60 mm moździerz LM-60
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
OBR SM w Tarnowie / ZM „Tarnów” |
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Produkcja seryjna |
2000–2017 |
| Wyprodukowano |
ok. 500 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
60 mm |
| Długość lufy |
865 mm |
| Donośność |
70 m (minimalna) |
| Masa |
18,2 kg w położeniu bojowym |
| Kąt ostrzału |
w płaszczyźnie pionowej: od 45° do 80° |
| Szybkostrzelność |
25 strz./min |
| Obsługa |
2-3 |
| Czas przejścia w położenie bojowe |
1-2 min. |
LM-60 – polski lekki moździerz kalibru 60 mm zaprojektowany w latach 90 XX wieku w Ośrodku Badawczo Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie, przyjęty na uzbrojenie Wojska Polskiego. Produkowany w dwóch wersjach: podstawowej LM-60D i lżejszej LM-60K („komandoskiej”).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pracę nad lekkimi moździerzami rozpoczęły się w Polsce na początku lat 90 XX wieku i prowadziły je równolegle Huta Stalowa Wola wraz z Wojskowym Instytutem Technicznym Uzbrojenia oraz Ośrodek Badawczo Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego (OBR SM) w Tarnowie. W OBR SM prace rozpoczęto w 1991 roku, w zespole kierowanym przez dr. inż. Tadeusza Świętka[1]. Oprócz podstawowej wersji LM-60D (od „dalekonośna”) na dwójnogu, dla poddziałów zmechanizowanych, zmotoryzowanych i piechoty górskiej, opracowano wersję „komandoską” LM-60K dla jednostek specjalnych i powietrznodesantowych[1]. Amunicja została skonstruowana w tym czasie przez WITU, co doprowadziło do ustalenia kalibru moździerza na 60 mm[1]. Badania kwalifikacyjne prowadzono w latach 1994–1996[1]. Moździerz z Tarnowa został zakwalifikowany do produkcji seryjnej i w 1998 roku wojsko zamówiło partię wdrożeniową 6 sztuk LM-60D oraz 3 LM-60K[1]. 2 sierpnia 2000 roku rozkazem Szefa Sztabu Generalnego moździerz LM-60D/K został przyjęty na wyposażenie SZ RP[1].
LM-60D[edytuj | edytuj kod]
Moździerze LM-60D występują na szczeblu plutonu i kompanii, zastępując stare moździerze kalibru 82 mm[2]. Między innymi weszły na uzbrojenie drużyn moździerzy w plutonach zmotoryzowanych na kołowych bojowych wozach piechoty Rosomak[2]. Przewożone tam są po jednym przez jednego Rosomaka plutonu, a obsadę stanowi dwóch żołnierzy[2]. Zastąpiły też moździerze 82 mm w baterii artylerii mieszanej 25. Brygady Kawalerii Powietrznej (9 moździerzy)[2]. Dostawy moździerzy LM-60D trwały do 2017 roku[3]. Do tego roku dostarczono ponad 500 sztuk[4]. W 2017 roku moździerze LM-60D zostały w jednostkach aeromobilnych (25 BKPow i 6 BPD) zastąpione przez lepiej spełniające wymagania lekkie czeskie moździerze Antos[5].
Dla celów eksportowych, Zakłady Mechaniczne „Tarnów”, które przejęły OBR SM w Tarnowie, opracowały w 2014 roku moździerz LM-61D z lufą kalibru 60,7 mm i długości 1000 mm, a w 2017 roku moździerz tego kalibru o konstrukcji modułowej LM-61M[6].
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
60 mm lekki moździerz LM-60D składa się z:
- Zespołu lufy
- Płyty oporowej
- Zespołu dwójnoga
- Celownika MPM-44
Moździerz przeznaczony jest do wsparcia pododdziałów piechoty, jednostek aeromobilnych, kawalerii powietrznej, piechoty zmechanizowanej i piechoty górskiej, niszczenia siły żywej oraz środków ogniowych przeciwnika. Ogień można prowadzić zarówno w terenie otwartym, jak również i zurbanizowanym. LM-60D ładowany jest odprzodowo, ręcznie. Moździerz posiada gładkościenną stalową lufę z zamkiem ze stałą iglicą (masa lufy z zamkiem 6 kg). Lufa przymocowana jest do płyty oporowej (o masie 4,2 kg) za pomocą zawiasu kulkowego, lufa podparta jest dwójnogiem (o masie 7,2 kg) z mechanizmem podniesienia i celownikiem optycznym MPM-44 o masie 0,82 kg. Kaliber lufy wynosi 60 mm, granatu – 59,4 mm[1]. Dzięki dużej wytrzymałości lufy, można oddać z moździerza 40 strzałów ogniem ciągłym[6]. LM-60D obsługiwany jest według zaleceń producenta przez trzech żołnierzy (w praktyce dwóch)[2].
