Krużganek

Krużganki – Dziedziniec Arkadowy na Wawelu

Krużganek w Pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim

Krużganek (łac. claustrum, niem. Kreuzgang) – długi korytarz (ganek), okalający przeważnie wewnętrzny dziedziniec na jednej lub kilku kondygnacjach. Pełnił funkcję komunikacyjną. Na ogół przykryty sklepieniem lub stropem krzyżowym, na zewnątrz otwarty najczęściej arkadami filarowymi lub kolumnowymi.

Budową i funkcją przypomina podcień, jednakże różni się od niego tym, że jest dostawiony do lica muru, podczas gdy podcień jest z nim równy. W średniowieczu stanowił część klasztoru lub zamku. W okresie renesansu w pałacach i dworach budowano krużganki wielokondygnacyjne, jako ważny element architektonicznego składnika kompozycji budowli. Z tego okresu pochodzą krużganki na dziedzińcu zamku królewskiego na Wawelu, w Baranowie Sandomierskim i Nawojowie Łużyckim. Z czasów gotyku zachowały się krużganki np. na zamku w Lidzbarku Warmińskim. Przykładem krużganka okalającego kościół w okresie baroku są krużganki w Świętej Lipce. Stosowano je również w kamienicach mieszczańskich.

Bibliografia

• Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 83, 84. ISBN 83-85001-89-1.