Leucocrinum montanum

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leucocrinum montanum
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Rodzaj

Leucocrinum

Gatunek

Leucocrinum montanum

Nazwa systematyczna
Leucocrinum montanum Nutt. ex A.Gray
Ann. Lyceum Nat. Hist. New York 4: 110 (1837)[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Pokrój
Kwiaty
Siedlisko

Leucocrinum montanum Nutt. ex A.Gray – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju Leucocrinum Nutt. ex A.Gray z rodziny szparagowatych. Występuje w zachodnich Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej[3].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów λευκός (leukos – biały) i κρίνος (krinos – lilia)[4]. Epitet gatunkowy po łacinie oznacza górzysty, odnoszący się do gór.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Wieloletnie, bezłodygowe rośliny zielne o wysokości 5–10 cm[4].
Pęd
Krótkie, pionowe, podziemne kłącze[5][6].
Liście
Liście odziomkowe[7], nieliczne, równowąskie, zebrane w rozpostarte kępki, każda kępka otoczona błoniastymi pochwami. Blaszki liściowe o długości 10–20 cm i szerokości 2–8 mm. Pochwy o długości 3–8 cm i szerokości 5–8 mm, najbardziej dystalna sporadycznie włóknista[4].
Kwiaty
Dość efektowne, pachnące, zebrane w baldach. Szypułki smukłe, długości 0,5–3 cm, wyrastające bezpośrednio ze skróconego kłącza[4], podziemne[5][8], pozbawione podsadek[4]. Okwiat sześciolistkowy, o długości 5–10(–12) cm. Listki okwiatu białe, zrośnięte poniżej środka w długą, smukłą rurkę o długości (4–)5–8(–10) cm, wąsko podługowate, równej wielkości. Łatki rozpostarte, długości 2–2,5 cm i szerokości 3–7 mm. Sześć pręcików o nitkowatych nitkach, osadzonych w pobliżu wierzchołka rurki okwiatu, krótszych od łatek. Pylniki niemal obrotne, długości 4–6 mm, pękające do wewnątrz, często mocno zakrzywione lub zwinięte po pęknięciu. Zalążnia podziemna, trójkomorowa, jajowata, z położonymi przegrodowo miodnikami. Szyjka słupka nitkowata, wydłużona, trójdzielna, o krótkich łatkach[4].
Owoce
Odwrotnie jajowate, trójkanciaste, dojrzewające pod ziemią torebki o długości 5–8 mm, pękające komorowo. Nasiona czarne, kanciaste, długości 3–4 mm[4].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój
Kwitną na wiosnę (od marca do czerwca)[4]. Kwiaty zapylane przez owady, w tym pszczolinki, pseudosmukliki i motyle z gatunku Erebia epipsodea[9]. Po przekwitnięciu nadziemna część rośliny obumiera, a nasiona dojrzewają w ukrytych pod ziemią owocach. Sposób rozprzestrzeniania nasion z tak dojrzałych owoców nie został szczegółowo poznany. Według postawionych hipotez nasiona są uwalniane wraz z wietrzeniem gleby, wypychane na powierzchnię przez wzrost nowych pędów lub przenoszone przez mrówki lub inne owady[7].
Siedlisko
Równinne zbiorowiska zaroślowe, preria, pustynie bylicowe, otwarte lasy górskie, na glebach piaszczystych do skalistych, na wysokości od 800 do 2400 m n.p.m.[4]
Interakcje z innymi gatunkami
Są rośliną żywicielską dla wywołujących rdzę grzybów z gatunku Puccinia sporoboli, ciem z gatunku zmrocznik wędrowiec oraz dla mszyc z gatunku Abstrusomyzus leucocrini[9].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 22, 26, 28[4]. Gatunek wykazuje heteromorfizm chromosomalny i pyłkowy. Populacje z regionu Gór Skalistych, Utah oraz środkowej i wschodniej Nevady zrzucają pyłek w monadach i mają liczbę monoploidalną x = 14, podczas gdy populacje ze skrajnie zachodniej Nevady, Kalifornii i Oregonu zrzucają pyłek w tetradach i mają x = 13[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Anthericeae w podrodzinie agawowych Agavoideae w obrębie rodziny szparagowatych Asparagaceae[10][2]. W systemie Kubitzkiego zaliczany do rodziny Anthericaceae[6].
Typ nomeklatoryczny
Holotyp gatunku znajduje się w zielniku Gray'a (Gray Herbarium) na Uniwersytecie Harvarda[11].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Tubylczy Amerykanie spożywali korzenie roślin z tego gatunku[4].

Pajutowie i Szoszoni stosowali okłady ze sproszkowanych korzeni na rany i obrzęki[12].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
  3. ↑ a b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-08-12]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l James L. Reveal, Frederick H. Utech: Leucocrinum montanum in Flora of North America Vol. 26. @efloras.org. [dostęp 2021-08-13].
  5. ↑ a b David Ratz: Mountain Star-lily. Montana Field Guide. Montana Natural Heritage Program. [dostęp 2021-08-13]. (ang.).
  6. ↑ a b Conran J.G.: Anthericaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 119. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
  7. ↑ a b Star Lily. U.S. FOREST SERVICE. [dostęp 2021-08-13].
  8. ↑ Dale W. McNeal: Leucocrinum montanum. Jepson Flora Project (eds.) Jepson eFlora. [dostęp 2021-08-13].
  9. ↑ a b Genus: Leucocrinum. Global Biotic Interactions. [dostęp 2021-08-13].
  10. ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-08-12]. (ang.).
  11. ↑ Holotype of Leucocrinum montanum. JSTOR Global Plants.
  12. ↑ Leucocrinum montanum. Plants for a Future. [dostęp 2021-08-13].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leucocrinum_montanum&oldid=65733670”