Przejdź do zawartości

Kroniki Riddicka: Ucieczka z Butcher Bay

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kroniki Riddicka:
Ucieczka z Butcher Bay
The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay
Producent

Starbreeze Studios
Tigon Studios

Wydawca

Vivendi Games

Dystrybutor

PL: Nicolas Games[1], CD Projekt (Windows)

Reżyser

Fredrik Ljungdahl
Jens Andersson

Artysta

Jens Matthies

Główny programista

Magnus Högdahl

Scenarzysta

Mikael Säker
John Zuur Platten
Flint Dille

Silnik

Starbreeze Engine

Wersja

1.1 (Windows)

Data wydania

Xbox
Am.Płn.: 1 czerwca 2004
EU: 13 sierpnia 2004
Microsoft Windows
EU: 3 grudnia 2004
Am.Płn.: 8 grudnia 2004
PL: 28 lutego 2005[1]

Gatunek

strzelanka pierwszoosobowa, przygodowa gra akcji, skradanka

Tryby gry

gra jednoosobowa

Kategorie wiekowe

ESRB: Mature
PEGI: 16[2]

Wymagania sprzętowe
Platforma

Xbox, Microsoft Windows

Następna gra w serii

Kroniki Riddicka: Assault on Dark Athena

Strona internetowa

Kroniki Riddicka: Ucieczka z Butcher Bay (ang. The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay) – gra komputerowa stanowiąca połączenie strzelanki pierwszoosobowej oraz skradanki, wyprodukowana przez Starbreeze Studios i wydana przez Vivendi Games. Gra została wydana w czerwcu 2004 roku na konsolę Xbox. W grudniu tego samego roku pod nazwą The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay – Developer's Cut ukazała się na komputerach osobistych z systemami Windows; w Polsce ta wersja została wydana przez firmę Nicolas Games w lutym 2005 roku. Gra ukazała się równolegle z fantastycznonaukowym filmem Kroniki Riddicka, a w tworzenie gry był zaangażowany Vin Diesel, aktor grający rolę Richarda B. Riddicka, głównego bohatera obu dzieł.

Tytuł przedstawia losy Riddicka, antybohatera znanego z filmów Pitch Black i Kroniki Riddicka, który próbuje uciec z pilnie strzeżonego więzienia Butcher Bay. Projektanci Ucieczki z Butcher Bay skupili się na przedstawieniu postaci Riddicka podczas ucieczki z więzienia, aby zróżnicować grę względem filmu. Na kształt tytułu miały wpływ takie produkcje jak film Ucieczka z Alcatraz oraz gry komputerowe Half-Life i Tom Clancy’s Splinter Cell.

Ucieczka z Butcher Bay została bardzo dobrze przyjęta przez krytyków, którzy chwalili jej oprawę graficzną oraz integrację elementów gier akcji, skradanek oraz przygodowych. Za wadę produkcji uznano natomiast brak trybu gry wieloosobowej. W 2009 roku został wydany remake produkcji połączony z jej kontynuacją zatytułowany Kroniki Riddicka: Assault on Dark Athena. W 2013 roku ujawniono, że w produkcji znajduje się trzecia gra z Riddickiem.

Fabuła

[edytuj | edytuj kod]

Świat gry i postacie

[edytuj | edytuj kod]

Ucieczka z Butcher Bay rozgrywa się w futurystycznym świecie science fiction z serii The Chronicles of Riddick[3] i jest prequelem filmów Pitch Black i Kroniki Riddicka[4]. Miejscem akcji tytułu jest Butcher Bay – najpilniej strzeżone więzienie w kosmosie, z którego nie uciekł jeszcze żaden więzień[5][6][2]. Znajdujący się na jałowej planecie ośrodek obejmuje trzy obszary o wzrastającym poziomie bezpieczeństwa i podziemną kopalnię[7].

Protagonistą gry jest Richard B. Riddick (Vin Diesel), morderca niedawno zamknięty w Butcher Bay[8][9]. Riddick stara się wydostać z więzienia na wszelkie możliwe sposoby[6]. Został pochwycony przez Williama J. Johnsa (Cole Hauser) – łowcę nagród, z którym skonfrontował się już wcześniej[8]. Naczelnikiem Butcher Bay jest mężczyzna o imieniu Hoxie (Dwight Schultz)[9][10], a Abbott (Xzibit) to nielubiany przez więźniów strażnik, któremu Riddick się naraża[5][11]. Papież Joe (Willis Burks II) to obłąkany starzec zamieszkujący tunele ściekowe pod więzieniem i pomagający bohaterowi[11][12].

