La strada

La strada
	; Plakat do filmu
Gatunek	dramat, film drogi
Rok produkcji	1954
Data premiery	6 września 1954; 1957 (Polska)
Kraj produkcji	Włochy
Język	włoski
Czas trwania	94 min
Reżyseria	Federico Fellini
Scenariusz	Federico Fellini; Tullio Pinelli; Ennio Flaiano
Główne role	Giulietta Masina; Anthony Quinn; Richard Basehart
Muzyka	Nino Rota
Zdjęcia	Otello Martelli
Scenografia	Mario Ravasco
Kostiumy	Margherita Marinari
Montaż	Leo Catozzo
Produkcja	Dino De Laurentiis; Carlo Ponti
Wytwórnia	Ponti-De Laurentiis Cinematografica
Dystrybucja	Paramount Films Italia; Centrala Wynajmu Filmów (Polska)
	Nagrody
	1954: Srebrny Lew na 15. MFF w Wenecji; 1957: Oscar dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego
	Multimedia w Wikimedia Commons

La strada – włoski film drogi z 1954 roku w reżyserii Federico Felliniego^[1]. W rolach głównych wystąpili Anthony Quinn i żona reżysera, Giulietta Masina^[2].

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Para głównych bohaterów to wrażliwa i lekko upośledzona umysłowo dziewczyna Gelsomina, podróżująca z prymitywnym i brutalnym cyrkowym siłaczem Zampanò, dającym przedstawienia w różnych miasteczkach. Mimo doznawanych od niego upokorzeń Gelsomina darzy go uczuciem. Jest jednak mało pomocna w pracy, zamknięta we własnym świecie. Zampanò porzuca ją. Po latach, usłyszawszy jej ulubioną melodię (którą nuci kobieta, kojarząca Gelsominę i mówiąca, że tamta zmarła jakiś czas temu), Zampanò uświadomi sobie, że także ją kochał. W finalnej scenie kamera, zwrócona w dół, ukazuje go płaczącego nocą nad brzegiem morza.

Obsada[edytuj | edytuj kod]

Giulietta Masina – Gelsomina Di Costanzo
Anthony Quinn – Zampanò
Arnoldo Foà – Zampanò (głos)
Richard Basehart – linoskoczek Szalony
Stefano Sibaldi – linoskoczek Szalony (głos)
Aldo Silvani – pan Giraffa
Cesare Polacco – pan Giraffa (głos)
Marcella Rovere – wdowa
Livia Venturini – siostra zakonna
Mario Passante – kelner
Alfredo Censi – kelner (głos)
Anna Primula – matka Gelsominy
Franca Dominici – matka Gelsominy (głos)
Pietro Ceccarelli – gospodarz
Nino Bonanni – gospodarz (głos)
Nazzareno Zamperla – Neno
Giovanna Galli – prostytutka w tawernie
Yami Kamedeva – prostytutka

Analiza krytyczna[edytuj | edytuj kod]

Tytuł[edytuj | edytuj kod]

Wyrazy tytułowe (rodzajnik z rzeczownikiem) znaczą po włosku „droga, wędrówka”. Tytuł w kontekście akcji filmu ma sens kolokwialnego wyrażenia przyimkowego lub imiesłowu: Na drodze lub Wędrując (co w pełni oddałby zwrot „la strada facendo”). W polskich kinach i telewizji film wyświetlany był pod oryginalnym tytułem, którego nie tłumaczono też w polskich pracach krytycznych^[3].

Melodyjnie brzmiący tytuł włoski w wielu krajach nie był tłumaczony w toku dystrybucji kinowej, także w pracach filmoznawczych. We Francji (jak w Polsce) funkcjonuje wersja oryginalna tytułu, zamiast przekładu. W Niemczech stosuje się obocznie tytuł oryginalny i jego zdeformowany przekład: Das Lied der Straße (który ujednoznacznia tytuł w kierunku melodramatycznym). W krajach anglosaskich tytuł tłumaczono jako The Road (Droga).

Styl filmu i przesłanie[edytuj | edytuj kod]

Fabuła osnuta jest wokół motywu drogi, a większość zdjęć zrealizowano w plenerze. Film stanowi odrealnioną, poetycką historię o uczuciach i braku umiejętności ich wyrażania, o odpowiedzialności za drugiego człowieka oraz o cierpieniu, osadzoną w realiach powojennych Włoch – ma wymiar gatunkowy paraboli o potrzebie miłości.

Wysmakowane plastycznie czarno-białe zdjęcia (zwłaszcza odrealnione pejzaże), pełna emocji muzyka zaprzyjaźnionego z Fellinim Nino Roty (lirycznym „motywem Gelsominy”) zbliżają styl filmu do realizmu magicznego, czyniąc tę historię przypowieścią, osnutą fabularnie wokół toposu wędrówki^[4].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Oprócz wyróżnień europejskich, La strada została nagrodzona w 1957 roku Oscarem dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

