Latawce
| ||
| Dermoptera[1] | ||
| Illiger, 1811 | ||
 Przedstawiciel rzędu – lotokot filipiński (Cynocephalus variegatus) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | latawce | |
| Rodziny | ||
|
zobacz opis w tekście | ||
| Zasięg występowania | ||
 Orientacyjny zasięg występowania skóroskrzydłych | ||
Latawce[2][3][4], skóroskrzydłe[3] (Dermoptera) – rząd nadrzewnych, roślinożernych ssaków w infragromadzie łożyskowcowych (Placentalia), do którego zaliczana jest jedna współcześnie żyjąca rodzina: lotokotowate (Cynocephalidae) oraz dwie wymarłe: Mixodectidae i Plagiomenidae. Skóroskrzydłe występują w Azji Południowo-Wschodniej[5][6]. Nazwa skóroskrzydłe nawiązuje do charakterystycznej cechy tych zwierząt – fałdu skóry służącego do wykonywania lotów ślizgowych przedłużających skoki pomiędzy drzewami. Przykłady skóroskrzydłych: lotokot filipiński i łasicolot malajski.
Cechy charakterystyczne[edytuj | edytuj kod]
Latawce zdolne są do lotu ślizgowego, który umożliwiają im dwie warstwy owłosionej skóry, rozpiętej od szyi wzdłuż kończyn i tułowia aż do końca ogona. Ponadto błona lotna jest rozpięta pomiędzy palcami. Zwierzęta te mogą przelecieć za jednym razem ponad 130 m. Skóroskrzydłe są smukłymi ssakami o małej, okrągłej głowie z dużymi oczami i wydłużonym pyskiem. Siekacze są spłaszczone i pochylone, co pomaga w jedzeniu owoców, a także w czyszczeniu futra. Sierść jest gęsta, acz krótka, barwy mają za zadanie maskować zwierzę. Samce są bardziej rude, a samice szare. Prowadzą nocny tryb życia dzień spędzając nieruchomo przytulone do grubego pnia drzewa.
| Wzór zębowy | I | C | P | M | |
|---|---|---|---|---|---|
| 32 | = | 2 | 1 | 2 | 3 |
| 2 | 1 | 2 | 3 | ||
Ewolucja i pozycja systematyczna[edytuj | edytuj kod]
Skóroskrzydłe pojawiły się na przełomie kredy i paleocenu, ok. 65 mln lat temu. Spokrewnione są z wymarłymi Plesjadapiformes oraz obecnie żyjącymi wiewiórecznikami i naczelnymi. Z wymienionymi grupami tworzą klad euarchonta. Dawniej za spokrewnione z nimi uważano także nietoperze, jednak badania genetyczne ujawniły ich przynależność do Laurasiatheria.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Do latawców zaliczana jest jedna współcześnie występująca są rodzina[5][2]:
- Cynocephalidae Simpson, 1945 – lotokotowate
oraz rodziny wymarłe:
- Mixodectidae Cope, 1883
- Plagiomenidae Matthew, 1918
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dermoptera, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 28. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ a b K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 162, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 90. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 132. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Order Dermoptera. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) (ang.). Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 23 grudnia 2007].
- Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
- Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 90. ISBN 83-01-14344-4.
- Wielka encyklopedia zwierząt - tom 2. Poznań: Oxford Educational, s. 6. ISBN 83-7425-342-8.
| ||||||||||||