Krzysztof Kolberger
| ||
.jpg) Krzysztof Kolberger (2005) (aut. fot. Paweł Matyka) | ||
| Data i miejsce urodzenia | 13 sierpnia 1950 Gdańsk | |
| Data i miejsce śmierci | 7 stycznia 2011 Warszawa | |
| Zawód | aktor, reżyser | |
| Współmałżonek |
Anna Romantowska (rozwód) | |
| Lata aktywności | 1974−2011 | |
| Zespół artystyczny | ||
| Teatr Narodowy | ||
| Odznaczenia | ||
     
| ||
| ||
Krzysztof Marek Kolberger (ur. 13 sierpnia 1950 w Gdańsku, zm. 7 stycznia 2011 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny oraz dubbingowy i reżyser teatralny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Nazwisko ojca i jego zostało zmienione w roku 1953; pierwotnie zapisywane było jako Kohlberger[1]. Absolwent IX Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku[2].
Warszawską PWST ukończył w 1972; debiutował na deskach Teatru Śląskiego. Po okresie górnośląskim zaangażował się w Teatrze Narodowym w Warszawie, gdzie grał m.in. w „Dziadach”, „Wacława dziejach” i „Weselu”.
Jako reżyser wystawił „Krakowiaków i górali” (Opera Wrocławska, później Teatr Wielki w Poznaniu), „Nędzę uszczęśliwioną” (również Teatr Wielki w Poznaniu), „Żołnierza królowej Madagaskaru” (Opera Szczecińska) oraz „Królewnę Śnieżkę i siedmiu krasnoludków”.
Współpracował także z Teatrem Polskiego Radia jako aktor i reżyser[3]. Zapisał się w pamięci słuchaczy Programu 1 Polskiego Radia recytując wiersze w ramach cyklu Strofy dla ciebie[4]. Za swoją działalność radiową został nagrodzony przez Polskie Radio Złotym Mikrofonem oraz Wielkim Splendorem (zob. niżej sekcję „Nagrody”).
Wyreżyserował album muzyczny dla dzieci pt. Bajki Natalki (wyd. 1988) – płytę, która jako pierwsza w historii polskiej fonografii zdobyła status platynowej.
W jego ocenie jednym z najważniejszych zadań aktorskich w jego karierze było powierzenie mu przez Telewizję TVN przeczytania testamentu papieża Jana Pawła II w czasie żałoby po jego śmierci w kwietniu 2005[5]. Wystąpił także jako narrator i solista u boku Krystyny Tkacz, Beaty Rybotyckiej i Krzysztofa Gosztyły w „Mszy Polskiej” H.F. Tabęckiego, do słów ks. Twardowskiego. Był jednym z bohaterów książki „Odnaleźć dobro” (autor Marzanna Graff), w której opowiadał w formie pamiętnika o swoim osobistym spotkaniu z prawdziwym dobrem tkwiącym w człowieku. Znany był z m.in. z ról w Romeo i Julii, Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny, Kornblumenblau oraz Najdłuższej wojnie nowoczesnej Europy.
Krzysztof Kolberger przez wiele lat zmagał się z rakiem nerki[6][7]. Był honorowym przewodniczącym Stowarzyszenia Chorych na Raka Nerki[8] oraz członkiem Honorowego Komitetu Rozwoju Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli[9]. Aktora dwukrotnie operowano, co – jak sam twierdził – w istotny sposób zmieniło jego podejście do życia i do wykonywanego zawodu, w tym wpłynęło na podjęcie się przez niego – prócz grania na scenie – także reżyserowania. Mówi o tym opublikowana przez Edycję św. Pawła w 2007 roku książka-wywiad pt. „Przypadek nie-przypadek. Rozmowa między wierszami księdza Jana Twardowskiego”. Po latach walki z nowotworem, zmarł 7 stycznia 2011 roku. Bezpośrednią przyczyną śmierci była niewydolność krążenia[10].
