Leptynia
| Leptynia | |||
| Pantel, 1890 | |||
 Leptynia attenuata | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Leptynia | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Leptynia attenuata Pantel, 1890 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Leptynia – rodzaj straszyków z rodziny Diapheromeridae i podrodziny Pachymorphinae. Obejmuje 6 opisanych gatunków. Większość jest endemitami Półwyspu Iberyjskiego.
Taksonomia i genetyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj oraz gatunek typowy opisał po raz pierwszy Joseph Pantel w 1890 roku. Autor ten umieścił w tym rodzaju również gatunek opisany w 1878 roku przez Ignacia Bolívara jako Bacillus hispanicus[1][2]. W 1907 roku Carl Brunner von Wattenwyl zsynonimizował z nim kenijski rodzaj Camax, włączając doń gatunek opisany wcześniej jako Camax acuta[3]. Nowy gatunek z rodzaju Leptynia opisany został w 1936 roku przez Salvadora Pizę, a kolejne dwa w 1996 przez Valeria Scaliego. W 2009 roku tenże autor dokonał rewizji europejskich przedstawicieli rodzaju, wyłączając zeń stanowiący w rzeczywistości kompleks gatunków L. hispanicus do nowego rodzaju Pijnackeria[4][5]. Kolejnej rewizji dokonał w 2012 Scali wraz z Lilianą Milani i Marco Passamontim, opisując nowy gatunek i wyróżniając w obrębie gatunku typowego trzy podgatunki[6].
W sumie do rodzaju tego należą[2]:
- Leptynia acuta (Karsch, 1898)
- Leptynia annaepaulae Scali, Milani & Passamonti, 2012
- Leptynia attenuata Pantel, 1890
- Leptynia attenuata algarvica Scali, Milani & Passamonti, 2012
- Leptynia attenuata attenuata Pantel, 1890
- Leptynia attenuata iberica Scali, Milani & Passamonti, 2012
- Leptynia caprai Scali, 1996
- Leptynia montana Scali, 1996
- Leptynia platensis Piza, 1939
Wszystkie gatunki europejskie są dwupłciowe i diploidalne. U L. attenuata występuje system determinacji płci XY, a kariotyp u obu płci składa się z 36 chromosomów. Pozostałe gatunki mają system determinacji płci X0. U L. montana kariotyp samca to 2n=37, a samicy 2n=38. U L. caprai i L. annaepaulae kariotyp samca to 2n=39, a samicy 2n=40[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Straszyki o smukłym ciele, znacznie cieńszym i krótszym u samca niż u samicy. Samce osiągają od 34 do 47,5 mm długości, a samice od 44 do 57 mm długości ciała. Podstawowe ubarwienie ciała jest jasnobrązowe lub cynamonowe, u samic L. annaepaulae z różowym odcieniem. Czułki są krótsze od przednich ud. U samców buduje je od 14 do 18 członów, a ich długość wynosi od 4,5 do 7 mm. Zbudowane z od 13 do 17 członów czułki samic mają od 3,1 do 5 mm długości. Środkowa i tylna para odnóży mają golenie o nierozwidlonych odsiebnie listewkach i tym samym pozbawione pólek wierzchołkowych (łac. areae apicale). Uda tylnej pary odnóży mają brzuszne krawędzie gładkie i swymi wierzchołkami sięgają u samców co najmniej do połowy szóstego i co najwyżej do połowy ósmego segmentu odwłoka, a u samic co najmniej do czwartego i co najwyżej do ćwierci długości siódmego segmentu odwłoka[6].
Odwłok ma segment drugi co najmniej dwukrotnie dłuższy niż szeroki. Samce wyróżniają się od pokrewnego rodzaju Pijnackeria obecnością w genitaliach dobrze rozwiniętego vomeru subanalnego[6][5] o długości około 1 mm. Budowa vomera odgrywa dużą rolę w oznaczaniu gatunków. U podgatunków L. attenuata i L. montana jego nasada jest w różnym stopniu nabrzmiała i szersza od trzonu, u L. caparai jest nienabrzmiała i szerokości trzonu, a u L. annaepaulae bardzo szeroka i spłaszczona. Przysadki odwłokowe u samca przekształcone są w klaspery, z których każdy ma w pobliżu nasady ząbek o długości i grubości charakterystycznej dla gatunku[6]. Wierzchołek odwłoka u samic jest miękki, ścięty i zaopatrzony w wystające przysadki odwłokowe[6][5].
Jaja są silnie wydłużone[4][6][5], długości od 3,5 do 7,2 mm i szerokości wynoszącej od 0,13 do 0,32 ich długości[6]. Barwa ich chorionu jest bardzo ciemnoszara[4] po czarną[5]. Płytka mikropylowa ma lancetowaty wierzchołek[5]. Mikrorzeźbę kapsułki jajowej i płytki stanowią nieregularnie rozmieszczone ziarenka (mamelony) o średnicy około 2 μm. W przypadku kapsułki na tę mikrorzeźbę nałożona jest rzeźba w postaci rozproszonej siatki wypukłych prążków. Na wieczku i wypukłości polarnej prążki te są grubsze, silniej wyniesione i mogą przybierać postać wysoko sterczących żeber (łac. cristae)[4][6]. W przeciwieństwie do rodzaju Pijnackeria jaja są przyklejane do gałązek, a nie pozostawiane na glebie[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Wszystkie gatunki z kompleksu L. attenuata są endemitami Półwyspu Iberyjskiego. W Portugalii występuje L. attenuata z trzema podgatunkami, a z Hiszpanii znane są wszystkie gatunki tego kompleksu[6]. Poza wspomnianym kompleksem klasyfikowane są dwa gatunki: znany tylko z Kenii L. acuta[3] i znany tylko z Argentyny L. platensis[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ P.J. Pantel. Notes Orthoptérologiques. „Anales de la Sociedad Española de Historia Natural”. 19, s. 400, 1890.
- ↑ a b Paul D. Brock, David C. Eades, Daniel Otte, Ed Baker, Rainer Piller: genus Leptynia Pantel, 1890. [w:] Phasmida Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2019-01-14].
- ↑ a b Paul D. Brock, David C. Eades, Daniel Otte, Ed Baker, Rainer Piller: species Leptynia acuta (Karsch, 1898). [w:] Phasmida Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2019-01-14].
- ↑ a b c d e Valerio Scali. Revision of the Iberian stick insect genus Leptynia Pantel and description of the new genus Pijnackeria. „Italian Journal of Zoology”. 76, s. 1–11, 2009.
- ↑ a b c d e f Valerio Scali, Liliana Milani, Marco Passamonti. Description and ecology of new Pijnackeria stick insects: four bisexual species and a triploid parthenogen with their phyletic relationships. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 51 (3), s. 213-226, 2013. Blackwell Verlag GmbH. DOI: 10.1111/jzs.12018.
- ↑ a b c d e f g h i j Valerio Scali, Liliana Milani, Marco Passamonti. Revision of the stick insect genus Leptynia: description of new taxa, speciation mechanism and phylogeography. „Contributions to Zoology”. 81 (1), s. 25-42, 2012.
- ↑ Paul D. Brock, David C. Eades, Daniel Otte, Ed Baker, Rainer Piller: species Leptynia platensis Piza, 1939. [w:] Phasmida Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2019-01-14].