Leon Zaleski
Leon Zaleski, pseud. Bolesław z Ustronia (ur. 11 kwietnia 1841 w Mielejczycach, gubernia grodzieńska[1], zm. 20 maja 1888 w Woli Skromowskiej koło Firleja) – polski redaktor i wydawca, związany z Lublinem.
Był synem Kamilla i Zofii z Suchodolskich. Uczęszczał do szkół w Lublinie (gimnazjum), rozpoczął następnie studia matematyczne w Petersburgu, które jednak szybko przerwał z uwagi na niesprzyjający jego zdrowiu klimat. Wyjechał z kolei do Paryża, gdzie kształcił się w szkole centralnej w latach 1860–1863. Po powrocie do kraju był właścicielem majątku w Serocku na ziemi lubelskiej, a w nieodległej Brzeźnicy Książęcej koło Lubartowa założył szkółkę wiejską dla dzieci chłopskich, w której prowadził sporadycznie lekcje. Śledził bieżącą prasę polską, zaczął również w pismach warszawskich jako Bolesław z Ustronia publikować korespondencje i "udatne wiersze"[2], m.in. w "Gazecie Rolniczej" i "Tygodniku Mód i Nowości Dotyczących Gospodarstwa Domowego"[3]. Od 1872 chorował poważnie na oczy i nie mogąc skutecznie nadzorować majątku, przeniósł się wkrótce do Lublina, gdzie w 1876 założył, redagował i wydawał "Gazetę Lubelską". W 1879 pismo to połączyło się ze starszym lubelskim pismem – "Kurierem Lubelskim", zachowując tytuł "Gazeta Lubelska", a Zaleski pozostał redaktorem i wydawcą. W tym czasie wzrosła częstotliwość wychodzenia numerów: z trzech numerów w tygodniu do trybu dziennika. Zaleski kierował gazetą przez 12 lat, prawie do końca życia; okres ten uważany jest za czas rozkwitu "Gazety Lubelskiej", która wydawana była do 1911[4].
Zaleski prowadził gazetę z dużym zaangażowaniem, pomimo postępującej utraty wzroku i licznych trudności osobistych. Na łamach "Gazety" publikował artykuły i wspomnienia, które "podobały się ogólnie i zaczęły interesować szersze koła czytelników, artykuły zaś wstępne traktujące sprawy społeczne i gospodarstwo rolne tudzież hodowlę inwentarzy, zwróciły na siebie uwagę pism warszawskich, które je powtarzały lub komentowały"[5].
Wcześnie owdowiał, a w lipcu 1884 stracił dwóch synów – Wacława (14 lat) i Witolda (12 lat) – uczniów lubelskiego gimnazjum, którzy utonęli w czasie kąpieli w rzece podczas wakacji na wsi w Woli Skromowskiej[6]. Tam też, w rodzinnym majątku, osiadł pod koniec życia, kiedy stan zdrowia zmusił go do rezygnacji z pracy redakcyjnej. Zmarł 20 maja 1888 w Woli Skromowskiej, pochowany został na cmentarzu w Firleju. Wspomnienia pośmiertne podkreślały jego zasługi w pracy publicystycznej i oświatowej oraz nieustanną walkę z nieszczęściami życiowymi. Pisano m.in.: "Zasługi śp. Leona Zaleskiego w piśmiennictwie naszem, zwłaszcza prowincyonalnem, są niezapomniane, był on pionierem na tej ciężkiej drodze, pracował z zapałem nie dla zysku ale dla idei. O nim nie zapomni historya piśmiennictwa naszego, na jej kartach znajdzie się i dla niego pomnik."[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ludwik Gawroński, Zaleski Leon, w: Słownik biograficzny miasta Lublina, tom III (pod redakcją Tadeusza Radzika, Adama Witusika, Jana Ziółka), Lublin 2009, s. 350. Autor wspomnienia pośmiertnego w "Kłosach", nr 1198, 14 czerwca 1888, s. 14 (paginacja roczna s. 382) podaje jako miejsce jego urodzenia: Chlewiszcze, gubernia grodzieńska.
- ↑ "Kłosy", nr 1198, dz. cyt.
- ↑ Np. Moja piosenka, "Tygodnik Mód i Nowości Dotyczących Gospodarstwa Domowego", nr 27, 4 lipca 1863, s. 5.
- ↑ "Gazeta Lubelska" (1876–1911), Leksykon, Ośrodek "Brama Grodzka – Teatr NN" (dostęp: 9 lutego 2022).
- ↑ W rocznicę śmierci, "Gazeta Lubelska", nr 119, 29 maja (17 maja st. st.) 1889, s. 1.
- ↑ "Słowo", nr 155, 8 lipca 1884, s. 2.
- ↑ "Biesiada Literacka", nr 23, 8 czerwca 1888, s. 3 (paginacja roczna s. 355).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ludwik Gawroński, Zaleski Leon, w: Słownik biograficzny miasta Lublina, tom III (pod redakcją Tadeusza Radzika, Adama Witusika, Jana Ziółka), Lublin 2009, s. 350–351.
- A.P., Śp. Leon Zaleski, "Kłosy", nr 1198, 14 czerwca 1888, s. 14 (paginacja roczna s. 382); portret w tymże numerze, s. 1 (paginacja roczna s. 369).