Mewa białogłowa
| ||
| Larus cachinnans[1] | ||
| Pallas, 1811 | ||
.jpg)
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | siewkowe | |
| Rodzina | mewowate | |
| Rodzaj | Larus | |
| Gatunek | mewa białogłowa | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 lęgowiska występuje przez cały rok zimowiska | ||
Mewa białogłowa[3] (Larus cachinnans) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny mewowatych (Laridae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje Eurazję – od Europy Środkowej przez wybrzeża Morza Czarnego i Kaspijskiego do północno-zachodnich Chin i wschodniego Kazachstanu. Zimowiska obejmują głównie zachodnią, południową i południowo-wschodnią Europę, wybrzeża południowo-zachodniej Azji, w tym Półwyspu Arabskiego, i północno-wschodniej Afryki[2].
Gatunek zwiększa swą liczebność i zasięg. W Polsce coraz liczniejszy i spotykany w całym kraju, szczególnie latem po okresie lęgowym. Lęgi głównie w południowej części kraju, wzdłuż Wisły najdalej na północ we Włocławku.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) uznaje obecnie (2020) L. cachinnans za gatunek monotypowy[4].
Systematyka tego i kilku pokrewnych gatunków to jeden z najbardziej skomplikowanych przypadków w ornitologii. Do niedawna wydzielany podgatunek L. cachinnans michahellis, zamieszkujący zachodnią i południową Europę oraz Maghreb i basen Morza Śródziemnego[5], od 2003 r. uważany jest za osobny gatunek – mewę romańską (L. michahellis). Natomiast mewa atlantycka, dawniej L. cachinnans atlantis (zamieszkująca Azory, Maderę i Wyspy Kanaryjskie[5]) to według najnowszej systematyki podgatunek mewy romańskiej (L. michahellis) – L. michahellis atlantis. Kolejne zaliczane do niedawna do L. cachinnans podgatunki to:
- L. cachinnans barabensis (mewa stepowa) – stepy Azji Środkowej[5]. Obecnie uznawany za podgatunek mewy żółtonogiej (L. fuscus)[3][4].
- L. cachinnans mongolicus (mewa mongolska) – południowo-wschodni Ałtaj oraz brzegi Bajkału i Mongolia[5]. Obecnie uznawany za podgatunek mewy popielatej (L. smithsonianus)[3] lub mewy tundrowej (L. vegae)[4], która sama również bywa uznawana za podgatunek mewy popielatej[3].
Z L. cachinnans wydziela się niekiedy kolejne dwa podgatunki: L. c. ponticus i L. c. omissus; czasem podgatunki L. c. atlantis, L. c. barabensis i L. c. mongolicus łączono w jeden. W przeszłości (do 1982 r.) L. cachinnans był uznawany za podgatunek mewy srebrzystej (L. argentatus).
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Cechy gatunku
- Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Upierzenie zasadniczo białe, grzbiet i pokrywy skrzydłowe popielate, na końcówkach skrzydeł kolor czarny z białymi plamami. Dziób żółty z jasnoczerwoną plamą na żuchwie, nogi żółte, tęczówka bladożółta. Osobniki młodociane brązowe. Podgatunki różnią się między sobą wielkością, odcieniem popielu na wierzchu ciała i rozmiarem ciemnych plam na skrzydłach, jednak są to cechy również silnie zmienne wewnątrz poszczególnych podgatunków.
- Wymiary średnie
- dł. ciała ok. 60–68 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 140–150 cm
waga ok. 800–1500 g
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Zamieszkuje zarówno różnorodne wybrzeża morskie, jak i śródlądowe jeziora i brzegi rzek.
- Gniazdo
- Na ziemi, w pobliżu wody, zarówno w roślinności, jak i na piaszczystych łachach. W przeciwieństwie do podobnych gatunków – mewy srebrzystej i romańskiej, unika gniazdowania na skalnych klifach i dachach budynków[6]. Tworzy kolonie liczące do 30 tysięcy ptaków.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając pod koniec marca 2–4 oliwkowozielone jaja.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres 27–29 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta zdobywają zdolność do lotu w wieku około 40 dni.
- Pożywienie
- Wszystkożerna. W diecie przeważają różnorodne ryby, owady, mięczaki, a także odpady, drobne zwierzęta lądowe czy jaja i pisklęta innych ptaków.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2010 roku uznaje mewę białogłową za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern); wcześniej była ona klasyfikowana przez IUCN jako podgatunek[2]. Gatunek w Polsce objęty jest ochroną częściową[7].
Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]
Mewa białogłowa, młoda
Mewa białogłowa, młoda
Jaja
.jpg)
.jpg)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Larus cachinnans, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c Larus cachinnans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b c d Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Larinae Rafinesque, 1815 - mewy (wersja: 2020-01-24). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-19].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, auks (ang.). IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-19].
- ↑ a b c d Yellow-legged Gull (Larus cachinnans) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)].
- ↑ Ronald Klein, Andreas Buchheim: Die westliche Schwarzmeerküste als Kontaktgebiet zweier Großmöwenformen der Larus cachinnans-Gruppe. Vogelwelt 118, 1997. s. 61-70. [dostęp 16 listopada 2012].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i materiały multimedialne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-06-19].