramę Kraśniczyna.
W jeziorze kraśniczyńskim, które ze względu na występujące wokół trzęsawiska i zarośla jest niedostępne, występuje żółw błotny.
Niedaleko Kraśniczyna znajduje się Skierbieszowski Park Krajobrazowy, wąwozy lessowe (Bończa, Olszanka – Rezerwat przyrody Głęboka Dolina o powierzchni 243,15 ha).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 61533
- ↑ Wieś Kraśniczyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-22], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-22].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 615 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 42–43.
- ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 16,572 z dn. 3 lipca 1821; wg Wykazu Miast w Królestwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
- ↑ Rodecki, F.B., 1830. Obraz jeograficzno-statystyczny Królestwa Polskiego. Drukarnia Antoniego Gałęzowskiego i Kompanii. Warszawa.
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Powiat Kraśniczyn, Starostwo Powiatowe w Krasnymstawie. [dostęp 2008-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-11)].
- ↑ Historia, Gmina Kraśniczyn.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Krośniczyn al. Kraśniczyn i K. Aleksandrowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 705.
- Siedziba gminy: Kraśniczyn
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Części wsi |
|
