Leo von Caprivi

Leo von Caprivi

Pełne imię i nazwisko	Georg Leo hrabia von Caprivi de Caprara de Montecuculi
Data i miejsce urodzenia	24 lutego 1831 Charlottenburg
Data i miejsce śmierci	6 lutego 1899 Skórzyn
Kanclerz Rzeszy i premier Prus
Okres	od 20 marca 1890 do 26 października 1894
Poprzednik	Otto von Bismarck
Następca	Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst

Georg Leo hrabia von Caprivi de Caprara de Montecuculi (ur. 24 lutego 1831 w Charlottenburgu, zm. 6 lutego 1899 w Skórzynie – niem. Skyren), kanclerz Rzeszy od 20 marca 1890 do 26 października 1894.

Życiorys

Georg Leo von Caprivi urodził się w Charlottenburgu (wtedy pruskim mieście leżącym w Brandenburgii, dziś jednej z dzielnic Berlina). Był synem prawnika Juliusa Leopolda von Caprivi (1797-1865), sędziego Pruskiego Sądu Najwyższego i członka pruskiej Izby Panów. Rodzina ze strony ojca wywodziła się z włoskiej Modeny. Jego matką była Emilie Köpke, córka Gustava Köpke, dyrektora berlińskiej szkoły, do której uczęszczał Otto von Bismarck.

Kariera militarna

Do wojska wstąpił w 1849, przeszedł przez wszystkie stopnie kariery wojskowej. Uczestniczył w wojnie austriacko-pruskiej 1866 w stopniu majora sztabu generalnego przy głównym komendancie I korpusu. Podczas wojny francusko-pruskiej 1870–1871 był podpułkownikiem i szefem sztabu V korpusu. W 1877 został mianowany generałem, a w 1882 komendantem 30. dywizji w Metzu.

W 1883 powołany został na szefa admiralicji, czyli ministra marynarki niemieckiej.

Kanclerz Rzeszy Niemieckiej

Po dymisji Bismarcka, która nastąpiła 18 marca 1890, Caprivi został kanclerzem. Na stanowisko desygnowano go 20 marca 1890. Z początku piastował też stanowisko prezesa Rady Ministrów Prus, godność tę złożył dopiero 24 marca 1892.

Administracja Capriviego odznaczyła się tym, co historycy określają mianem: „nowego kursu” zarówno w polityce zagranicznej, jak i wewnętrznej.

Odnowienie trójprzymierza, reforma wojskowa i traktaty handlowe z Austro-Węgrami, Włochami, Belgią, Szwajcarią, Rumunią i Rosją, za które w dniu 18 grudnia 1891 wyniesiony został do godności hrabiowskiej, są wybitniejszymi punktami jego działalności politycznej. Za jego rządów, stosowanie prawa przeciwko socjalistom zostało złagodzone; prawo z dnia 4 maja 1874 o karach za odprawianie nabożeństw, uchylone zostało już w 1890; w Poznańskim oraz w Alzacji i Lotaryngii, zaniechany został system bezwzględnego niemczenia; zniesiono dokuczliwe przepisy paszportowe itd. Zabroniono zatrudniania dzieci poniżej 13 lat, a nastolatkom w wieku od 13 do 18 lat ograniczono czas pracy do maksymalnie 10 godzin dziennie. W 1891 zabroniono pracy w niedziele i wprowadzono gwarantowane wynagrodzenie minimalne. Za jego kadencji doszło do poprawy stosunków z Wielką Brytanią, czego przykładem może być podpisana w 1890 angielsko-niemiecka umowa, w której Brytyjczycy przekazali Niemcom wyspę Helgoland w zamian za kontrolę nad Zanzibarem. Traktat nadał także Niemcom pas Caprivi, który został dołączony do Niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej, tym samym łącząc to terytorium z rzeką Zambezi, którą Caprivi chciał wykorzystać do handlu i komunikacji ze wschodnią Afryką (rzeka okazała się nieodpowiednia do żeglugi). Caprivi uważał, że Niemcy nie powinny konkurować z innymi mocarstwami o kolonie zamorskie, ale raczej skoncentrować się na budowaniu swojej pozycji w Europie.

Za jego kadencji Niemcy w 1890 roku nie przedłużyły Traktatu reasekuracyjnego z Rosją (będącego kontynuacją Sojuszu Trzech Cesarzy z 1873 roku), pomimo chęci jego kontynuacji przez Rosję. Powodem był wcześniej zawarty przez Otto von Bismarcka w 1879 roku traktat Niemiec z Austro-Węgrami (Dwuprzymierze), który powodował, że Niemcy musieli opowiedzieć się po stronie Rosji lub Austrii w konflikcie o wpływy na Bałkanach. Doprowadziło to do zbliżenia Rosji z Francją, a w konsekwencji do sojuszu francusko-rosyjskiego zawartego w 1893 roku. Niemcy związały się ściślej z Austro-Węgrami i w konsekwencji powstały konkurencyjne bloki w Europie.

Powodem ustąpienia Leo von Caprivi 26 października 1894 był zbyt łagodny projekt ustawy przeciwko wywrotowcom, w rzeczywistości upadek jego był skutkiem długiej i wytrwałej kampanii, jaką prowadzili przeciw niemu junkrzy i stronnictwo agrarne pod protektoratem księcia Bismarcka.

Po rezygnacji wycofał się z życia publicznego. Zmarł w 1899 w niemieckim Skyren (dzisiejszy Skórzyn).

Upamiętnienie

Od jego nazwiska pochodzi nazwa pasa Caprivi w Namibii, który kolonia ta (wtedy Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia) otrzymała od Wielkiej Brytanii na podstawie umowy z roku 1890.