Streszczenie

[edytuj | edytuj kod]

Intro gry pokazuje Riddicka zabijającego zwierzę w jaskini na lodowym pustkowiu. Następnie odzywa się do niego kobiecy głos, który wspomina jego oczy i powoduje, że przypomina on sobie wydarzenia z Butcher Bay.

Riddick jest transportowany do więzienia przez Johnsa, który chce dostać za niego nagrodę. Na lądowisku Riddick skręca kark Johnsowi i ucieka kanałami wentylacyjnymi. Po dotarciu na powierzchnię okazuje się, że był to sen bohatera, którego budzi Johns.

Johns spotyka się z Hoxim, aby ustalić swoje wynagrodzenie[9]. Potem Abbott eskortuje Riddicka do jego celi. Bohater zaznajamia się z więźniami, zabija Rusta (przywódcę gangu) i w końcu wywołuje zamieszki, które pozwalają mu na ucieczkę do kanałów. Tam spotyka Papieża Joego i walczy z mutantami, aby odzyskać jego radio[13]. Joe przeprowadza na Riddicku operację, dzięki której zyskuje on swój niezwykły wzrok[11]. Następnie dociera do kwater strażników i przebiera się w mundur, by przejść niepostrzeżenie. Drogę blokuje mu skaner siatkówki, który wymaga oczu prawdziwego strażnika, więc Riddick postanawia wziąć oczy Abbotta. Po walce w jego mieszkaniu Johns powstrzymuje Riddicka przed zabiciem strażnika.

Riddick zostaje przeniesiony do strefy o większym poziomie bezpieczeństwa. Tam bierze udział w walkach na pięści, na końcu zabijając obecnego mistrza, strażnika Bama. Zostaje zabrany do pomieszczenia, w którym czekają na niego inni strażnicy i wyleczony Abbott, by go zabić. Riddick pokonuje ich, zabija Abbotta i szuka innej drogi ucieczki. Znajduje ukryte przejście do windy, która zabiera go do placówki górniczej. Poznaje tam Jaggera Valance'a (Ron Perlman)[12], chce mu pomóc w ucieczce. Konstruuje bombę, którą Riddick podkłada w miejsce wycieku gazu. Potem bohatera łapią strażnicy, jednak z powodu ataku obcych stworzeń na kopalnię spowodowanego przez wybuch bomby, udaje mu się uciec z Valance'em. Plany rujnuje mu znowu Johns, z którym walczy, a Valance strzela do nich obu (przypadkowo do Riddicka). Valance'a zabijają strażnicy, a bohater spotyka się z naczelnikiem i zostaje przeniesiony do obszaru o jeszcze większych zabezpieczeniach, gdzie więźniowie są przetrzymywani w komorach krionicznych[7]. Jest codziennie wybudzany na kilka minut; udaje mu się znaleźć lukę w systemie, dzięki czemu ucieka. Potem przechwytuje mecha i walcząc z przeciwnikami, zmierza do Hoxie'ego[14].

Zdenerwowany więzienną biurokracją Johns pomaga Riddickowi ominąć strażników. Riddick go ogłusza i wlatuje statkiem do biura naczelnika, który wzywa dwa roboty strażnicze. Riddick je niszczy, a Hoxie się poddaje i przekazuje kody do jego statku, którym bohater i Johns uciekają w przebraniu. Hoxie zostaje zabity przez dwóch strażników, którzy po wejściu do biura mylą go z Riddickiem, gdyż jest ubrany w jego strój.

Rozgrywka

[edytuj | edytuj kod]

W Ucieczce z Butcher Bay gracz wciela się w Richarda B. Riddicka, a jego celem jest tytułowa ucieczka z więzienia Butcher Bay[5]. Gra łączy w sobie elementy różnych gatunków gier komputerowych, takich jak strzelanki pierwszoosobowe, przygodowe gry akcji i skradanki[15][6], a przedstawiona jest głównie z perspektywy pierwszej osoby, która w niektórych momentach zmienia się w perspektywę trzeciej osoby[16][2]. W przeciwieństwie do wielu strzelanek pierwszoosobowych gra nie zawiera wyświetlacza HUD[15]; wskazówki na ekranie pojawiają się jedynie przy zmianie broni[8], podnoszeniu przedmiotów oraz zmianie stanu zdrowia postaci[5]. Pasek zdrowia może być uzupełniany w wyznaczonych miejscach w trakcie gry[17]; możliwe jest także jego wydłużenie. Znajdując paczki papierosów ukryte na poziomach, gracz odblokowuje związane z produkcją materiały wideo i grafiki koncepcyjne[11].

