Leniwcowate
|
||
Bradypodidae[1] | ||
J.E. Gray, 1821[2] | ||
![]() Przedstawiciel rodziny – leniwiec trójpalczasty (Bradypus tridactilus) |
||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Typ | strunowce | |
Podtyp | kręgowce | |
Gromada | ssaki | |
Podgromada | żyworodne | |
Infragromada | łożyskowce | |
Rząd | włochacze | |
Podrząd | liściożery | |
Rodzina | leniwcowate | |
Typ nomenklatoryczny | ||
Bradypus tridactylus Linnaeus, 1758 |
||
Synonimy | ||
Rodzaju:
|
||
Rodzaje | ||
Zasięg występowania | ||
![]() zielony – B. variegatus niebieski – B. tr idactylus czerwony – B. torquatus |
Leniwcowate[13] (Bradypodidae) – monotypowa rodzina lądowych, nadrzewnych ssaków z rzędu włochaczy (Pilosa). Poruszają się powolnymi ruchami z ciałem podwieszonym pod gałęziami. Rzadko schodzą z drzew. Na ziemi niezgrabnie pełzają. W zapisie kopalnym znane od plejstocenu.
Spis treści
Zasięg geograficzny[edytuj | edytuj kod]
Rodzina obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej[14][15].
Kopalne ślady występowania leniwcowatych[edytuj | edytuj kod]
Najstarsze zachowane ślady występowania naziemnych leniwcowatych datowane są na plejstocen. Zwierzęta te osiągały wówczas rozmiary słoni[15].
Budowa ciała[edytuj | edytuj kod]
Cechą charakterystyczną tej rodziny leniwców jest obecność trzech długich palców dłoni i stóp, uzbrojonych w 3 potężne, hakowato zagięte pazury dzięki którym mogą się zwieszać z gałęzi drzew. Środkowe części palców mogą być zrośnięte[15]. Odcinek szyjny kręgosłupa składa się z 8–10 kręgów[16], co jest wyjątkiem w świecie ssaków (typowo 7 kręgów szyjnych), a leniwcom trójpalczastym zapewnia możliwość obracania głowy o ponad 270°. Badania rozwoju embrionalnego leniwców wykazały, że kręgi >7 rozwojowo należą do odcinka piersiowego[16].
Leniwce mają wysmukłe ciało o długości rzędu 50 cm, przy masie ciała 3–5 kg[17]. Ogon zredukowany[15]. Budowa żołądka jest złożona i pozwala na dużej ilości pokarmu roślinnego, do których zaliczane są liście i gałązki[15].
Wzór zębowy | I | C | P i M | |
---|---|---|---|---|
18–20 | = | 0 | 0 | 5 |
0 | 0 | 4–5 |
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Leniwcowate wiodą nadrzewny tryb życia. Mieszkają w lasach tropikalnych, są powolne, ale z łatwością poruszają się wśród gałęzi. Na ziemi jedynie nieporadnie pełzają[15], lecz w wodzie okazują się być dobrymi pływakami[17].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Bradypus: gr. βραδυπους bradypous – o powolnym kroku, powolny, od βραδυς bradus – powolny, niemrawy; πους pous, ποδος podos – stopa[18].
- Tardigradus: łac. tardigradus – wolno kroczący, od tardus – powolny, ociężały; gradior – krok, spacer, od gradus, graduus – krok, stopień, pozycja[19].
- Ignavus: łac. ignavus – nieaktywny, leniwy, od in- – nie; gnavus – energetyczny[20][21]. Gatunek typowy: Ignavus tridactylus Blumenbach, 1779 (= Bradypus tridactylus Linnaeus, 1758).
- Acheus (Achaeus): Achaeus (gr. Ἀχαιός Akhaios, pol. Achajos), postać z mitologii greckiej[22]. Gatunek typowy: Bradypus tridactylus Linnaeus, 1758.
- Arctopithecus: gr. άρκτος árktos – niedźwiedź; πιθηκος pithēkos – małpa człekokształtna[23]. Gatunek typowy: nie podany.
