Kryptowaluta

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Naziemny punkt sprzedaży kryptowaluty w Tomaszowie Mazowieckim w 2020 roku

Kryptowaluta, rzadziej waluta kryptograficzna – rozproszony system księgowy bazujący na kryptografii, przechowujący informację o stanie posiadania w umownych jednostkach. Stan posiadania związany jest z poszczególnymi węzłami systemu („portfelami”) w taki sposób, aby kontrolę nad danym portfelem kryptowalutowym miał wyłącznie posiadacz odpowiadającego mu klucza prywatnego i niemożliwe było dwukrotne wydanie tej samej jednostki[1]. Kryptowaluta jest szczególnym przypadkiem waluty wirtualnej.

Kryptowaluta przez większość państw nie jest uznawana za jednostkę walutową, środek płatniczy czy pieniądz elektroniczny, dzięki czemu tworzenie jednostek w ramach wbudowanego w system algorytmu (tzw. wydobywanie lub wykopywanie) jest legalne[2]. Zwykle z tych samych powodów nie korzysta z ulg podatkowych przewidzianych dla handlu walutą, jednak w Unii Europejskiej, wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE, kryptowaluty są uznawane za prawny środek płatniczy w zakresie opodatkowania VAT i tym samym z VAT zwolnione[3].

Najpopularniejszą kryptowalutą jest bitcoin, jednak istnieje kilka tysięcy innych kryptowalut, które określa się mianem „altcoiny” (alternatywne coiny, w tym uznawana za „młodszego brata bitcoina” waluta ethereum[4]). Utworzenie niektórych z nich miało przy okazji zrealizować inne cele, na przykład namecoin tworzy zdecentralizowany system DNS[5], a peercoin stara się bardziej równomiernie rozłożyć dochody z wydobywania swych jednostek[6]. Istnieją też plany zbudowania na planie kryptowaluty rynku prognostycznego[7].

Kolejną odmianą kryptowaluty jest tzw. „stablecoin” – jego wartość jest zbliżona do wartości waluty fiducjarnej, a zmienność cenowa jest minimalna[8]. Pierwszy stablecoin BitUSD został wprowadzony w 2014 roku. Najpopularniejszym stablecoinem jest Tether (USDT), który jest zabezpieczony przez dolara amerykańskiego, co oznacza, że jego kurs jest zbliżony do 1 USD[9]. Służy on najczęściej do kupowania innych kryptowalut.

Notowania można obserwować w odniesieniu do wielu walut fiducjarnych. Tworzą one tak zwane pary. Aktualne kursy przedstawiane mogą być w parach fiat-krypto (pieniądz fiducjarny w odniesieniu do kryptowaluty), a także w parach krypto-krypto (pary dwóch kryptowalut)[10].

Kryptowaluta a pieniądz cyfrowy[edytuj | edytuj kod]

Kryptowaluty zasadniczo różnią się od innych rodzajów pieniądza cyfrowego. Emisja walut cyfrowych (pieniądza cyfrowego) to obecnie rozważana możliwość przez banki centralne. Jest emitowany w formie zobowiązania banku centralnego. Prywatne firmy badają również możliwości pieniądza cyfrowego, oferując rozwiązania takie jak pieniądze, które przesyłane mogą być za pośrednictwem telefonów komórkowych (rozwiązanie popularne w Afryce Wschodniej i Chinach) oraz kryptowaluty o stabilnych wartościach (tzw. stablecoiny), których wartość zależy od bezpieczeństwa i płynności aktywów bazowych[11].

Opłaty transakcyjne[edytuj | edytuj kod]

Opłaty transakcyjne dla kryptowalut zależą głównie od podaży przepustowości sieci w danym czasie, w porównaniu z zapotrzebowaniem posiadacza waluty na szybszą transakcję. Posiadacz waluty może wybrać konkretną opłatę transakcyjną, podczas gdy podmioty sieciowe przetwarzają transakcje w kolejności od najwyższej oferowanej opłaty do najniższej. Giełdy kryptowalut mogą uprościć proces dla posiadaczy waluty, oferując alternatywy priorytetowe, a tym samym określając, która opłata prawdopodobnie spowoduje, że transakcja zostanie przetworzona w wymaganym czasie.

W przypadku Etheru opłaty transakcyjne różnią się w zależności od złożoności obliczeniowej, wykorzystania przepustowości i potrzeb w zakresie przechowywania danych[12], natomiast opłaty transakcyjne Bitcoin różnią się w zależności od wielkości transakcji[12] i tego, czy transakcja wykorzystuje SegWit.

Niektóre kryptowaluty nie mają opłat transakcyjnych, a zamiast tego polegają na proof-of-work po stronie klienta jako mechanizmie priorytetyzacji transakcji i antyspamie.

Przykładowe kryptowaluty[edytuj | edytuj kod]

Cały czas powstają nowe kryptowaluty. Kod źródłowy jest zwykle oparty o wolne oprogramowanie, które każdy może pobrać i utworzyć własną monetę. Od strony finansowej powstanie kryptowaluty może być związane z procedurą ICO (Initial Coin Offering), czyli pierwszej oferty monet[13][14], mającej na celu zgromadzenie początkowego kapitału niezbędnego dla dalszego rozwoju systemu. Kolejnym celem tworzenia kryptowalut i tokenów jest marketing tokenowy polegający na ich wykorzystaniu w działaniach promocyjnych oraz motywacyjnych np. nagrody w konkursach, programy lojalnościowe, systemy partnerskie i motywacyjne[15]. Tokenizacja głównie przeprowadzana jest w środowisku Ethereum.