Gracz może rozmawiać z rezydentami zakładu i otrzymywać od nich zadania[18], informacje, przedmioty i inne nagrody za wykonane cele[3]. Pomiędzy postacią gracza a strażnikami i więźniami często dochodzi do walki[5][18]. Gracz może atakować gołymi rękoma lub bronią białą (m.in. kastetami, pałkami). Możliwe jest łączenie ciosów w sekwencje combo[15][8][7]. System zabezpieczeń skanujący DNA początkowo powstrzymuje Riddicka przed używaniem broni palnej, jednak wraz z postępami w rozgrywce gracz uzyskuje do niej dostęp[15][8][9].

Gdy postać gracza kuca, aktywowany zostaje tryb skradania pozwalający na ciche poruszanie się. W tym trybie ekran gry jest zabarwiony na niebiesko, tak długo jak postać gracza pozostaje niewidoczna dla przeciwników[16]. Dzięki temu gracz może przemieszczać zwłoki i ukrywać się[16][3]. Ponadto, jeśli Riddick zaatakuje nieświadomego jego obecności wroga, natychmiast go zabija; może na niego zeskoczyć lub wyeliminować z zaskoczenia[5][9]. W czasie gry Riddick zdobywa błonę odblaskową, która pozwala mu widzieć w ciemności, jednak chwilowo oślepia go, jeśli użyje jej w jasno oświetlonych obszarach[8][13].

Tworzenie

[edytuj | edytuj kod]
Aktor Vin Diesel wcielił się w rolę Riddicka w Ucieczce z Butcher Bay i pomagał w jej tworzeniu.

Ucieczka z Butcher Bay została stworzona przez szwedzkie studio Starbreeze Studios i wydana przez Vivendi Games oraz założoną przez Vina Diesela firmę Tigon Studios. Vivendi Games otrzymało licencję na wykorzystanie marki The Chronicles of Riddick od Universal Studios Consumer Products Group; obie firmy należały do Vivendi Universal. Tytuł zapowiedziano w marcu 2004 roku jako grę na konsolę Xbox. Cos Lazouras z Tigon Studios stwierdził, że będzie ona opowiadała oddzielną historię w celu ukazania, jak Riddick stał się tak złożoną postacią[19].

W przeciwieństwie do innych gier opartych na filmach, które często przedstawiały te same wydarzenia, co materiał źródłowy, zespół produkcyjny Ucieczki z Butcher Bay skupił się na zróżnicowaniu gry od filmu Kroniki Riddicka[20]. Postanowili przedstawić postać Riddicka podczas ucieczki z więzienia, a inspiracje czerpali z takich filmów jak Ucieczka z Alcatraz, a także z gier komputerowych GoldenEye 007 czy serii Tom Clancy’s Splinter Cell[21][22]. Sekwencja początkowa, w której Riddick jest eskortowany do Butcher Bay[23], stanowi hołd dla gry Half-Life, a przy projektowaniu mechaniki walki wręcz Starbreeze wzorowało się na serii Punch-Out!![21]. Twórcy skupili się na trybie dla jednego gracza, pomijając tryb wieloosobowy; studio stwierdziło, że jego stworzenie wymagałoby dwa razy większego zespołu projektantów oraz dodatkowego roku pracy[24][22].

Vin Diesel, aktor grający głównego bohatera serii The Chronicles of Riddick, udzielił swojego głosu i wizerunku w grze. Wraz z reżyserem Davidem Twohym współpracował też przy tworzeniu fabuły produkcji i projektowaniu postaci; scenariusze gry i filmu powstawały równocześnie[25]. Zgodnie z instrukcjami twórców filmu projektanci nie wyjaśnili dokładnie pochodzenia wyjątkowego wzroku bohatera[26]. Podczas sesji nagrywania dialogów Diesel dostarczył wskazówek głównemu scenarzyście gry; spowodowało to przepisanie rozmów w celu zmniejszenia kwestii Riddicka, gdyż aktor uważał, że postać odzywa się zbyt często[27].

