Lemurowe
| Strepsirrhini[1] | |||
| É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1812 | |||
 Przedstawiciel podrzędu – lemur katta (Lemur catta) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd |
lemurowe | ||
| Infrarzędy | |||
| |||
Lemurowe[2] (Strepsirrhini) – podrząd ssaków z rzędu naczelnych (Primates) obejmujący gatunki o cechach najbardziej prymitywnych wśród naczelnych, w języku polskim określanych jako niższe naczelne. Wspólną cechą wyróżniającą tę grupę zwierząt jest spiczasty pysk zakończony wilgotnym nosem połączonym z górną wargą. Poza palczakami wszystkie małpiatki zaliczane do Strepsirrhini mają zęby ułożone w grzebień zębowy złożony z dolnych siekaczy i kłów oraz – wykorzystywany do czyszczenia sierści – długi pazur na drugim palcu stopy. W oku większości gatunków występuje błona odblaskowa (tapetum lucidum), nie występuje natomiast charakterystyczny dla wyższych naczelnych (Haplorrhini) dołek środkowy siatkówki oka (fovea centralis).
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Strepsirrhini tworzą takson monofiletyczny. Podrząd obejmuje małpiatki zgrupowane w trzech infrarzędach[3][2]:
- Lemuriformes J.E. Gray, 1821 – lemurokształtne
- Chiromyiformes Anthony & Coupin, 1931 – palczakokształtne
- Lorisiformes Gregory, 1915 – lorisokształtne
Opisano również infrarząd wymarły[4]:
- Adapiformes Hoffstetter, 1997
oraz taksony wymarłe o niepewnej pozycji systematycznej i nie zgrupowane w żadnym z powyższych infrarzędów[4]:
- Rodzina:
- Azibiidae Gingerich, 1976
- Rodzaje:
- Djebelemur Hartenberger & Marandat, 1992
- Lushius Zhou, 1961
- Omanodon Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993
- Shizarodon Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993
- Gatunek:
- Anchomomys milleri Simons, 1997
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Strepsirrhini, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 28–54. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 26. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b J.S. Zijlstra: Strepsirrhini. Hesperomys project. [dostęp 2022-11-16]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 100. ISBN 83-01-14344-4.
- Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Strepsirrhini. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 9 maja 2008]