W 1995, z okazji stulecia narodzin kina, film znalazł się na watykańskiej liście 45 filmów fabularnych, które propagują szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne^[5]^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Garbicz, Klinowski..., s. 155.
↑ Geneviève Agel: Les chemins de Fellini. Paris, Éd. du Cerf, 1958, rozdziały: „La strada” (s. 51-66) Petit hommage à Giulietta Masina (s. 67-69), brak numeru ISBN, książka w jęz. francuskim.
↑ Maria Kornatowska: Fellini. Warszawa, Wyd. Artystyczne i Filmowe, 1972, brak numeru ISBN.
↑ Chris Wiegand: Federico Fellini. the complete films. Köln, Taschen, 2003, rozdział: Three films of redemption (1954-1957), s. 43-58, ISBN 3-8228-1590-X - książka w jęz. angielskim.
↑ Niektóre ważne filmy czyli tzw. lista watykańska. www.kultura.wiara.pl. [dostęp 2010-04-22].
↑ usccb.org Film and Broadcasting –Vatican Best Films List (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Adam Garbicz, Jacek Klinowski: Kino, wehikuł magiczny. Przewodnik osiągnięć filmu fabularnego. Podróż druga. 1950-1959. Wyd. I. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 154-156. ISBN 83-08-01377-5. (pol.).
The best of video - poradnik: kino, tv, sat., video. Warszawa: Oficyna Wydawnicza COMFORT, 1994.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

La strada w bazie IMDb (ang.)
La strada w bazie Filmweb

[1] Garbicz, Klinowski..., s. 155.

[2] Geneviève Agel: Les chemins de Fellini. Paris, Éd. du Cerf, 1958, rozdziały: „La strada” (s. 51-66) Petit hommage à Giulietta Masina (s. 67-69), brak numeru ISBN, książka w jęz. francuskim.

[3] Maria Kornatowska: Fellini. Warszawa, Wyd. Artystyczne i Filmowe, 1972, brak numeru ISBN.

[4] Chris Wiegand: Federico Fellini. the complete films. Köln, Taschen, 2003, rozdział: Three films of redemption (1954-1957), s. 43-58, ISBN 3-8228-1590-X - książka w jęz. angielskim.

[5] Niektóre ważne filmy czyli tzw. lista watykańska. www.kultura.wiara.pl. [dostęp 2010-04-22].

[6] usccb.org Film and Broadcasting –Vatican Best Films List (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Lata 50.	Światła variété (1950) Biały szejk (1952) Wałkonie (1953) La strada (1954) Niebieski ptak (1955) Noce Cabirii (1957)
Lata 60.	Słodkie życie (1960) Kuszenie doktora Antoniego, nowela w filmie Boccaccio ’70 (1962) 8½ (1963) Giulietta i duchy (1965) Tobby Dammit, nowela w filmie Trzy kroki w szaleństwo, znanym też jako Historie niesamowite (1968) Satyricon (1969)
Lata 70.	Klauni (1970) Rzym (1972) Amarcord (1973) Casanova (1976) Próba orkiestry (1979)
Lata 80.	Miasto kobiet (1980) A statek płynie (1983) Ginger i Fred (1986) Wywiad (1987)
Lata 90.	Głos księżyca (1990)

1940–1959	Dzieci ulicy (1947) Monsieur Vincent (1948) Złodzieje rowerów (1949) Mury Malapagi (1950) Rashōmon (1951) Zakazane zabawy (1952) Wrota piekieł (1954) Samuraj (1955) La strada (1956) Noce Cabirii (1957) Mój wujaszek (1958) Czarny Orfeusz (1959)
1960–1979	Źródło (1960) Jak w zwierciadle (1961) Niedziele w Avray (1962) 8½ (1963) Wczoraj, dziś, jutro (1964) Sklep przy głównej ulicy (1965) Kobieta i mężczyzna (1966) Pociągi pod specjalnym nadzorem (1967) Wojna i pokój (1968) Z (1969) Śledztwo w sprawie obywatela poza wszelkim podejrzeniem (1970) Ogród rodziny Finzi-Continich (1971) Dyskretny urok burżuazji (1972) Noc amerykańska (1973) Amarcord (1974) Dersu Uzała (1975) Czarne i białe w kolorze (1976) Życie przed sobą (1977) Przygotujcie chusteczki (1978) Blaszany bębenek (1979)
1980–1999	Moskwa nie wierzy łzom (1980) Mefisto (1981) Ponownie zaczynać (1982) Fanny i Aleksander (1983) Przekątna gońca (1984) Wersja oficjalna (1985) Zamach (1986) Uczta Babette (1987) Pelle zwycięzca (1988) Cinema Paradiso (1989) Reise der Hoffnung (1990) Śródziemnomorska sielanka (1991) Indochiny (1992) Belle époque (1993) Spaleni słońcem (1994) Ród Antonii (1995) Kola (1996) Charakter (1997) Życie jest piękne (1998) Wszystko o mojej matce (1999)
2000–2019	Przyczajony tygrys, ukryty smok (2000) Ziemia niczyja (2001) Nigdzie w Afryce (2002) Inwazja barbarzyńców (2003) W stronę morza (2004) Tsotsi (2005) Życie na podsłuchu (2006) Fałszerze (2007) Pożegnania (2008) Sekret jej oczu (2009) W lepszym świecie (2010) Rozstanie (2011) Miłość (2012) Wielkie piękno (2013) Ida (2014) Syn Szawła (2015) Klient (2016) Fantastyczna kobieta (2017) Roma (2018) Parasite (2019)
2020–2039	Na rauszu (2020) Drive My Car (2021)