Pracownicy Starbreeze zamierzali umieścić w Ucieczce z Butcher Bay bardziej złożoną mechanikę fabularną, lecz opinie Diesela i testerów gry odwiodły ich od tego pomysłu. Starszy producent Peter Wanat powiedział, że aby gra była grywalna, celowo próbowali ograniczyć liczbę trudnych i skomplikowanych składników RPG[27]. Inne usunięte elementy to batog posiadany przez strażnika Abbotta i 25-minutowa walka z finałowym bossem[21][28]. Będąca w produkcji edycja gry na PlayStation 2 została anulowana, aby firma mogła skupić się na wersji dla Xboksa[29].

Gra używa techniki mapowania normalnych, która pozwala na nałożenie szczegółowych tekstur na modele postaci z niższą liczbą wielokątów, dzięki czemu osiągnięto bardziej szczegółowa grafikę z małą stratą klatek na sekundę[30]. Zastosowano także dynamiczne oświetlenie z szablonowym cieniowaniem (ang. stencil shadowing) oraz efekt samocieniowania (ang. self-shadowing)[31].

Tworzenie Ucieczki z Butcher Bay ukończono w 18 miesięcy[20]. W maju 2004 roku Vin Diesel promował grę i film na targach Electronic Entertainment Expo (E3)[32]. W Stanach Zjednoczonych wydano ją 1 czerwca 2004 roku, na krótko przed ukazaniem się Kronik Riddicka w kinach[33]. Zamówione przed premierą egzemplarze gry zawierały płytę DVD z materiałami promocyjnymi, takimi jak interaktywny poradnik i ujęcia z filmu[34]. Ścieżka dźwiękowa gry, skomponowana przez Gustafa Grefberga, została 24 czerwca 2004 roku udostępniona przez Vivendi do pobrania za darmo[35].

W lipcu 2004 roku Vivendi potwierdziło plotki o tworzeniu portu Ucieczki z Butcher Bay na system operacyjny Windows, który zatytułowano The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay – Director's Cut[36]. Cechuje się on występowaniem wyższej rozdzielczości ekranowej, dodatkowymi paczkami papierosów, nowymi scenami, w których Riddick przejmuje zmechanizowany pancerz oraz komentarzem deweloperskim, który opisuje szczegółowo proces tworzenia gry i podjęte decyzje projektowe[37]. Wersja reżyserska miała premierę 8 grudnia w Stanach Zjednoczonych[38].

Odbiór

[edytuj | edytuj kod]
 Recenzje
Oceny
Publikacja Ocena
PC Xbox
1UP.com A+[5] A[39]
„Computer and Video Games” 8,6/10[8] 8,3/10[11]
Eurogamer 9/10[18] 9/10[10]
„Game Informer” 9,5/10[40]
GamesRadar 8/10[41]
GRY-OnLine 9/10[42]
GameSpot 9,3[43] 9,3[6]
GameSpy 4.5/5 gwiazdek[44] 4.5/5 gwiazdek[9]
GameZone 9,2/10[3] 9,2/10[45]
IGN 8,8/10[46] 8,5/10[12]
Oceny agregowane
GameRankings 90,95%[47] 88,61%[48]
Metacritic 90/100[49] 89/100[50]

Ucieczka z Butcher Bay została entuzjastycznie przyjęta przez krytyków[49][50][47][48]. Niektórzy z nich uznali grę za dzieło lepsze od jej kinowego odpowiednika i nazwali wyjątkiem wśród tytułów opartych na tworach filmowych, które zwykle cechowały się przeciętną jakością[6][51][52]. Wersja produkcji na konsolę Xbox w czerwcu 2004 roku była jedną z najlepiej sprzedających się gier na jakiejkolwiek platformie i do sierpnia 2004 wykupiono 159 tys. jej egzemplarzy[36][53]; później wydano ją w serii Platinum Hits[54]. Wersja na komputery osobiste natomiast po sześciu miesiącach sprzedała się w liczbie 32 500 kopii[55].

