Leniwcowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Leniwce trójpalczaste)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Ten artykuł dotyczy rodzaju zwierząt. Zobacz też: zespół muzyczny „Leniwiec”.
Leniwcowate
Bradypodidae[1]
J.E. Gray, 1821[2]
Przedstawiciel rodziny – leniwiec trójpalczasty (Bradypus tridactilus)
Przedstawiciel rodziny – leniwiec trójpalczasty (Bradypus tridactilus)
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ssaki
Podgromada żyworodne
Infragromada łożyskowce
Rząd włochacze
Podrząd liściożery
Rodzina leniwcowate
Typ nomenklatoryczny

Bradypus tridactylus Linnaeus, 1758
Synonimy

Rodzaju:
Rodzaje

Bradypus Linneaus, 1758[12] – leniwiec[13]
Zasięg występowania
Mapa występowania
zielony – B. variegatus
niebieski – B. tr idactylus
czerwony – B. torquatus
Systematyka Systematyka w Wikispecies
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Leniwcowate[13] (Bradypodidae) – monotypowa rodzina lądowych, nadrzewnych ssaków z rzędu włochaczy (Pilosa). Poruszają się powolnymi ruchami z ciałem podwieszonym pod gałęziami. Rzadko schodzą z drzew. Na ziemi niezgrabnie pełzają. W zapisie kopalnym znane od plejstocenu.

Zasięg geograficzny[edytuj | edytuj kod]

Rodzina obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej[14][15].

Kopalne ślady występowania leniwcowatych[edytuj | edytuj kod]

Najstarsze zachowane ślady występowania naziemnych leniwcowatych datowane są na plejstocen. Zwierzęta te osiągały wówczas rozmiary słoni[15].

Budowa ciała[edytuj | edytuj kod]

Cechą charakterystyczną tej rodziny leniwców jest obecność trzech długich palców dłoni i stóp, uzbrojonych w 3 potężne, hakowato zagięte pazury dzięki którym mogą się zwieszać z gałęzi drzew. Środkowe części palców mogą być zrośnięte[15]. Odcinek szyjny kręgosłupa składa się z 8–10 kręgów[16], co jest wyjątkiem w świecie ssaków (typowo 7 kręgów szyjnych), a leniwcom trójpalczastym zapewnia możliwość obracania głowy o ponad 270°. Badania rozwoju embrionalnego leniwców wykazały, że kręgi >7 rozwojowo należą do odcinka piersiowego[16].

Leniwce mają wysmukłe ciało o długości rzędu 50 cm, przy masie ciała 3–5 kg[17]. Ogon zredukowany[15]. Budowa żołądka jest złożona i pozwala na dużej ilości pokarmu roślinnego, do których zaliczane są liście i gałązki[15].

