53°06′20″N 22°47′37″E/53,105556 22,793611Kurowo (województwo podlaskie)
| ||
 Kurowo | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo | podlaskie | |
| Powiat | wysokomazowiecki | |
| Gmina | Kobylin-Borzymy | |
| Wysokość | 114-123 m n.p.m. | |
| Strefa numeracyjna | (+48) 86 | |
| Kod pocztowy | 18-204 | |
| Tablice rejestracyjne | BWM | |
| SIMC | 0399083 | |
Położenie na mapie gminy Kobylin-Borzymy   Kurowo | ||
Położenie na mapie Polski  Kurowo | ||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  Kurowo | ||
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  Kurowo | ||
| 53°06′20″N 22°47′37″E/53,105556 22,793611
| ||
Kurowo – wieś w woj. podlaskim, w pow. wysokomazowieckim, w gminie Kobylin-Borzymy.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Siedziba Narwiańskiego Parku Narodowego.
Spis treści
Historia[edytuj | edytuj kod]
_-_Park_w_zespole_dworskim.JPG)
_-_XIII_Biesiada_Miodowa.JPG)
_-_fragment_stoisk_z_XIII_Biesiady_Miodowej.JPG)
Założone najprawdopodobniej na początku XV w. Początkowo wieś ruska. Położona na zachodnim brzegu Narwi, przy ujściu rzeczki Kurówki.
Znani właściciele Kurowa:
- w roku 1444 Rygiel z Kurowa występuje w sporze granicznym z właścicielami Kobylina
- w 1509 należała do dóbr waniewskich Mikołaja Radziwiłła, nadanych przez króla Zygmunta Starego
- Olelkowiczowie, książęta słuccy
- od 1590 własność Pawła Szczawińskiego, starosty bielskiego i kasztelana łęczyckiego. Prawnuk wymienionego, Stanisław wzmiankowany w roku 1669
- w roku 1676 współwłaścicielami byli Tomasz Kalinkiewicz i Kurzeniecki, którzy poślubili córki Szczawińskich
- przez kilka lata dobra kurowskie posiadali bracia Mikołaj i Wilhelm Orsetti
- od 1680 całość własnością Wilhelma Orsetti. W posiadaniu tej rodziny do roku 1832
- w 1832 odkupione przez Stefana Rostworowskiego, żonatego z wdową po Adamie Orsettim. Adam Rostworowski właścicielem majątku do 1870 r.
- w 1919 – Franciszek Kołodziejski
- w 1932 roku majątek rozparcelowany? przez Bank Rolny?[1]
W XVII wieku Kurowo stało się ośrodkiem samodzielnych dóbr. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich podaje, iż Kurowo folwark, powiat mazowiecki, gmina Kowalewszczyzna, parafia Waniewo. W 1827 r. 3 domy, 16 mieszkańców Folwark Kurowo z wsią Pszczółczyn, rozległy mr. 1419: grunta orne i ogrody mr. 673, łąk mr. 356, pastwiska mr. 137, wody mr. 22, lasu mr. 220, nieużytki i place mr. 11, budynków murowanych. 3 z drzewa 12, płodozmian 11 -polowy, wiatrak. Wieś Pszczółczyn os, 42 z gruntem mr. 966[2]. W 1865 r. majątek liczył 1769 morgów (ok. 990 ha).
W roku 1921 folwark Kurowo. Naliczono tu 6 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym oraz 160 mieszkańców (74 mężczyzn i 86 kobiet). Narodowość polską podało 151 osób, a białoruską 9[3].
Po przeprowadzonej parcelacji, w ramach reformy rolnej, majątek obejmował: dwór wraz z parkiem, budynki mieszkalne pracowników, budynki gospodarcze i ok. 200 ha użytków rolnych, łąk, wód i nieużytków.
W czasie II wojny światowej Kurowo zostało zajęte przez Armię Czerwoną, gospodarstwo przekształcono w kołchoz, a w dworku utworzono sierociniec. Od 1941 r. majątkiem zarządzała administracja niemiecka.
Wojnę przetrwały wszystkie budynki mieszkalne i gospodarcze. Nienaruszony pozostał również park i stojący w pobliżu młyn wraz z towarzyszącymi budynkami.
Od 25 września 1954 r. miejscowość wchodziła do Gromady Pszczółczyn, a od 31 grudnia 1959 – 1 stycznia 1973 r. do Gromady Kobylin-Borzymy[4].
W 1988 r. dwór z otaczającym go parkiem został przejęty przez Narwiański Park Krajobrazowy przekształcony następnie w park narodowy. Od 1996 r. w dworku mieści się siedziba Narwiańskiego Parku Narodowego.
W Kurowie na terenie dawnego zespołu dworskiego już od wielu lat odbywa się Biesiada Miodowa[5].
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
_-_m%C5%82yn_motorowy_-_widok_z_p%C5%82d.%E2%80%93zach..JPG)
- murowany, parterowy dwór wzniesiony prawdopodobnie pod koniec XIX w. Po roku 1920 rozbudowany, powiększony o jedno przęsło od zachodu. Od wschodu dobudowano piętrową część z parterową przybudówką, mieszczącą na dachu taras z okrągłą wieżą zakończoną krenelażem. Właścicielem majątku był wtedy Franciszek Kołodziejski. Po II wojnie był siedzibą Zakładu Hodowli Roślin Ogrodniczych
- park ogrodzony kamiennym ogrodzeniem z wymurowaną w XX w. bramą
- zabudowania folwarczne z połowy XIX w., murowane z kamienia
- w widłach Kurówki i Narwi zachowany szczątkowo fort Koziołek zbudowany przez wojska polskie hetmana litewskiego Pawła Sapiehy w czasie oblężenia przez Szwedów zamku w Tykocinie[1]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, s. 52-53.
- ↑ Kurowo (województwo podlaskie) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa 1883.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat Wysokie Mazowieckie, Gmina Kowalewszczyzna. Warszawa 1924 r. s. 110. – dostępny na stronie: Wikimedia Commons (2012-10-07).
- ↑ W. Jemielity, Podziały administracyjne powiatów wysokomazowieckiego i łapskiego w latach 1919–1990 ze Studia Łomżyńskie, tom VII. Łomża 1996 r. s. 108-115.
- ↑ Biesiada Modowa w Kurowie (2012-10-07).
