Lepa Radić
 Lepa Radić została powieszona przez niemieckich okupantów | |
| Data i miejsce urodzenia |
19 grudnia 1925 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 lutego 1943 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1941–1943 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
7. kompania partyzancka 2. krajiškiego oddziału NOVJ |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Lepa Svetozara Radić (ur. 19 grudnia 1925 w Gašnicy, zm. 8 lutego 1943 w Bosanskiej Krupie) – działaczka i partyzantka jugosłowiańskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej, Bohater Ludowy Jugosławii[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Radić urodziła się 19 grudnia 1925 w wiosce Gašnica w rodzinie bośniackich Serbów. Po ukończeniu szkoły podstawowej w pobliskiej Bistrici uczęszczała do pierwszej klasy kobiecej szkoły rzemiosła w Bosanskiej Krupie i ukończyła szkołę w Bosanskiej Gradišce[2].
Zaczynając od członkostwa w Związku Młodzieży Komunistycznej Jugosławii (SKOJ), w wieku 15 lat wstąpiła do Związku Komunistów Jugosławii.
10 kwietnia 1941 okolice Bosanskiej Gradiški znalazły się pod okupacją faszystowską.
W listopadzie Lepa Radić i inni członkowie rodziny zostali aresztowani przez Ustaszów, ale z pomocą znajomych współpracowników partyzanckich udało jej się wraz z siostrą Darą uciec z więzienia 23 grudnia 1941[3]. Radić postanowiła wówczas służyć jako żołnierka-partyzantka w 7. kompanii partyzanckiej 2. krajiškiego oddziału NOVJ[2].
W lutym 1943 była odpowiedzialna za transport rannych partyzantów po bitwie nad Neretwą do schroniska w Grmech. Podczas walki z 7. Dywizją Górską SS została schwytana przez wroga i przewieziona do Bosanskiej Krupy, gdzie po kilku dniach tortur, została skazana na śmierć przez powieszenie.
Już na szafocie Niemcy zaproponowali, że oszczędzą jej życie, w zamian za nazwiska działaczy partii komunistycznej i lokalizację schronów, ale odmówiła im słowami[4]:
Nie jestem zdrajcą mojego ludu. Ci, o których pytasz, ujawnią się, gdy zdołają wypędzić wszystkich złoczyńców, co do ostatniego.
Lepa Radić miała zaledwie 17 lat, kiedy została publicznie stracona.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Barbara Jancar-Webster: Women & revolution in Yugoslavia 1941–1945. Arden Press, 1990, s. 100. ISBN 978-0-912869-09-4. (ang.).
- ↑ a b Women Documented: Women and Public Life in Bosnia and Herzegovina in the 20th century, ISBN 978-9958-536-19-9.
- ↑ Radić Svetozara Lepa, [w:] NARODNI HEROJI JUGOSLAVIJE [online], Znaci.net [dostęp 2019-06-26].
- ↑ Dušanka Kovačević: Women of Yugoslavia in the National Liberation War. Conference for Social Activities of Yugoslav Women, 1977. (ang.).