.JPG)
Uroczystości pogrzebowe odbyły się 13 stycznia 2011 roku, w kościele św. Karola Boromeusza na warszawskich Powązkach, następnie tamże na cmentarzu Powązkowskim Krzysztof Kolberger został pochowany (kwatera 23 wprost-1-20)[11]. Podczas ceremonii na cmentarzu, przy grobie Krzysztofa Kolbergera odtworzono nagranie Leonarda Cohena – Dance Me to the End of Love.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Kolberger był mężem aktorki Anny Romantowskiej i ojcem Julii Kolberger.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
26 czerwca 2012 w gdańskiej dzielnicy Strzyża otwarto skwer jego imienia, nieopodal domu, w którym mieszkał[12][13].
21 stycznia 2015 absolwent IX Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku Krzysztof Kolberger został patronem tej szkoły[14][15].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Seriale telewizyjne[edytuj | edytuj kod]
- 1974: Ile jest życia – Kacper Janas, aktor, syn Jerzego
- 1974: S.O.S. – Marek, chłopak Elżbiety Kostroń
- 1979–1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – Dezydery Chłapowski
- 1985: Przyłbice i kaptury – narrator
- 1988: Komediantka – Henryk Zaleski
- 1987: Rzeka kłamstwa – Kaj Gozdawa
- 1988: Kanclerz – Reinhold Heidenstein
- 1990: Modrzejewska – Karol Chłapowski
- 1993: Kuchnia polska – Jerzy Bergman
- 1995: Ekstradycja – Jerzy, szef UOP
- 1996: Ekstradycja 2 – Jerzy, szef UOP
- 1999: Ekstradycja 3 – Jerzy, szef UOP
- 2000: Przeprowadzki – doktor Zygfryd Reutt (odc. 4)
- 2000: Twarze i maski – reżyser Wieluński
- 2000: Dom – prezes Radiokomitetu
- 2001: Marszałek Piłsudski – kapitan Ignacy Boerner'
- 2002: W pustyni i w puszczy (serial) – Linde
- 2002: Sfora – Ryszard Starewicz „Stary”, szef gangu
- 2003: Tak czy nie? – Jerzy Barniłowski
- 2005: Oficer − Kierowca Taksówki (odc.12, niewymieniony w napisach końcowych)
- 2006: Fałszerze – powrót Sfory – Ryszard Starewicz „Stary”, szef gangu
Filmy[edytuj | edytuj kod]
- 1974: Koniec babiego lata – Józek
- 1975: Mazepa – Zbigniew
- 1977: Palace Hotel – młody człowiek
- 1977: Żołnierze wolności – powstaniec
- 1979: Hotel klasy lux – Michał Wojtan
- 1980: Kontrakt – Piotr
- 1980: W biały dzień – Radziejowicz
- 1981: Cień – Andrzej Korwin
- 1982: Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny – Anonimus
- 1982: Jeśli się odnajdziemy – Maciek
- 1983: Na straży swej stać będę – Janek Klimza
- 1984: Przyspieszenie – reżyser Maciek
- 1984: Misja Ninji – Mason
- 1985: Dziewczęta z Nowolipek – Ignacy
- 1985: Rajska jabłoń – Ignacy
- 1987: Klątwa Doliny Węży – Tarnas
- 1987: Polska historia kina (telewizyjny)
- 1987: Zabij mnie glino – mężczyzna w windzie
- 1988: Kornblumenblau – blokowy Kornblumenblau
- 1988: Oszołomienie – Korowicz
- 1989: Ostatni prom – Marek Ziarno
- 1989: Żelazną ręką – Reinhold Heidenstein
- 1990: Zakład – Marek
- 1991: Kuchnia polska – Jerzy Bergman
- 1992: 1968. Szczęśliwego Nowego Roku – Jerzy Bergman
- 1993: Dwa księżyce – Jerzy
- 1994: Komedia małżeńska – Waldi
- 1995: Dzieje mistrza Twardowskiego – dworzanin
- 1997: Kroniki domowe – ojciec
- 1997: Opowieści weekendowe: Ostatni krąg – konferansjer
- 1997: Ucieczka (Szökés) – Ory
- 1999: Pan Tadeusz – Adam Mickiewicz
- 1999: Wszyscy moi bliscy (Vsichni moji blizci) – Leo
- 2000: Zakochani