Wiele kryptowalut działa na bazie tych samych kodów źródłowych, w których autorzy dokonali jedynie kilku drobnych zmian, np. niektórych parametrów (dystrybucja czasowa bloków, liczba monet itp.), zdarzają się jednak projekty całkowicie unikalne.

Obrót kryptowalutami[edytuj | edytuj kod]

Kryptowaluty są aktywem, które można kupić oraz sprzedać na wiele sposobów. Najpopularniejsze miejsca i sposoby obrotu kryptowalutami to giełdy kryptowalut, kantory kryptowalutowe (online oraz stacjonarne), brokerzy, bitomaty, sprzedaż bezpośrednia[16][17].

Memcoiny[edytuj | edytuj kod]

Moneta mem to kryptowaluta, która wywodzi się z mema internetowego albo posiada inną humorystyczną cechę. Poprzez poniektórych używany być może w najszerszym znaczeniu jako krytyka całego rynku kryptowalut. Oparta jest na konkretnych memach, takich jak „dogecoin”. Termin ten jest często lekceważący, ponieważ ich wartość lub wydajność porównywana jest do kryptowalut o największej popularności[18]. Z drugiej strony zwolennicy twierdzą, że niektóre memecoiny uzyskały wartość społeczną dzięki czemu również wysoką kapitalizację rynkową.

Tabela przedstawia listę wybranych kryptowalut wraz z ich cechami[potrzebny przypis]

Rok powstania Kryptowaluta Symbol Algorytm Język programowania Technologia rozproszonego rejestru (DLT)
2009 Bitcoin BTC SHA-256d C++ blockchain PoW
2015 Ether / Ethereum ETH Ethash C++, Go blockchain PoS
2012[19] Ripple XRP ECDSA C++ Ripple Transaction Protocol (RTXP)
2017 Bitcoin Cash BCH SHA-256d C++ blockchain PoW
2011 Litecoin LTC Scrypt C++ blockchain PoW
2017 EOS EOS WebAssembly, Rust, C, C++ blockchain delegowany PoS
2017 KABBERRY[20] KKC Quark C++ blockchain PoS
2014 Stellar XLM Stellar Consensus Protocol (SCP) C, C++ blockchain, Stellar Consensus Protocol (SCP)
2014 NEO NEO SHA-256 & RIPEMD160 C# blockchain, dBFT
2014 Monero XMR CryptoNight C++ blockchain PoW
2013 Dogecoin[21] DOGE Scrypt C++ blockchain PoW
2013 Primecoin XPM 1CC/2CC/TWN TypeScript, C++ blockchain PoW
2014 Dash DASH X11 C++ blockchain PoW i PoS
2015 Tether USDT Omnicore C++ blockchain PoW (prywatny)
2014 NEM XEM SHA3-512 JAVA blockchain PoI
2015 Nano NANO Blake2 C++ block-lattice DPoS, Open Representative Voting

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Satoshi Nakamoto: Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.
  2. ↑ Pismo Ministerstwa Finansów do marszałka Senatu.
  3. ↑ Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości: transakcje wymiany BTC zwolnione z VAT.
  4. ↑ Ethereum – nowy bitcoin?, xBinOp.com/pl/, [dostęp 2018-08-05].
  5. ↑ Namecoin, namecoin.info [dostęp 2017-11-18].
  6. ↑ Peercoin – Secure & Sustainable Cryptocoin, peercoin.net [dostęp 2017-11-18] (ang.).
  7. ↑ This Princeton professor is building a Bitcoin-inspired prediction market – The Verge, www.theverge.com [dostęp 2017-11-18].
  8. ↑ Stablecoiny – czym są? Do czego służą? | Rankingi 2021, GPWInfostrefa.pl – GPW, NewConnect, Rekomendacje, Relacje inwestorskie, 4 grudnia 2020 [dostęp 2021-05-12] (pol.).
  9. ↑ Tether, CoinCasso Exchange, 3 lutego 2020 [dostęp 2021-05-12] (pol.).
  10. ↑ Kursy kryptowalut, Tokeneo [dostęp 2020-04-15] (pol.).
  11. ↑ Tobias Adrian, Kryptowaluta jako waluta narodowa? O krok za daleko, 14 października 2021.
  12. ↑ a b n, What are blockchain transaction fees and how do they work?, Money Make, 27 listopada 2022 [dostęp 2022-11-27] (ang.).
  13. ↑ ICO – Pierwsze oferty monet, xBinOp.com/pl/, [dostęp 2018-05-18].
  14. ↑ Kalendarz ICO i lista sprzedaży tokenów – Investing.com, Investing.com Polska [dostęp 2019-02-06] (pol.).
  15. ↑ Marketing tokenowy, Tokenizacja jako narzędzie marketingowe. [dostęp 2018-06-05] (pol.).
  16. ↑ Gdzie kupić kryptowaluty (również anoniowo bez weryfikacji)?, kryptowaluty.pl [dostęp 2022-11-10].
  17. ↑ Jak kupić Bitcoin? 10 sposobów. Poradnik KROK PO KROKU, OdkryjBitcoin.pl [dostęp 2023-03-09] (pol.).
  18. ↑ Valorización de memecoin, popularność memcoin. [dostęp 2022-08-08] (hiszp.).
  19. ↑ Jake Frankenfield, Ripple, Investopedia [dostęp 2021-07-28] (ang.).
  20. ↑ KABBERRY, kabberry.com [dostęp 2019-12-10].
  21. ↑ Dogecoin, dogecoin.com [dostęp 2019-05-05].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kryptowaluta&oldid=70208837”