Kryzys gospodarczy w Rosji (od 2022)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Kryzys finansowy w Rosji (od 2022) – trwający od 2022 kryzys finansowy spowodowany sankcjami nałożonymi na Federację Rosyjską po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku.

Od 2014 Federacja Rosyjska obejmowana była kolejnymi pakietami sankcji wprowadzonymi przez Stany Zjednoczone[1] i Unię Europejską[2]. W marcu 2022 wśród państw, które objęły Rosję sankcjami, znalazły się także m.in. Australia, Nowa Zelandia, Republika Chińska, Kanada, Japonia i Szwajcaria[3]. Dodatkowo liczne zachodnie przedsiębiorstwa zapowiedziały zawieszenie, ograniczenie lub wycofanie swojej działalności prowadzonej w Rosji. Szacuje się, że pierwsze tygodnie prowadzenia działań wojennych, spadku możliwości eksportu i utraconego PKB przełożyły się na ok. 15 mld dolarów strat[4]. W lipcu 2022 rosyjski urząd statystyczny poinformował, że przez sześć miesięcy PKB kraju w porównaniu do IV kwartału 2021 spadło o 19,2%[5].

Wśród konsekwencji konfliktu zbrojnego i nałożonych na rosyjską gospodarkę sankcji wymienia się m.in.:

  • spadek wartości rubla do rekordowo niskiego poziomu[6];
  • wzrost inflacji[7];
  • kilkutygodniowe zamknięcie moskiewskiej giełdy papierów wartościowych[8];
  • obniżenie ratingu przez największe agencje ratingowe[9];
  • problemy sektora stali i żelaza (w 2021 rosyjski eksport produktów stalowych do UE wyniósł ok. 7,4 mld euro)[10];
  • problemy sektora lotniczego związane z brakiem dostępu do części zamiennych[11];
  • problemy klientów detalicznych w dostępie do takich dóbr jak cukier czy lekarstwa[12].

W pierwszym kwartale 2023 zaobserwowano wyraźny wzrost deficytu budżetowego, co związane było ze zwiększeniem wydatków wojskowych przy jednoczesnym znacznym spadku wpływów ze sprzedaży surowców[13]. Według rosyjskiego ministerstwa finansów deficyt za pierwsze trzy miesiące 2023 wyniósł 2,4 bln rubli (1,5% PKB), co odpowiadało kwocie deficytu planowanej na cały rok[14].

W publicystyce coraz częściej wskazuje się, że pogarszająca się sytuacja budżetowa w połączeniu z zachodnimi sankcjami i brakiem po stronie rosyjskiej długoterminowej strategii wyjścia z kryzysu skutkować będzie coraz silniejszym uzależnieniem Federacji Rosyjskiej od Chińskiej Republiki Ludowej[15][16].

W pierwszej połowie 2023 w publikacjach dotyczących rosyjskiej gospodarki wskazywano m.in. na rekordowo niski kurs rubla w stosunku do dolara[17], odpływ zagranicznego kapitału[18], a także największe od 2013 roku braki kadrowe na rynku pracy[19]. Odpowiedzią na coraz słabszy kurs rubla była m.in. decyzja o podniesieniu stóp procentowych na zwołanym w nadzwyczajnym trybie posiedzeniu rosyjskiego banku centralnego[20][21]. Jednym z głównych wyzwań dla rosyjskiej gospodarki pozostaje drastyczny spadek wartości eksportu surowców energetycznych - gazu ziemnego[22] oraz ropy naftowej[23].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Iwona Wiśniewska, Szymon Kardaś: Ustawa o amerykańskich sankcjach przeciwko Rosji. osw.waw.pl, 2017-08-04. [dostęp 2022-03-16].
  2. Unijne sankcje w odpowiedzi na kryzys w Ukrainie. europa.eu. [dostęp 2022-03-16].
  3. Kto nałożył sankcje na Rosję?. parkiet.com, 2022-03-02. [dostęp 2022-03-24].
  4. Dominik Moliński: Rosja traci miliardy i zaufanie inwestorów. „Izolacja rosyjskiego rynku może trwać przez dekady”. gazeta.pl, 2022-03-11. [dostęp 2022-03-24].
  5. Jak nisko upadła Rosja. Oficjalne dane o spadku PKB. rp.pl, 2022-07-29. [dostęp 2022-08-02].
  6. Rubel najsłabszy w historii. bankier.pl, 2022-03-03. [dostęp 2022-03-24].
  7. Nastroje w Rosji po krachu rubla. Jest rezygnacja, ale paniki (jeszcze) nie ma. money.pl, 2022-03-03. [dostęp 2022-03-24].
  8. Pierwsze otwarcie rosyjskiej giełdy od początku wojny. Jest gorzej niż po aneksji Krymu. money.pl, 2022-03-21. [dostęp 2022-03-24].
  9. Fitch obniżył rating Rosji do poziomu śmieciowego. Ostrzegł przed jej „nieuchronną niewypłacalnością”. pap.pl, 2022-03-09. [dostęp 2022-03-24].
  10. Iwona Wiśniewska: Zachód i Rosja: niesymetryczne ciosy sankcyjne. osw.waw.pl, 2022-03-16. [dostęp 2022-03-24].
  11. Iwona Wiśniewska: Rosyjska gospodarka: głód walut. osw.waw.pl, 2022-03-11. [dostęp 2022-03-24].
  12. Anna Popiołek: Bez cukru i bez leków. Za czekoladę zwykli Rosjanie płacą już o 25 proc. więcej. wyborcza.biz, 2022-03-18. [dostęp 2022-03-24].
  13. Oto kondycja rosyjskiej gospodarki i budżetu państwa. Putina nadal będzie stać na wojnę. businessinsider.com.pl, 2023-03-02. [dostęp 2023-03-08].
  14. Katarzyna Rochowicz: Były wiceszef Banku Centralnego Rosji mówi o gospodarczej porażce Putina. Na pomoc Chin nie ma co liczyć. next.gazeta.pl, 2023-04-22. [dostęp 2023-04-25].
  15. Rosyjska gospodarka coraz bardziej zależna od Chin. "Regres jakości życia". polskieradio24.pl, 2023-02-14. [dostęp 2023-03-08].
  16. "Pogłębią zależność Rosji od Chin". Ekspert o sankcjach Zachodu. polskieradio24.pl, 2023-03-02. [dostęp 2023-03-08].
  17. Rubel traci do dolara i euro. Jest najsłabszy od marca 2022 roku. bankier.pl, 2023-06-26. [dostęp 2023-08-02].
  18. Rubel najsłabszy od roku. Odpływ zagranicznego kapitału. money.pl, 2023-04-08. [dostęp 2023-08-02].
  19. Iwona Trusewicz: Połowie biznesu w Rosji brakuje pracowników. Przez wojnę i sankcje. rp.pl, 2023-07-07. [dostęp 2023-08-02].
  20. Dominik Moliński: Kurs rubla pikuje. Rosyjski bank centralny zwołuje nadzwyczajne posiedzenie. gazeta.pl, 2023-08-14. [dostęp 2023-08-16].
  21. Katastrofa rubla. Bank centralny Rosji ostro reaguje. money.pl, 2023-08-15. [dostęp 2023-08-16].
  22. Iwona Trusewicz: Najgorszy rok Gazpromu, eksport najniższy w historii. rp.pl, 2022-12-15. [dostęp 2023-08-28].
  23. Iwona Trusewicz: Rosyjski eksport ropy najniższy od 15 miesięcy. rp.pl, 2023-08-25. [dostęp 2023-08-28].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]