Styl rozgrywki Ucieczki z Butcher Bay został porównany do strzelanek pierwszoosobowych z serii Far Cry i Half-Life[56][57][52] oraz do skradanek Splinter Cell[14], Metal Gear[11] i Thief[56]. Recenzenci obdarzyli uznaniem różnorodność rozgrywki[10][37]: Jeremy Zoss z „Game Informera” stwierdził, że każdy aspekt gry został fachowo zaimplementowany[58], a Greg Kasavin z GameSpotu uznał, że produkcja skutecznie i innowacyjnie łączy strzelaniny, walkę na pięści, skradanie i elementy przygodowe[43]. Mechanika skradania gry była powszechnie chwalona[10][56], natomiast z mniejszym entuzjazmem niektórzy krytycy potraktowali elementy strzelanki pierwszoobowej[57][59]. Recenzenci docenili też system sterowania, między innymi opartą na gałce analogowej walkę wręcz w wersji na Xboksa[15][10][58][57]. Zastosowanie zdolności błony odblaskowej Riddicka zostało również dowartościowane[56][60], choć według magazynu „Computer and Video Games” nie różni się ona niczym od noktowizorów z innych gier tego typu i mogłaby być o wiele bardziej rozbudowana[11].

Pozytywnie wypowiadano się o oprawie graficznej tytułu, szczególnie wersji na Xboksa[10][58][61], którą porównano do gier Doom 3 i Half-Life 2[58][59]. Michael Lafferty z GameZone oznajmił, że grafika gry wynosi gatunek na nowy poziom[45]. Tekstury i oświetlanie były wymieniane jako największe jej zalety[45][59], zwłaszcza z powodu roli cieni w rozgrywce[18][62]. Modele postaci i mimika twarzy zostały uznane za bardzo realistyczne; chwalono szczególnie postać Riddicka[16][8][18][10]. Serwis GameSpot docenił przywiązanie twórców do szczegółów, zwracając uwagę na dziury po kulach, które początkowo żarzą się i dymią, a potem stopniowo chłodnieją i ciemnieją[16]. Część recenzentów narzekało jednak na błędy graficzne[37][58], za przykład podając widoczność pocisków smugowych przez ściany[43]. Więzienie Butcher Bay zostało uznane za przekonująco ukazane, a Shawn Elliott ze strony 1UP.com porównał je do uniwersum serii Obcy[5][16][10]. Redaktorzy z IGN-u stwierdzili, że Butcher Bay sprawia wrażenie realności i łatwo się w nie wczuć[37].

Oprawa dźwiękowa Ucieczki z Butcher Bay była głównie dobrze oceniana[46][45], a krytycy chwalili aktorów głosowych; szczególne wyróżnienie otrzymały występy Vina Diesela i Cole’a Hausera[58][63][64]. Według Jakuba Wojnarowicza ze strony FiringSquad muzyka w grze nie jest porywająca, ale nie jest też kiepska[62]. IGN stwierdził, że muzyka nie zapada w pamięć, ale nie jest zła[12]. „Sunday Herald Sun” nazwał aktorów głosowych zaskakująco dobrymi[65]. Powszechnie krytykowano długość rozgrywki; recenzenci zauważyli, że tytuł można skończyć w osiem do piętnastu godzin[5][46][58]. Niektórzy krytycy byli zawiedzeni brakiem trybu dla wielu graczy[18][46][41]; „Computer and Video Games” nazwał to niewykorzystaną szansą[8]. „Game Informer” stwierdził, że mimo krótkiej kampanii i braku gry wieloosobowej, każdy posiadacz Xboksa powinien ją kupić[58].

Zajmujący się grami wideo profesor James Paul Gee z Arizona State University użył Ucieczki z Butcher Bay w swoich badaniach, omawiając związek Riddicka z bohaterem serii Thief Garrettem i bezimiennym żołnierzem z Full Spectrum Warrior[66].

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Obie wersje gry otrzymały nagrody od redaktorów serwisów IGN[12][46], GameSpot[6][43] i GameSpy[9][44]. Wersja na komputery osobiste w grudniu 2004 roku była grą miesiąca na PC według IGN-u[67]. W 2007 roku IGN przyznał jej 12. miejsce na liście 25 najlepszych gier wszech czasów na Xboksa[68]. „Game Informer” umieścił Ucieczkę z Butcher Bay na 8. miejscu na podobnej liście z 2008 roku[69]. Była nominowana do nagrody gra roku 2004 przez serwis GameSpot[70], lecz przegrała z World of Warcraft[71]. W 2007 roku na liście 101 najlepszych gier na PC magazynu Computer and Video Games zajęła 98 miejsce[72]. W 2004 roku na konferencji Digital Entertainment Conference zorganizowanej przez tygodnik „Billboard” Riddick został nominowany w kategorii najlepsza postać w grze komputerowej[73], a podczas Golden Joystick Award w kategorii „Unsung Hero Game of the Year”[74]. GamesRadar umieścił Ucieczkę z Butcher Bay na liście „Top 7 movie games that don't suck” i stwierdził, że gra była sukcesem na niemal każdym poziomie[75]. Czasopismo „CD-Action” w plebiscycie na najlepszą grę dziesięciolecia z 2006 roku umieściło ją na 46. miejscu[76].

