Księga robotów

Księga robotów

Autor	Stanisław Lem
Typ utworu	Opowiadania fantastyczne
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Polska
Język	polski
Data wydania	1961
Wydawca	Iskry

Księga robotów – zbiór opowiadań Stanisława Lema. Po raz pierwszy wydany nakładem wydawnictwa Iskry w roku 1961.

Lista opowiadań

• DZIENNIKI GWIAZDOWE IJONA TICHEGO
  • Przedmowa profesora Tarantogi
  • Podróż jedenasta
  • Podróż dwunasta
  • Podróż czternasta
  • Podróż dwudziesta druga
  • Podróż dwudziesta trzecia
  • Podróż dwudziesta czwarta
  • Podróż dwudziesta piąta

• ZE WSPOMNIEŃ IJONA TICHEGO
  • I - Profesor Corcoran
  • II - Profesor Decantor
  • III - Profesor Zazul
  • IV - Fizyk Molteris

• Formuła Lymphatera

• Terminus

Opis opowiadań

Podróż jedenasta

Tichy zostaje wezwany na spotkanie w sprawie kosmicznej wagi. Po przybyciu na miejsce podróżnik poznaje historię buntu komputera pokładowego statku kosmicznego Bożydar II, który osiadł na niezamieszkałej planecie Procyona (określanej jako Kareliria) i stworzył społeczeństwo robotów. Towarzystwo ubezpieczeń, z którego usług korzystał Bożydar II, podjęło próby rewindykacji robotów, które - mimo wysłania licznych agentów - spełzły na niczym. Tichy decyduje się pomóc w rozwiązaniu zagadki Karelirii.

Podróż dwunasta

Pod wpływem opowieści profesora Tarantogi Tichy zdecyduje się polecić na planetę Amauropię. Na miejscu podróżnik spotyka Mikrocefali - istoty człekokształtne na niskim poziomie rozwoju. Korzystając z wynalazku Tarantogi, umożliwiającego spowolnienie lub przyspieszenie upływu czasu, Tichy obserwuje historię Mikrocefali od czasów prymitywnych plemion do powstania demokratycznego społeczeństwa.

Podróż czternasta

Po lekturze pożyczonej od profesora Tarantogi książki Tichy decyduje się polecieć na planetę Enteropię i tam zapolować na kurdla. Przygotowując się do wyprawy, podróżnik poznaje historię zamieszkującej Enteropię cywilizacji Ardrytów; jego zainteresowanie wzbudza jeden z elementów ardryckiej kultury, jakim są sepulki.

Nawiązania do Podróży czternastej znajdują się w Wizji lokalnej Stanisława Lema.

I - Profesor Corcoran

Ijon Tichy opowiada gronu osób historię spotkania z profesorem Corcoranem. Wzbudziwszy zaufanie uczonego, podróżnik zostaje przez niego zaproszony do laboratorium. Tam Tichy poznaje sekret profesora: stworzone przez niego mózgi elektronowe, przekonane o tym, że są żywymi i czującymi istotami.

II - Profesor Decantor

Tichego odwiedza nieznajomy, który przedstawia mu się jako profesor Decantor, wynalazca duszy. W toku rozmowy Tichy zdaje sobie sprawę, że profesorowi udało się umieścić w krysztale świadomość człowieka, na wieczność pozbawioną kontaktu z jakimikolwiek bodźcami.

III - Profesor Zazul

Tichy błądzi w lesie w trakcie burzy. Szukając schronienia, trafia do domu profesora Zazula. Gospodarz dzieli z gościem opowieścią o jego eksperymentach nad klonowaniem istot żywych.

IV - Fizyk Molteris

Tichego odwiedza gość, przedstawiający się jako Molteris. Na oczach Tichego przeprowadza eksperyment, który udowadnia istnienie podróż w czasie. Wizyta fizyka miała na celu nakłonienie Tichego do sfinansowania dalszych prac nad wehikułem czasu. Tichy i Molteris wspólnie wpadają na pomysł: fizyk uda się trzydzieści lat w przyszłość, by poznać tożsamość osób, które wsparły finansowo Molterisa.

Formuła Lymphatera

Bohater tytułowy - Ammon Lymphater - opowiada anonimowemu słuchaczowi historię swojego odkrycia. Lymphater, studiując cybernetykę i teorię informacji, zainteresował się fenomenem, w ramach którego owady (zwłaszcza mrówki) wydają się od razu posiadać niezbędną do życia wiedzę, instynkty itp. informacje. Owocem jego prac jest formuła, z pomocą której możliwe byłoby stworzenie istoty, będącej w stanie zdobyć natychmiastową wiedzę o wszechświecie.

Terminus

Pirx obejmuje dowództwo statku kosmicznego. Na jego pokładzie odkrywa robota o imieniu Terminus, którego losy związane są z katastrofą, jakiej doznała lata temu załoga statku.

Adaptacje

• Profesor Zazul (film telewizyjny z 1968 r. w reżyserii Marka Nowickiego i Jerzego Stawickiego) – na podstawie III - Profesor Zazul,
• Przypadek Ijona Tichego (spektakl Teatru Telewizji z 1999 r. w reżyserii Lecha Raczaka) – na podstawie I - Profesor Corcoran.