Wzór zębowy I C P i M
18–20 = 0 0 5
0 0 4–5

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Leniwcowate wiodą nadrzewny tryb życia. Mieszkają w lasach tropikalnych, są powolne, ale z łatwością poruszają się wśród gałęzi. Na ziemi jedynie nieporadnie pełzają[15], lecz w wodzie okazują się być dobrymi pływakami[17].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Bradypus: gr. βραδυπους bradypous – o powolnym kroku, powolny, od βραδυς bradus – powolny, niemrawy; πους pous, ποδος podos – stopa[18].
  • Tardigradus: łac. tardigradus – wolno kroczący, od tardus – powolny, ociężały; gradior – krok, spacer, od gradus, graduus – krok, stopień, pozycja[19].
  • Ignavus: łac. ignavus – nieaktywny, leniwy, od in- – nie; gnavus – energetyczny[20][21]. Gatunek typowy: Ignavus tridactylus Blumenbach, 1779 (= Bradypus tridactylus Linnaeus, 1758).
  • Acheus (Achaeus): Achaeus (gr. Ἀχαιός Akhaios, pol. Achajos), postać z mitologii greckiej[22]. Gatunek typowy: Bradypus tridactylus Linnaeus, 1758.
  • Arctopithecus: gr. άρκτος árktos – niedźwiedź; πιθηκος pithēkos – małpa człekokształtna[23]. Gatunek typowy: nie podany.
  • Scaeopus: gr. σκαιος skaios – krzywy; πους pous, ποδος podos – stopa[24]. Gatunek typowy: Bradypus torquatus Illiger, 1811.
  • Hemibradypus: gr. ἡμι- hēmi- – mały, od ἡμισυς hēmisus – połowa; rodzaj Bradypus Linnaeus, 1758[10]. Gatunek typowy: Hemibradypus mareyi Anthony, 1907 (= Bradypus torquatus Illiger, 1811).
  • Eubradypus: gr. ευ eu – dobry, typowy; rodzaj Bradypus Linnaeus, 1758[11]. Gatunek typowy: Bradypus tridactylus Linnaeus, 1758.
  • Neobradypus: gr. νεος neos – nowy; rodzaj Bradypus Linnaeus, 1758[11]. Nomen nudum.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny Bradypodidae zaliczany jest jeden rodzaj leniwiec[13] (Bradypus) z następującymi gatunkami[13][14]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Bradypodidae, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangement of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 304, 1821 (ang.). 
  3. ↑ M.J. Brisson: Regnum animale in classes IX. distributum, sive, Synopsis methodica: sistens generalem animalium distributionem in classes IX, & duarum primarum classium, quadrupedum scilicet & cetaceorum, particularem divisionem in ordines, sectiones, genera & species: cum brevi cujusque speciei descriptione, citationibus auctorum de iis tractantium, nominibus eis ab ipsis & nationibus impositis, nominibusque vulgaribus. Lugduni Batavorum: Apud Theodorum Haak, 1762, s. 21. (łac.)
  4. ↑ J.F. Blumenbach: Handbuch der Naturgeschichte. T. 1. Göttingen: Johann Christian Dieterich, 1779, s. 70. (niem.)
  5. ↑ F. Cuvier: Des dents des mammifères considérées comme caractères zoologiques. Paris: F.-G. Levrault, 1825, s. 194. (fr.)
  6. ↑ A. Erman: Reise um die Erde durch Nord-Asien und die beiden Oceane: in den Jahren 1828, 1829 und 1830; in einer historischen und einer physikalsichen Abtheilung dargestellt und mit einem Atlas begleitet. Berlin: Reimer, 1835, s. 22. (niem.)
  7. ↑ a b J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xxviii. (ang.)
  8. ↑ J.E. Gray. On the genus Bradypus of Linnaeus. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 17, s. 65, 1849 (ang.). 
  9. ↑ W. Peters. Über das normale Vorkommen von nur sechs Halswirbeln bei Choloepus Hoffmanni Ptrs. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1864, s. 678, 1865 (niem.). 
  10. ↑ a b M.R. Anthony. Les coupures génériques de la famille des Bradypodidae (le genre Hemibradypus nov. g.). „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 142 (5), s. 292, 1906. 
  11. ↑ a b c d E. Lönnberg. Notes on Xenarthra from Brazil and Bolivia. „Arkiv för Zoologi”. 34A (9), s. 15, 1842 (ang.). 
  12. ↑ C. Linneaus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 34. (łac.)
  13. ↑ a b c d W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 25. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
  14. ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Bradypus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2018-02-27]
  15. ↑ a b c d e f K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 165, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  16. ↑ a b L. Hautier, V. Weisbecker, MR. Sánchez-Villagra, A. Goswami i inni. Skeletal development in sloths and the evolution of mammalian vertebral patterning. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 107 (44), s. 18903-8, 2010. DOI: 10.1073/pnas.1010335107. PMID: 20956304. 
  17. ↑ a b Myers, P.: Bradypodidae (ang.). (On-line), Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 18 luty 2017].
  18. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 145.
  19. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 663.
  20. ↑ J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2018. [dostęp 2018-02-27]. (ang.)
  21. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 349.
  22. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 74.
  23. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 119.
  24. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 620.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  1. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904 (ang.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leniwcowate&oldid=52875510”