54°10′18″N 21°56′15″E/54,171667 21,937500Kuty (województwo warmińsko-mazurskie)
| ||||
| ||||
 Kościół bł. Maksymiliana Kolbego | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  warmińsko-mazurskie
| |||
| Powiat | węgorzewski | |||
| Gmina | Pozezdrze | |||
| Wysokość | 133 m n.p.m. | |||
| Strefa numeracyjna | 87 | |||
| Kod pocztowy | 11-610 | |||
| Tablice rejestracyjne | NWE | |||
| SIMC | 0765228 | |||
Położenie na mapie gminy Pozezdrze   Kuty | ||||
Położenie na mapie Polski  Kuty | ||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  Kuty | ||||
Położenie na mapie powiatu węgorzewskiego  Kuty | ||||
| 54°10′18″N 21°56′15″E/54,171667 21,937500
| ||||
Kuty (niem. Kutten, litw. Kutai) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze, na Mazurach. Leży nad jeziorem Czarna Kuta[1].
Do 1954 roku siedziba gminy Kuty.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś powstała w 1550, a dokument lokacyjny spisano 10 lipca 1553. Kuty lokowane były na pięćdziesięciu włókach, które zasiedlone były w 1560. W 1581 proboszczem luterańskim w Kutach był Mateusz Myślenta. Myślenta był absolwentem Albertyny w Królewcu. Wcześniej współpracował z Radziwiłłami, a później jako dworzanin króla Stefana Batorego załatwiał różne misje dyplomatyczne w Europie. Od 1597 był właścicielem pobliskiego majątku Gąsewo. Żoną Mateusza Myślenty była Eufrozyna z Wiercińskich. Z tego związku urodził się w 1588 Celestyn Myślenta, polski teolog luterański i orientalista, wieloletni rektor Uniwersytetu w Królewcu. W latach 1772-1780 rektorem szkoły luterańskiej w Kutach był Michał Pogorzelski (1737-1798), który później został proboszczem w Kalinowie. W 1774 na terenie parafii mieszkało 1482 Polaków i 90 Niemców. W 1885 w Kutach mieszkało 409 osób, a w 1939 413 osób.
Od 18 listopada 1945 Kuty były siedzibą gminy, do której należało 7 wsi sołeckich. W roku 1954 Kuty były siedzibą gromady. W 1967 r. przewodniczącym GRN w Kutach był Antoni Kossakowski. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Kościół[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o kościele w Kutach pochodzi z 1567. Parafia luterańska obejmowała wsie: Brożówkę, Gębałkę, Grodzisko, Jakunówko, Piłaki Wielkie, Przerwanki, Przytuły, Stręgielek i Żabinki. Kościół zniszczony został w II poł. XVII w., a odbudowano go w 1887. Kościół został spalony w 1945.
Kościół pw. Błogosławionego Maksymiliana Kolbego odbudowany został w latach 70. XX w. Po remoncie odnowiona świątynia odzyskała dawną krasę. W kościele znajduje się gotycki krucyfiks z XV w. i barokowa rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jerzy Waluga, Henryk Chmielewski: Wielkie Jeziora Mazurskie. Północ. Olsztyn: Instytut Rybactwa Śródlądowego, 1999, s. 32–33. ISBN 83-87506-16-8.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- "Węgorzewo z dziejów miasta i powiatu", wyd. "Pojezierze", Olsztyn, 1968.
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 207
| ||||||||