Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port
 nr rej. A-1797 z 30.11.2006[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Wysokość wieży |
31,30 m |
| Wysokość światła |
27,30 m n.p.m. |
| Zasięg światła |
17,00 Mm |
| Data budowy |
1893-1894 |
| Data uruchomienia |
1894 |
| Data wyłączenia |
1984 |
Położenie na mapie Gdańska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
 54°24′22,7″N 18°39′39,8″E/54,406306 18,661056
| |
| Strona internetowa | |
Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port – zabytkowa[1], nieczynna latarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku, położona w dzielnicy Nowy Port miasta Gdańsk (województwo pomorskie), przy ul. Przemysłowej.
Latarnia znajduje się pomiędzy Latarnią Morską Hel a Latarnią Morską Gdańsk Port Północny. Jest udostępniona do zwiedzania.
Dane techniczne
[edytuj | edytuj kod]- Położenie: 54°24'22,7" N 18°39'39,8" E
- Wysokość wieży: 31,30 m
- Wysokość światła: 27,30 m n.p.m.
- Zasięg nominalny światła: 17 Mm (31,484 km)
- Charakterystyka światła:
- Światło: 2 s błysk
- Przerwa: 3 s przerwa
- Okres: 5 s
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Została zbudowana w latach 1893-1894, zastępując starszą latarnię. Stanowi ośmiokątną wieżę zwężającą się ku górze, zakończoną galerią z misternie kutymi poręczami. Latarnia jest wzorowana na nieistniejącej latarni z Cleveland w Stanach Zjednoczonych. Była pierwszą latarnią morską nad Bałtykiem używającą światła elektrycznego[2].
Latarnia morska Gdańsk Nowy Port była jednocześnie wieżą pilotów portowych i mieściła na swym szczycie zamontowaną w 1893 r. Kulę Czasu. Podniesienie i spadek kuli w każde południe pozwalało nawigatorom statków stojących na redzie portu na ustalenie poprawki chronometrów okrętowych, żeby później móc dokładnie określić położenie statku na otwartym morzu. Kula została usunięta i dopiero w 2008 roku została zrekonstruowana i ponownie umieszczona na szcycie latarni[2].
1 września 1939 roku strzałem z okna latarni dano znak żołnierzom znajdującym się na okręcie „Schleswig-Holstein” do rozpoczęcia ostrzału Westerplatte. Kilka chwil później z Westerplatte padły dwa strzały armatnie – pierwszy chybił. Drugi był już celny i trafił w budynek latarni, likwidując stanowisko CKM-u. Do dziś widać miejsca z nową jasną cegłą[3].
Wraz z uruchomieniem latarni w gdańskim Porcie Północnym, w 1984 roku została wyłączona. Obecny, prywatny właściciel wyremontował latarnię i od 2004 udostępnił zwiedzającycm[3].
1 kwietnia 2008 roku na szczycie latarni zamontowano zrekonstruowaną Kulę Czasu. Wykonana ze stali nierdzewnej ażurowa sferyczna konstrukcja ma średnicę 1,7 m i waży 70 kg. Czterometrowy masz zainstalowany został 30 m nad ziemią[4]. Została ona uruchomiona 21 maja 2008 roku, od tego czasu swoim opadaniem wskazuje godziny 10:00, 12:00, 14:00, 16:00 i 18:00. Na świecie zachowało się do czasów dzisiejszych tylko kilka egzemplarzy[5].
W marcu 2010 roku latarnia została laureatem konkursu Generalnego Konserwatora Zabytków w randze: Zabytek Zadbany[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 28 [dostęp 2024-07-01].
- ↑ a b www.latarnie.pl: LATARNIA W GDAŃSKU Port Nowy. [dostęp 2021-04-10].
- ↑ a b trojmiasto.pl: Magiczne światełko i kula czasu. 2004-05-10. [dostęp 2021-04-10].
- ↑ trojmiasto.pl: Metalowa kula na latarni wskaże czas. 2008-04-07. [dostęp 2021-04-10].
- ↑ trojmiasto.pl: Ażurowy czasomierz w Nowym Porcie. 2008-05-21. [dostęp 2010-03-30].
- ↑ trojmiasto.pl: Latarnia w Nowym Porcie nagrodzona przez ministra. 2010-03-30. [dostęp 2010-03-30].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Latarnia Morska Gdański Nowy Port
- Co kryje latarnia morska w Nowym Porcie?
- Latarnia w Nowym Porcie ma już 120 lat [STARE POCZTÓWKI]
| Czynne | |
|---|---|
| Nieczynne istniejące | |
| Zniszczone nieistniejące |
.jpg)