- 2001: W kogo ja się wrodziłem – Ryszard Lechotycki
- 2001: W pustyni i w puszczy – Linde
- 2002: Sfora: Bez litości – Starewicz
- 2005: Rozdroże Cafe – senator
- 2005: Spadek (Inheritance) – Grzegorz
- 2007: Katyń – ksiądz Jasiński
- 2007: Z miłości
- 2008: Senność – psychiatra ksiądz
- 2009: Popiełuszko. Wolność jest w nas – ksiądz kanclerz
- 2009: Moja krew – lekarz neurolog
- 2013: Sierpniowe niebo. 63 dni chwały – profesor Szapiro
Spektakle telewizyjne
- 1972: Lucy Crown - Jeff
- 1973: Moje serce jest w górach - młody Mąż
- 1973: Maskarada - Książę Zwiezdicz
- 1973: Don Carlos - Don Carlos
- 1974: Popiół i diament - Maciek Chełmicki
- 1974: Romeo i Julia - Romeo
- 1977: Trzy po trzy
- 1996: Nieprzyjaciel – Jakub
- 2001: Herbatka u Stalina - Maksim Litwinow
Filmy dokumentalne[edytuj | edytuj kod]
- 1987: Droga mogiłami znaczona – lektor
- 1989: Nim słońce wejdzie…
- 1998: Adama... tajemnice – recytujący
- 1998: Życie pośmiertne Adama Mickiewicza – lektor
Dubbing[edytuj | edytuj kod]
- 1973: Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków – narrator
- 1973: Wielka miłość Balzaka – poeta Lesiński w salonie Hańskich w Wiedniu
- 1976: Pogoda dla bogaczy – Rudy Jordache
- 1977: Anna Karenina – hrabia Aleksy Wroński
- 1986: Piotr Wielki – Piotr I
- 1987: Na srebrnym globie – Tomasz
- 1987: Dawni kronikarze zapisali... – lektor
- 1995: Akwarium, czyli samotność szpiega – Amerykanin zwerbowany przez Suworowa
- 1998: Magiczny miecz – Legenda Camelotu – król Artur
- 2000: Baldur’s Gate II: Cienie Amn – Jon Irenicus
- 2002: Psie serce – Platon
- 2003: August Kardynał Hlond – lektor
- 2003: Nawiedzony dwór – Master Edward Gracey
- 2005: Jan Paweł II – Karol Wojtyła/Jan Paweł II
- 2005: Siostry Lilpop i ich miłości – lektor
- 2006: Zniewolony teatr – narrator
- 2006: Boskie oblicze – narrator
- 2006: Tryptyk rzymski – narrator
- 2008: Fallout 3 – prezydent John Henry Eden
Dyskografia[edytuj | edytuj kod]
- 1988: Bajki Natalki (wyd. Polskie Nagrania „Muza”)
- 2011: Strofy życia (wyd. Soliton)
Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]
- 1976: Nagroda im. Leona Schillera przyznawana przez SPATiF dla młodego aktora
- 1977: Srebrny Krzyż Zasługi
- 1981: nagroda aktorska na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Kontrakt
- 1997: Odznaka Zasłużony Działacz Kultury
- 2005: Złoty Mikrofon – „za wielkie radiowe kreacje w utworach klasyki polskiej i światowej”[16]
- 2005: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – „za wybitne zasługi w pracy artystycznej”[17]
- 2006: Super Wiktor Specjalny[18]
- 2006: laureat w konkursie „Mistrz Mowy Polskiej”[19]
- 2007: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – „za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za zaangażowanie w walkę o wolność słowa i wolne media, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej[20][21]
- 2008: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[22]
- 2009: Nagroda „Totus” przyznawana z okazji Dnia Papieskiego przez Fundację „Dzieło nowego Tysiąclecia” – w kategorii „Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej”[23]
- 2009: Wielki Splendor[24]
- 2011: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie)[25]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nie żyje Krzysztof Kolberger. dziennik.pl, 07-01-2011.
