Letnin
53°06′55″N 14°58′53″E/53,115278 14,981389| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2007) |
330 |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
74-211[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZPY |
| SIMC |
0781888 |
Położenie na mapie gminy Pyrzyce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pyrzyckiego  | |
| 53°06′55″N 14°58′53″E/53,115278 14,981389[1]
| |
Letnin – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie pyrzyckim, w gminie Pyrzyce.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś w obecnym kształcie zabudowana w XIII w., wspomniana już w 1260 r. należała do rodziny rycerza de Letenin w XIV-XV, żyjącego w Ziemi Pyrzyckiej i Lipiańskiej. Znaleziska archeologiczne między innymi: kurhany, groby, narzędzia, ceramika) z epoki kamiennej, osada z okresu brązu na pograniczu z polami Krasnego, cmentarzysko łużyckie na zach. od młyna Górnego, dzida żelazna z okresu lateńskiego, urna z perłami i ceramika z okresu rzymskiego, wczesnośredniowieczny cmentarz szkieletowy na dgrodze do Brzeska ustalają rodowód wsi na IV wiek p.n.e. W 1303 biskup Henryk swemu zastępcy w kapitule, witztumowi (łac. vicedominus), określił stałe dochody właśnie w postaci Letnina wraz z parafią, młynem. W 1487 witztum przekazał Damianowi v. Schóning z Lubiatowa, jego braciom i kuzynom dziedzicznie swe dobra (4 łany chłopskie, zagroda komornika, połowa młyna) po ich zmarłych kuzynach Baltazarze i Janie z Letnina. W 1489 również Antoni Schóning posiadał tu lenno od kapituły. W czasie reformacji Letnin nadal pełni szczególną rolę jako posiadłość vicedominatu, którym zarządzał lenny sołtys. Od końca XVI w. przez 300 lat Letnin był do 1913 gniazdem rodziny sołtysiej Michaelis osadzonej w osobie Joachima przez witztuma Henryka Rahmela, rycerza z okolic Sławna. Rodzina wymarła w latach dwudziestych XX wieku. W 1919 zamieszkiwało – 446 osób, 1920 – 410 osób, 1925 - 456 osób, 1933 - 461 osób, 1939 - 755 osób. 2 marca 1945 od strony Pstrowic wjechały radzieckie czołgi. Rosjanie zastrzelili burmistrza Wilhelma Lipkę, powieszono nauczyciela z żoną i córką, Po zdobyciu Pyrzyc w młynie Dolnym zakwaterowały pododdziały I Samodzielnej Brygady Moździerzy II Armii WP. W czerwcu młyn Górny został uruchomiony przez Naumanna, pracującego u polskiego żołnierza - osadnika. W lipcu 1945 r. wysiedlono pierwszą partię Niemców, głównie starców i rodziny wielodzietne, zatrzymując zdolnych do pracy. Od jesieni 1945 r. przybywali pierwsi osadnicy z Polski. Pozostałych Niemców wysiedlono w maju 1946. Nazwa: Latonino 1945, Letninek 1946. Majątek państwowy: 185 ha w 1948, w 1961 - 445 mieszkańców, w 1993 - 402 mieszkańców, w 2007 - 330 mieszkańców. W 1991 obszar wsi wynosił 911 ha. Wieś posiadała zespół śpiewaczym „Kresowianka"[3].
Zabudowa wsi[edytuj | edytuj kod]
- Chałupy z szachulca, w tym chata Tarnowskich (nr 5 i nr. 30) z ciemną kuchnią bez okien - przykład domu pyrzyckiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- kościół z XIII w., zbudowany z granitowej kostki, w 1743 odbudowany po pożarze wywołanym przez uderzenie pioruna. Wewnątrz pozostałości renesansowego tryptyku z wizerunkiem dwunastu apostołów i równie starą ambonę.
- dwór z XIX w., piętrowy z poddaszem, skromnym detalem neogotyckim, na frontowej ścianie sterczyny i blanki, oktagonalna, czterokondygnacyjna wieża[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 67903
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 657 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ "Pyrzyce i okolice poprzez wieki" Edward Rymar str. 363-367
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 116, ISBN 978-83-7495-133-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- "Pyrzyce i okolice poprzez wieki", Edward Rymar, str. 355, Pyrzyce 2009 r. ISBN 978-83-928772-0-2