Kontynuacje

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Kroniki Riddicka: Assault on Dark Athena.

W kwietniu 2009 roku na platformy Windows, Xbox 360 i PlayStation 3 została wydana gra Kroniki Riddicka: Assault on Dark Athena, która zawiera odświeżoną wersję Ucieczki z Butcher Bay oraz kontynuującą jej fabułę kampanię Assault on Dark Athena[77]. Riddick musi się w niej zmierzyć z załogą statku Dark Athena, która go uprowadziła niedługo po ucieczce z Butcher Bay. Produkcja została stworzona przez twórców oryginału, Starbreeze Studios, i wydana przez Atari[77]. Cechuje się ulepszoną oprawą graficzną i obecnością trybu gry wieloosobowej[77].

W lipcu 2013 roku Vin Diesel ujawnił, że firma Starbreeze Studios wraz z Tigon Studios pracuje nad trzecią grą komputerową z Riddickiem w roli głównej, która ma być grą w stylu MMO i koncentrować się na pracy najemników[78].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b W poniedziałek premiera Kronik Riddicka. Gry-Online, 2005-02-24. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  2. ↑ a b c Kroniki Riddicka: Ucieczka z Butcher Bay (PC). Gry-Online. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  3. ↑ a b c d Justin Raymond: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay – Director's Cut Review. GameZone, 2004-12-28. [dostęp 2013-08-28].
  4. ↑ Top 10 movie tie-in video games. The Telegraph. [dostęp 2014-09-08]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h i Shawn Elliott: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay -- Developer's Cut Review. 1UP.com, 2005-03-22. [dostęp 2013-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-15)].
  6. ↑ a b c d e f Greg Kasavin: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Review for Xbox. GameSpot, 2004-06-01. [dostęp 2013-08-28].
  7. ↑ a b c Douglass C. Perry: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Review (page 2). IGN, 2004-05-28. [dostęp 2013-08-28].
  8. ↑ a b c d e f g h i PC Review: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay. Computer and Video Games, 2005-01-01. [dostęp 2013-08-28].
  9. ↑ a b c d e f g Bryn Williams: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay Review. GameSpy, 2004-06-01. [dostęp 2013-08-28].
  10. ↑ a b c d e f g h Tom Bramwell: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Review. Eurogamer, 2004-06-10. [dostęp 2013-08-28].
  11. ↑ a b c d e f g Xbox Review: The Chronicles Of Riddick Escape From Butcher Bay. Computer and Video Games, 2004-08-17. [dostęp 2013-08-28].
  12. ↑ a b c d e Douglass C. Perry: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Review (page 5). IGN, 2004-05-28. [dostęp 2013-08-28].
  13. ↑ a b The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay Review – Xbox Review. PALGN, 2004-08-21. [dostęp 2013-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-28)].
  14. ↑ a b Air Hendrix: Review: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay (Xbox). GamePro, 2004-06-11. [dostęp 2009-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-04)].
  15. ↑ a b c d e Greg Kasavin: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Review for Xbox (page 2). GameSpot, 2004-06-01. [dostęp 2013-08-28].
  16. ↑ a b c d e f Greg Kasavin: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Review for Xbox – Page 3. GameSpot, 2004-06-01. [dostęp 2013-08-28].
  17. ↑ Aaron Boulding: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay Preview (page 2). IGN, 2004-01-26. [dostęp 2013-08-28].
  18. ↑ a b c d e f Kristan Reed: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Review. Eurogamer, 2004-12-14. [dostęp 2013-08-28].
  19. ↑ VU Games Announces The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay. GameSpot, 2004-03-11. [dostęp 2013-08-28].
  20. ↑ a b Douglass C. Perry: Epilogue: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay. IGN, 2004-09-01. [dostęp 2013-08-28].
  21. ↑ a b c Douglass C. Perry: Epilogue: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay, Pt. 2 (page 3). IGN, 2004-09-02. [dostęp 2013-08-28].