- Scaeopus: gr. σκαιος skaios – krzywy; πους pous, ποδος podos – stopa[24]. Gatunek typowy: Bradypus torquatus Illiger, 1811.
- Hemibradypus: gr. ἡμι- hēmi- – mały, od ἡμισυς hēmisus – połowa; rodzaj Bradypus Linnaeus, 1758[10]. Gatunek typowy: Hemibradypus mareyi Anthony, 1907 (= Bradypus torquatus Illiger, 1811).
- Eubradypus: gr. ευ eu – dobry, typowy; rodzaj Bradypus Linnaeus, 1758[11]. Gatunek typowy: Bradypus tridactylus Linnaeus, 1758.
- Neobradypus: gr. νεος neos – nowy; rodzaj Bradypus Linnaeus, 1758[11]. Nomen nudum.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodziny Bradypodidae zaliczany jest jeden rodzaj leniwiec[13] (Bradypus) z następującymi gatunkami[13][14]:
- Bradypus tridactylus – leniwiec trójpalczasty
- Bradypus torquatus – leniwiec grzywiasty
- Bradypus variegatus – leniwiec pstry
- Bradypus pygmaeus – leniwiec karłowaty
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bradypodidae, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangement of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 304, 1821 (ang.).
- ↑ M.J. Brisson: Regnum animale in classes IX. distributum, sive, Synopsis methodica: sistens generalem animalium distributionem in classes IX, & duarum primarum classium, quadrupedum scilicet & cetaceorum, particularem divisionem in ordines, sectiones, genera & species: cum brevi cujusque speciei descriptione, citationibus auctorum de iis tractantium, nominibus eis ab ipsis & nationibus impositis, nominibusque vulgaribus. Lugduni Batavorum: Apud Theodorum Haak, 1762, s. 21. (łac.)
- ↑ J.F. Blumenbach: Handbuch der Naturgeschichte. T. 1. Göttingen: Johann Christian Dieterich, 1779, s. 70. (niem.)
- ↑ F. Cuvier: Des dents des mammifères considérées comme caractères zoologiques. Paris: F.-G. Levrault, 1825, s. 194. (fr.)
- ↑ A. Erman: Reise um die Erde durch Nord-Asien und die beiden Oceane: in den Jahren 1828, 1829 und 1830; in einer historischen und einer physikalsichen Abtheilung dargestellt und mit einem Atlas begleitet. Berlin: Reimer, 1835, s. 22. (niem.)
- ↑ a b J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xxviii. (ang.)
- ↑ J.E. Gray. On the genus Bradypus of Linnaeus. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 17, s. 65, 1849 (ang.).
- ↑ W. Peters. Über das normale Vorkommen von nur sechs Halswirbeln bei Choloepus Hoffmanni Ptrs. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1864, s. 678, 1865 (niem.).
- ↑ a b M.R. Anthony. Les coupures génériques de la famille des Bradypodidae (le genre Hemibradypus nov. g.). „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 142 (5), s. 292, 1906.
- ↑ a b c d E. Lönnberg. Notes on Xenarthra from Brazil and Bolivia. „Arkiv för Zoologi”. 34A (9), s. 15, 1842 (ang.).
- ↑ C. Linneaus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 34. (łac.)
- ↑ a b c d W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 25. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Bradypus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2018-02-27]
- ↑ a b c d e f K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 165, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b L. Hautier, V. Weisbecker, MR. Sánchez-Villagra, A. Goswami i inni. Skeletal development in sloths and the evolution of mammalian vertebral patterning. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 107 (44), s. 18903-8, 2010. DOI: 10.1073/pnas.1010335107. PMID: 20956304.
- ↑ a b Myers, P.: Bradypodidae (ang.). (On-line), Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 18 luty 2017].
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 145.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 663.
- ↑ J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2018. [dostęp 2018-02-27]. (ang.)
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 349.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 74.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 119.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 620.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904 (ang.).