Leanid Dziejka
| |
| Data urodzenia |
2 lutego 1950 |
|---|---|
| Data śmierci |
15 lutego 2021[1] |
| Deputowany do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR/Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji | |
| Okres |
od 1990 |
| Przynależność polityczna |
Opozycja BNF |
| Odznaczenia | |
| |
Leanid (Lawon) Adamawicz Dziejka (biał. Леанід (Лявон) Іванавіч Дзейка[a], ros. Леонид Иванович Дейко, Leonid Iwanowicz Diejko; ur. 2 lutego 1950, zm. 15 lutego 2021) – białoruski polityk, w latach 1990–1995 deputowany do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR/Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji; członek Opozycji BNF – frakcji parlamentarnej partii Białoruski Front Ludowy (Biełaruski Narodny Front), o charakterze antykomunistycznym i niepodległościowym.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 2 lutego 1950 roku. Ukończył Miński Instytut Radiotechniczny. Należał do KPZR. Pod wpływem idei białoruskiego ruchu narodowego przełomu lat 80. i 90. XX wieku opuścił tę partię i wstąpił do Białoruskiego Frontu Ludowego[2].
W 1990 roku został deputowanym ludowym do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR z Kleckiego Okręgu Wyborczego Nr 190. Wchodził w niej w skład czterech komisji parlamentarnych: Komisji ds. Edukacji, Kultury i Zachowania Historycznego Dziedzictwa, Komisji ds. Pracy, Cen, Zatrudnienia i Ochrony Socjalnej Ludności, Czasowej Komisji ds. Oceny Działalności Członków PKSW i Popierających Ich Tworów Społeczno-Politycznych, Organów Władzy i Administracji Państwowej, Urzędników i Obywateli (1991 r.), a także Komisji Konstytucyjnej. Brał udział w opracowaniu i przyjęciu Deklaracji o Państwowej Suwerenności Białorusi, przygotowaniu projektów ustaw na nadzwyczajnej sesji Rady Najwyższej 24–25 sierpnia 1991 roku, w czasie której ogłoszono niepodległość Białorusi. Współautor szeregu projektów ustaw[3].
Uczestniczył w głodówce deputowanych Opozycji BNF 11–12 kwietnia 1995 roku w Sali Owalnej parlamentu, ogłoszonej na znak protestu przeciwko zainicjowanemu przez prezydenta Łukaszenkę referendum na temat wprowadzenia języka rosyjskiego jako drugiego języka państwowego, zmiany symboli państwowych Białorusi (biało-czerwono-białej flagi i herbu Pogoni) na symbole nawiązujące do radzieckich, integracji ekonomicznej z Federacją Rosyjską i prawie prezydenta do rozwiązywania parlamentu[3]. W nocy z 11 na 12 kwietnia został razem z innymi protestującymi wywleczony siłą z sali parlamentu przez zamaskowanych funkcjonariuszy wojska i służb specjalnych, pobity, wywieziony samochodem, a następnie wyrzucony na ulicy w centrum Mińska[4].
W 2010 roku Zianon Pazniak opisał w swoich wspomnieniach Leanida Dziejkę z początku lat 90. następująco:
Regularnie uczestniczył w posiedzeniach i pracach Opozycji, występował w dyskusjach, ale szczególne było to, że nagrywał na przenośny magnetofon posiedzenia Rady Najwyższej, dyskusje, czasem fotografował, robił różne zapiski i notatki. To on zdołał sfotografować w nocy z 11 na 12 kwietnia 1995 roku sprawców wojskowej napaści na deputowanych. Jego zdjęcia figurowały w śledztwie prokuratury, a teraz wszystko, co zanotował, ma znaczenie dla historii naszego kraju[5].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Występuje także jako Лявон Дзейка (czyt. Lawon Dziejka); forma użyta w książce: Siarhiej Nawumczyk, Zianon Pazniak: Deputaty niezależnaści. s. 279.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ https://politring.com/country/40086-deputat-verhovnogo-soveta-12-sozyva-lyavon-deyko-umer-ot-covid-19.html
- ↑ Алег Трусаў: Пераможцы. ARCHE Paczatak, 2009-01-05. [dostęp 2016-03-02]. (biał.).
- ↑ a b Навумчык 2010 ↓, s. 237–238
- ↑ Сяргей Навумчык: Зьбіцьцё дэпутатаў БНФ: хроніка, фота, відэа. Radio Swaboda, 2010-04-09. [dostęp 2018-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-08)]. (biał.).
- ↑ Пазьняк 2010 ↓, s. 279
- ↑ Siarhiej Nawumczyk: Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100. svaboda.org, 27 marca 2019. [dostęp 2024-08-25]. (biał.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Сяргей Навумчык: Дэпутаты Апазыцыі БНФ у Вярхоўным савеце ХІІ скліканьня (1990–9.01.1996). W: Сяргей Навумчык, Зянон Пазьняк: Дэпутаты незалежнасьці. Nowy Jork, Wilno, Warszawa: „Biełaruskija Wiedamaści”, Towarzystwo Kultury Białoruskiej na Litwie, 2010, s. 216–270. ISBN 978-9955-578-11-6. (biał.).
- Зянон Пазьняк: Слова пра калег і сяброў. W: Сяргей Навумчык, Зянон Пазьняк: Дэпутаты незалежнасьці. Nowy Jork, Wilno, Warszawa: „Biełaruskija Wiedamaści”, Towarzystwo Kultury Białoruskiej na Litwie, 2010, s. 271–285. ISBN 978-9955-578-11-6. (biał.).