Lasówka czarnogłowa
| Setophaga striata[1] | |||
| (J. R. Forster, 1772) | |||
 Samiec (u góry) i samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
lasówka czarnogłowa | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym zimowiska | |||
Lasówka czarnogłowa[4] (Setophaga striata) – gatunek małego ptaka z rodziny lasówek (Parulidae). Wędrowny, w sezonie lęgowym zamieszkuje północną część Ameryki Północnej, zimuje w północnej części Ameryki Południowej. Monotypowy (nie wyróżnia się podgatunków)[2][5]. Bliski zagrożenia.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 12,5–15 cm. Rozpiętość skrzydeł 21–23 cm[6]. Masa ciała 12–13 g[6].
U samca czarna czapeczka kontrastuje z białymi policzkami. Grzbiet oliwkowoszary, w czarne kreski. Na skrajnych sterówkach białe partie. Spód ciała biały; na bokach szyi i ciała widać czarne kreski. U samicy czapka jest zielonkawa, brew jasna, grzbiet oliwkowoszary w ciemne kreski; spód ciała biały z żółtym nalotem. Dorosłe na jesień i młode przypominają samicę, lecz wierzch mają bardziej zielony, od spodu delikatne zielonożółte kreski. Nogi różowe lub żółte.
Zasięg, środowisko[edytuj | edytuj kod]
W sezonie lęgowym zamieszkuje północne lasy, głównie świerkowo-jodłowe – w Kanadzie, na Alasce i w skrajnie północno-wschodnich USA. Zimę spędza w północnej części Ameryki Południowej, głównie w zachodniej Amazonii[2], na wschód od Andów[7]. Nieliczne osobniki zapuszczają się dalej na południe aż po wybrzeże południowo-wschodniej Brazylii i północno-wschodnią Argentynę[2]. W trakcie migracji ptak ten może pokonać nawet 20 tysięcy km (łącznie w obie strony), co jest jednym z najlepszych wyników wśród śpiewających. Przeloty odbywają się nad Oceanem Atlantyckim; cztery osobniki wyposażone w nadajniki pokonały podczas trwającego non stop lotu nad oceanem od 2250 do 3400 km[8].
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Wyprowadza zwykle jeden lęg w sezonie, sporadycznie dwa[6]. Gniazdo buduje samica na świerku lub jodle, zwykle w pobliżu pnia, na wysokości 0,15–9 m nad ziemią. W zniesieniu 3–5 jaj koloru białawego do bladozielonego z brązowymi i fioletowymi plamami wokół szerszego końca. Inkubacja trwa 11–12 dni[7], a zajmuje się nią samica[6]. Oba ptaki z pary karmią pisklęta. Młode są w pełni opierzone po 8–10 dniach od wyklucia[7].
Żywi się głównie pająkami, owadami i ich gąsienicami. Podczas jesiennej migracji zjada również owoce, w tym jagody wiciokrzewu, szkarłatki amerykańskiej i cisa[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN od 2018 uznaje lasówkę czarnogłową za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej, od 1988 klasyfikowano ją jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Choć jest to jeden z liczniejszych gatunków w północnej części Ameryki Północnej (w 2016 liczebność populacji szacowano na 59 milionów dorosłych osobników[3]), to jego liczebność szybko spada[3][7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Setophaga striata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c d e Blackpoll Warbler (Dendroica striata). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-03)]. (ang.).
- ↑ a b c Setophaga striata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Parulidae Wetmore, Friedmann, Lincoln, Miller,AH, Peters,JL, van Rossem, Van Tyne & Zimmer,JT, 1947 (1831) - lasówki - New World wood warblers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-21].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World warblers, mitrospingid tanagers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-21]. (ang.).
- ↑ a b c d N. Bouglouan: Blackpoll Warbler. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).
- ↑ a b c d e Blackpoll Warbler Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).
- ↑ Rekordowa migracja małego ptaka. [w:] Nauka w Polsce [on-line]. Fundacja PAP, 2019-04-07. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).