Amunicja[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa pocisku | typ | waga |
|---|---|---|
| O-LM60 | Odłamkowy | 2kg |
| D-LM60 | Dymny | 1,85 kg |
| Z-LM60 | zapalający | 1,85 kg |
| S-LM60 | oświetlający | 2,195 kg |
| O-LM60C | ćwiczebny | 2 kg |
| LM-PC | ćwiczebny z nabojem wskaźnikowym | 2,26 kg |
Podstawowy granat O-LM60 przewyższa masą analogiczne zagraniczne pociski i cechuje się dużą gęstością pokrycia odłamkami[1]. Między materiałem wybuchowym (trotylem) a skorupą, fragmentującą na ok. 300 odłamków, znajduje się 1500 kulek stalowych o średnicy 4 mm, zatopionych w tworzywie sztucznym, które zwiększają efekt odłamkowy[1]. Amunicja ta nie jest jednak kompatybilna z amunicją standardu NATO (moździerzy kalibru 60,7 mm)[1].
 Prototyp (po lewej) | |
| Dane podstawowe | |
| Historia | |
| Prototypy |
1997 |
|---|---|
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
60 mm |
| Donośność |
70 m (minimalna) |
| Masa |
7,8 kg |
| Kąt ostrzału |
w płaszczyźnie pionowej: od 20° do 85° |
| Szybkostrzelność |
25 strz./min |
| Obsługa |
1-2 żołnierzy |
LM-60K „Commando”[edytuj | edytuj kod]
Odmiana LM-60K („komandoska”) została zaprojektowana dla sił specjalnych oraz jako dodatkowe wyposażenie pojazdów. Weszła na wyposażenie jednostek rozpoznawczych i specjalnych Sił Zbrojnych RP (m.in. GROM) oraz jako dodatkowe wyposażenie w pojazdach rozpoznawczych BRDM-2 M96/M97 „Żbik”.
Moździerz LM-60K ma lufę stalową z zamkiem, mocowaną na sztywno do płyty oporowej. Takie rozwiązanie umożliwia strzelanie z kątami podniesienia od 5 do 85°. Celowanie prowadzone jest „z ręki” – kierunek ustala się zgrywając oś lufy z celem, natomiast podniesienie odsługiwane jest za pomocą celownika grawitacyjnego – umożliwia to strzelanie torami płaskimi. Moździerz LM-60K może być przenoszony i obsługiwany przez jednego żołnierza.
Oprócz wersji standardowej LM-60K, stworzono także wersję z lufą wykonaną z aluminium (wzmocnioną oplotem z włókna węglowego i kevlaru). Jej oznaczenie to LM-60KC.
W 2000 roku dwa LM-60K podarowano Litwie[7].
W polskiej służbie moździerz LM-60K był następnie zastępowany przez czeski moździerz 60 mm moździerz LRM vz. 99 ANTOS.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- 60 mm moździerz LRM vz. 99 ANTOS
- 60/61 mm moździerz LMP-2017
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Maciejewski 2017 ↓, s. 84
- ↑ a b c d e Maciejewski 2017 ↓, s. 83
- ↑ Tomasz Dmitruk. Modernizacja Wojsk Lądowych 2021-2035. „Nowa Technika Wojskowa”. 9/2022, s. 21, wrzesień 2022. Magnum-X.
- ↑ Maciejewski 2017 ↓, s. 82.
- ↑ Krzysztof Gawrysiak. Siedem lat doświadczeń. „Przegląd Sił Zbrojnych”. Nr 5/2019, s. 131, 139. Wojskowy Instytut Wydawniczy.
- ↑ a b Maciejewski 2017 ↓, s. 86.
- ↑ Grzegorz Hołdanowicz. Milion dolarów dla Litwy. „Raport – Wojsko Technika Obronność”. Nr 06/2000, s. 58. Agencja Lotnicza Altair. ISSN 1429-270x.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Opis LM-60D na stronie Ministerstwa Obrony Narodowej
- Tomasz Kwasek: 60 mm moździerze LM-60. www.militarium.net, 2008-01-27. [dostęp 2012-06-01]. (pol.).
- 60mm lekki moździerz LM-60D: opis i użytkowanie. Warszawa: DWLad 2008.
- Adam Maciejewski. Droga do modułowego LM-61M - ewolucja polskich moździerzy 60 mm. „Wojsko i Technika”. Nr 9/2017, s. 82-86, 2017.