- ↑ http://www.ixlo.webd.pl/materialy/Nadanie_imienia.jpg
- ↑ Krzysztof Kolberger, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [online] [dostęp 2021-04-09]. ⇒ zakładka „kariera radiowa”
- ↑ Pożegnaliśmy Krzysztofa Kolbergera. Polskie Radio, 13 stycznia 2011. [dostęp 2012-04-05].
- ↑ Zmarł Krzysztof Kolberger. rp.pl, 07-01-2010.
- ↑ Śmiertelny nowotwór, z którym żyje Krzysztof Kolberger. region.czest.pl.
- ↑ Pogromcy raka. wprost.pl.
- ↑ Kamila Szymańczyk: Krzysztofa Kolbergera apetyt na życie. adonai.pl, 28-12-2008.
- ↑ Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana Z Dukli: Inauguracja działalności Honorowego Komitetu Rozwoju Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej. 2007-11-13. [dostęp 2012-07-10].
- ↑ Krzysztof Kolberger – wybitny aktor. salon24.pl, 08-01-2011.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: KRZYSZTOF KOLBERGER, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-30].
- ↑ Mieszkańcy Strzyży uhonorowali Krzysztofa Kolbergera. gdansk.pl, 2012-06-27. [dostęp 2012-06-27].
- ↑ Gdańsk uczci skwerem pamięć o Krzysztofie Kolbergerze. trojmiasto.pl, 18 kwietnia 2012. [dostęp 2021-02-27].
- ↑ IX Liceum Ogólnokształcące w Gdańsku otrzymało imię Krzysztofa Kolbergera, Wyborcza.pl, 21 stycznia 2015 [dostęp 2015-01-21] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-21].
- ↑ Krzysztof Kolberger patronem IX LO w Gdańsku. nauka.trojmiasto.pl/. [dostęp 2015-01-19].
- ↑ Złote Mikrofony 2005 Polskiego Radia (pol.). MediaFM.net, 2005-09-01. [dostęp 2010-12-06].
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 74, poz. 1019 – pkt 1.
- ↑ Wiktory: Lis nominowany 4x. tvpolsat.info, 2007-05-24. [dostęp 2011-01-30].
- ↑ Plebiscyt na najlepszych mówców. mistrzmowy.pl. [dostęp 2011-01-30].
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 31, poz. 273 – pkt 16.
- ↑ Prezydent RP odznaczył bohaterów stanu wojennego oraz działaczy ruchu „Polsko-Czesko-Słowackiej Solidarności”. prezydent.pl, 10 grudnia 2007.
- ↑ Minister Kultury o Krzysztofie Kolbergerze: „Mieliśmy do czynienia z gigantem wrażliwości”. tvn24.pl. [dostęp 9 stycznia 2011]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 stycznia 2011)].
- ↑ FilmPolski.pl – Krzysztof Kolberger. filmpolski.pl. [dostęp 2020-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-13)].
- ↑ Święto twórców Teatru Polskiego Radia. polskieradio.pl, 2009-12-07. [dostęp 2010-12-06].
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 32, poz. 380
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof Marek Kolberger w bazie IMDb (ang.)
- Krzysztof Marek Kolberger w bazie Filmweb
- Krzysztof Marek Kolberger w bazie filmpolski.pl
- Krzysztof Kolberger, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [online] [dostęp 2021-04-09].
- Krzysztof Kolberger na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Krzysztof Kolberger w bazie Akademii Polskiego Filmu
- Urodzeni w 1950
- Zmarli w 2011
- Absolwenci Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza
- Ludzie urodzeni w Gdańsku
- Ludzie związani z IX Liceum Ogólnokształcącym im. Krzysztofa Kolbergera w Gdańsku
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (1944–1989)
- Odznaczeni Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”
- Osobowości telewizyjne związane z TVP
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy aktorzy teatralni
- Polscy aktorzy radiowi
- Polscy reżyserzy teatralni
- Polscy reżyserzy radiowi
- Mistrzowie Mowy Polskiej