  22. ↑ a b Douglass C. Perry: Epilogue: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay, Pt. 2 (page 2). IGN, 2004-09-02. [dostęp 2013-08-28].
  23. ↑ Douglass C. Perry, Goldstein, Hilary: Pre-E3 2004: The Chronicles of Riddick Hands-on (page 2). [w:] Xbox [on-line]. IGN, 2004-04-29. [dostęp 2013-08-28].
  24. ↑ Douglass C. Perry: Epilogue: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay, Pt. 2. IGN, 2004-09-02. [dostęp 2013-08-28].
  25. ↑ Curt Feldman: Q&A: Tigon Studios' Cos Lazouras. GameSpot, 2004-06-12. [dostęp 2013-08-28].
  26. ↑ Douglass C. Perry: Epilogue: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay (page 3). IGN, 2004-09-01. [dostęp 2013-08-28].
  27. ↑ a b Douglass C. Perry: Epilogue: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay (page 2). IGN, 2004-09-01. [dostęp 2013-08-28].
  28. ↑ Douglass C. Perry: Epilogue: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay, Pt. 2 (page 4). IGN, 2004-09-02. [dostęp 2013-08-28].
  29. ↑ Matt Leone: Inside Starbreeze:The Secret History of the Riddick Team. 1UP.com, 2011-06-02. s. 3. [dostęp 2013-08-28].
  30. ↑ Bryn Williams: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay Review (page 2). GameSpy, 2004-06-01. [dostęp 2013-08-28].
  31. ↑ Tom Bramwell: Chronicling Riddick: Journey To Butcher Bay. Eurogamer, 2004-06-09. [dostęp 2013-08-28].
  32. ↑ Spence D.: Riddick Rules E3. IGN, 2004-05-14. [dostęp 2013-08-28].
  33. ↑ Tor Thorsen: Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay ships. GameSpot, 2004-06-01. [dostęp 2013-08-28].
  34. ↑ Chris Cook: Chronicles Of Riddick Pre-Order Bonus Announced. Game Informer, 2004-05-24. [dostęp 2009-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-17)].
  35. ↑ Tor Thorsen: Riddick game soundtrack available for free. GameSpot, 2004-06-24. [dostęp 2013-08-28].
  36. ↑ a b Vivendi Universal Games to Release Developer's Cut of the Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay to PC in Time for the Holidays. Games Industry, 2004-10-15. [dostęp 2013-08-28]. (ang.).
  37. ↑ a b c d Douglass C. Perry, Dan Adams: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay-Developer's Cut Review. IGN, 2004-12-14. [dostęp 2013-08-28].
  38. ↑ Rainier Van Autrijve: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay -Developer's Cut Announced (PC). GameSpy, 2004-10-15. [dostęp 2013-08-28].
  39. ↑ The Chronicles of Riddick Review from 1up.com. 1UP.com, 2004-06-02. [dostęp 2013-08-28].
  40. ↑ Jeremy Zoss: Chronicles of Riddick. Game Informer. [dostęp 2009-04-02].
  41. ↑ a b The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay. GamesRadar, 2004-06-24. [dostęp 2013-08-28].
  42. ↑ Kroniki Riddicka: Ucieczka z Butcher Bay – recenzja gry. Gry-Online, 2005-01-27. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  43. ↑ a b c d Greg Kasavin: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay – Developer's Cut Review for PC. GameSpot, 2004-12-10. [dostęp 2013-08-28].
  44. ↑ a b Jamie Madigan: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay – Director's Cut Review. GameSpy, 2004-12-13. [dostęp 2013-08-28].
  45. ↑ a b c d Michael Lafferty: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay Review. GameZone, 2004-06-04. [dostęp 2013-08-28].
  46. ↑ a b c d e Douglass C. Perry, Adams, Dan: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay – Developer's Cut Review (page 3). IGN, 2004-12-14. [dostęp 2013-08-28].
  47. ↑ a b The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay – Developer's Cut. GameRankings. [dostęp 2013-08-28].
  48. ↑ a b The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay. GameRankings. [dostęp 2013-08-28].
  49. ↑ a b The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay – Developer's Cut Reviews. Metacritic. [dostęp 2013-08-28].
  50. ↑ a b The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Reviews. Metacritic. [dostęp 2013-08-28].
