Krystyna Radziwiłłówna
 Krystyna Radziwiłłówna (sztych z XVIII wieku) | |
 Trąby – herb Radziwiłłów | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
11 sierpnia 1560 |
| Data i miejsce śmierci |
28 lutego 1580 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
Halszka Zamoyska |
Krystyna z Radziwiłłów Zamoyska (ur. 11 sierpnia 1560 w Ławaryszkach[1], zm. 28 lutego 1580 w Warszawie[2]) – polska księżniczka, córka marszałka wielkiego litewskiego Mikołaja Radziwiłła Czarnego i Elżbiety Szydłowieckiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
29 grudnia 1577 została żoną podkanclerzego koronnego Jana Zamoyskiego, który ubiegał się o jej rękę od 1574. 12 stycznia 1578 na weselu Jana Zamoyskiego i Krystyny Radziwiłłówny odbyła się premierowa inscenizacja dramatu politycznego Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego[3] w obecności królowej Anny Jagiellonki i króla Stefana Batorego[4]. Małżeństwo Krystyny z Zamoyskim miało charakter polityczny i przyniosło Janowi wpływy polityczne na Litwie. W 1579 pod wpływem namów męża i jezuitów Krystyna porzuciła wyznawany przez swoją rodzinę kalwinizm i przyjęła katolicyzm.
W 1579, w czasie wojny polsko-rosyjskiej (1577–1582), Jan Zamoyski pisał do żony listy miłosne, które powstawały w różnych miejscach postoju wojsk polskich; zostały one opublikowane w Archiwum Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, t. 1, 1553–1579 (Warszawa 1904)[5]. Na początku 1580 urodziła córkę Halszkę, która zmarła w niemowlęctwie. Wkrótce po urodzeniu dziecka Krystyna zmarła na gorączkę połogową[2].
26 marca 1580 została pochowana w kościele św. Anny w Warszawie obok księżnej mazowieckiej Anny Radziwiłłówny (1476–1522), lecz jej nagrobek się nie zachował[2]. Pogrzeb odbył się z wielką pompą, uczestniczyła w nim królowa Anna Jagiellonka i wielu wybitnych gości, bito w dzwony we wszystkich warszawskich kościołach[2]. Jan Zamoyski ułożył dla żony następujące epitafium: „…Krystyna Radziwiłłówna żona Jana Zamoyskiego kanclerza Królestwa Polskiego, matrona najwyższej bogobojności…, w najzgodniejszym małżeństwie była lat dwa, miesięcy dwa, dni dwa, wydała mężowi córeczkę Elżbietę, zmarła w Warszawie ostatniego dnia lutego”[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Krystyna ks. Radziwiłł h. Trąby. sejm-wielki.pl. [dostęp 2023-03-05].
- ↑ a b c d e O pogrzebie Krystyny z Radziwiłłów Zamoyskiej w 435 rocznicę. przewodnikzamosc.pl. [dostęp 2023-03-05].
- ↑ Pierwsza inscenizacja „Odprawy posłów greckich”. e-teatr.pl. [dostęp 2023-03-05].
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 868. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Bertold Merwin: Polskie listy miłosne od XV do XIX wieku. Lwów–Poznań: Wydawnictwo Polskie, 1922, s. 17–20. [dostęp 2023-03-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sławomir Leśniewski, Jan Zamoyski. Hetman i polityk, Warszawa: Bellona, 2008, s. 50–51, 61, ISBN 978-83-11-11331-2, OCLC 297749612.