  51. ↑ Paul Semel: 'The Chronicles of Riddick' video game Q&A. The Cincinnati Enquirer, 2009-02-09. [dostęp 2013-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-20)]. (ang.).
  52. ↑ a b Jakub Wojnarowicz: Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay Review. FiringSquad, 2005-01-07. [dostęp 2009-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-21)].
  53. ↑ Steve Traiman, Promos Pairs Games, DVD, Billboard, 23 października 2004, s. 54.
  54. ↑ Platinum Hits – First-Person Action. xbox.com. [dostęp 2009-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-01)]. (ang.).
  55. ↑ Marc Saltzman: Top PC games can end up in bargain bin. CNN, 2005-06-18. [dostęp 2013-08-28]. (ang.).
  56. ↑ a b c d Jakub Wojnarowicz: Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay Review (page 2). FiringSquad, 2005-01-07. [dostęp 2009-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-14)].
  57. ↑ a b c Douglass C. Perry, Dan Adams: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay-Developer's Cut Review (page 2). IGN, 2004-12-14. [dostęp 2013-08-28].
  58. ↑ a b c d e f g h Jeremy Zoss: Chronicles of Riddick. Game Informer. [dostęp 2009-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-10)].
  59. ↑ a b c Jamie Madigan: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay – Director's Cut Review (page 2). GameSpy, 2004-12-13. [dostęp 2013-08-28].
  60. ↑ Greg Kasavin: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Review for PC (page 2). GameSpot, 2004-12-10. [dostęp 2013-08-28].
  61. ↑ The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay. Entertainment Weekly, 2006-12-27. [dostęp 2013-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-16)].
  62. ↑ a b Jakub Wojnarowicz: Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay Review (page 3). FiringSquad, 2005-01-07. [dostęp 2009-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-28)].
  63. ↑ Greg Kasavin: The Chronicles of Riddick: Escape From Butcher Bay Review for PC (page 3). GameSpot, 2004-12-10. [dostęp 2013-08-28].
  64. ↑ Jakub Wojnarowicz: Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay Review (page 4). FiringSquad, 2005-01-07. [dostęp 2009-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-28)].
  65. ↑ Game of the week. „Sunday Herald Sun”, s. F02, 2004-08-22. Melbourne, Australia. 
  66. ↑ James Paul Gee. Pleasure, Learning, Video Games, and Life: The Projective Stance. „A New Literacies Sampler”, s. 117, 2006-11-30. 
  67. ↑ Game of the Month: December 2004. IGN, 2005-01-03. [dostęp 2009-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-13)].
  68. ↑ Douglass C. Perry: The Top 25 Xbox Games of All Time (page 3). IGN, 2007-03-16. [dostęp 2013-08-28].
  69. ↑ Xbox Top 25. „Game Informer”, s. 136–137, 2008. 
  70. ↑ Best of 2004 Game of the year nominees. GameSpot. [dostęp 2013-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-05)].
  71. ↑ Best of 2004 Game of the year Winner. GameSpot. [dostęp 2013-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-23)].
  72. ↑ The 101 best PC games ever, part one. Computer and Video Games, 2007-05-12. [dostęp 2013-08-28].
  73. ↑ Andrew Wilson: Digital Entertainment Conference Announces Game Award Winners. Gamasutra, 2004-11-08. [dostęp 2013-08-28].
  74. ↑ Andrew Wilson: Golden Joystick Awards Announces 2004 Winners. Gamasutra, 2004-11-05. [dostęp 2013-08-28].
  75. ↑ The Top 7... movie games that don't suck. GamesRadar. s. 6. [dostęp 2013-08-28].
  76. ↑ Jacek Smoliński: The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay. W: TiXomaniak 2006. Z archiwum X. Wrocław: Wydawnictwo Bauer, 2006, s. 59. ISSN 1426-2916.
  77. ↑ a b c Joseph Rositano: Assault on Dark Athena release date announced. PALGN, 2009-02-24. [dostęp 2013-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-28)].
  78. ↑ Daniel Kłosiński: Powstaje nowa gra o przygodach Riddicka. Eurogamer, 2013-09-10. [dostęp 2013-09-10]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kroniki_Riddicka:_Ucieczka_z_Butcher_Bay&oldid=74560743”