Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bartoszyce

Typ budynku

szkoła

Styl architektoniczny

neogotyk

Kondygnacje

3 + poddasze

Ukończenie budowy

1771

Ważniejsze przebudowy

lata 50. i 60. XIX (dobudowano salę i budynek mieszkalny)
przed 1872 (przebudowa gmachu głównego)

Pierwszy właściciel

Miasto Bartoszyce

Położenie na mapie Bartoszyc
Mapa konturowa Bartoszyc, w centrum znajduje się punkt z opisem „Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach”
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego
Mapa konturowa powiatu bartoszyckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach”
Ziemia54°14′59,4240″N 20°48′51,4440″E/54,249840 20,814290

Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach – najstarsza bartoszycka szkoła mieszcząca się w XVIII-wiecznym neogotyckim budynku. Kontynuuje tradycje szkoły parafialnej, ewangelickiej szkoły łacińskiej i pruskiego Państwowego Gimnazjum Męskiego.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Szkoła znajduje się w Bartoszycach w województwie warmińsko-mazurskim, około 70 km na północ od Olsztyna. Usytuowana jest przy ul. Bohaterów Monte Cassino w centrum miasta, nieopodal zabytkowego kompleksu Starego Miasta Bartoszyce.

Historia szkoły i budynku[edytuj | edytuj kod]

Szkoła parafialna i łacińska (1377-1771)[edytuj | edytuj kod]

Pierwszą szkołę w Bartoszycach, tzw. szkołę parafialną, założono za czasów Winricha von Kniprode, w 1377[1], a każdy jej rektor musiał być bezpośrednio zatwierdzany przez wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego[2].

W XVI wieku, po sekularyzacji Prus i zwycięstwie reformacji, szkołę przekształcono w tzw. „szkołę łacińską”[1]. Od tej pory dyrektora wybierała rada miasta, a nadzór sprawował pastor, o którego urząd nierzadko ubiegali się profesorowie królewieckiej Albertiny[1]. W 1621 wydano dokument, tzw. bartoszycką ordynację szkolną, który pierwszeństwo w nauce nadawał łacinie, naukom i dziełom czterech ewangelistów oraz myślom Sokratesa, Platona czy Erazma z Rotterdamu[1]. Zmiany bardzo dobrze wpłynęły na poziom nauki, gdyż na przełomie XVI i XVII wieku, licząca ówcześnie 180-200 uczniów szkoła, uważana była za najlepszą w prowincji i jeden z najlepszych zakładów nauczania w całych Prusach Książęcych[1]. Swój szczególny rozkwit przeżywała dzięki trafnie wybranym rektorom, jak urzędujący od roku 1560 Valentinus Neukirch czy później Mikołaj Harder[2]. Także w tym czasie do szkoły uczęszczali jej najwybitniejsi uczniowie, wśród których byli m.in.: Krzysztof Hartknoch (autor wielu dzieł historycznych, w tym Alt und Neues Preussen), Rajnhold Conditt (radny miejski Królewca oraz autor Speculum fidei politicae) czy Mateusz Waisselius (autor historycznego, pionierskiego dzieła Chronica alter preusscher effendischer und kurlandischer Historien)[1].

Szkoła miejska (1771-1872)[edytuj | edytuj kod]

W wieku XVIII bartoszycką szkołę, jak i całą naukę i Prusy, dotkną głęboki kryzys, a w dodatku budynek szkolny był w bardzo złym stanie i w 1744 groził zawaleniem się[1]. Rada Miasta Bartoszyce była niechętna wznoszeniu nowego obiektu dla miejscowej szkoły, a pomógł jej dopiero, przebywający w mieście w latach 1768-1776, komendant miejscowego garnizonu wojskowego hrabia generał-major Fryderyk zu Anhalt. Dzięki pieniądzom zebranym przez komendanta, prawdopodobnie poprzez mistyfikację z bartoszyckimi kamiennymi babami, w 1771 udało się ukończyć budowę nowego gmachu szkoły[2].

Uczelnia, której nadano nazwę Wielka Szkoła w Bartoszycach, mieściła 4 sale do nauki, gabinet przyrodniczy, mieszkania dla nauczycieli oraz bibliotekę, która także dzięki komendantowi zu Anhalt, w 1775 roku liczyła już 1500 woluminów[2]. Pierwszym dyrektorem szkoły został absolwent Uniwersytetu Albertiny Fryderyk Kruska, Mazur spod Giżycka[2].

Nowa szkoła przez kilka dekad nie posiadała praw do kształcenia uczniów, którzy uzyskiwaliby wstęp na uniwersytet, a taki status otrzymała dopiero w 1802 roku, jednak już w 1809 ponownie go utraciła[1]. Następnie w 1866 roku minister wyznań religijnych Prus zezwolił na przekształcenie szkoły w wyższą szkołę miejską, jednakże i tego statusu jednostka nie utrzymała[1].

Państwowe Gimnazjum Męskie (1872- 1945)[edytuj | edytuj kod]

Przełomowym momentem okazała się decyzja władz miasta, które zobowiązały się do opłacania składki na rzecz szkoły w wysokości 1000 talarów rocznie[2]. Decyzja ta pozwoliła bardziej uniezależnić szkołę od finansów kościelnych, jednak jednocześnie zastrzeżono obniżenie składki do 500 talarów, gdy liczba uczniów opłacających naukę przewyższy 300[2]. W latach 50. i 60. XIX wieku do szkoły dobudowano salę gimnastyczną oraz budynek mieszkalny, natomiast dekadę później przebudowano sam gmach szkolny, który w takiej formie pozostaje do chwili obecnej[2].

Przebudowany gmach szkolny, przy ówczesnej ul. Sątoczeńskiej, ponownie uroczyście otworzono 17 października 1872 roku[3], a pierwszym dyrektorem mieszczącego się w nim Państwowego Gimnazjum Męskiego został dr Alfred Schottemuller[3]. Księgozbiór biblioteki powstał w większości ze składek mieszczaństwa miast warmińskich, w tym na osobiste polecenie biskupa Ignacego Krasickiego, Lidzbarka Warmińskiego[2]. W 1876 roku do szkoły uczęszczało 300 uczniów, a o jej randze może świadczyć fakt, iż 168 z nich nie pochodziło z Bartoszyc, a w ciągu pierwszych 25 lat pracy gimnazjum egzamin dojrzałości złożyło 166 uczniów najwyższej klasy oraz 9 eksternów[2].

Okres powojenny (po 1945)[edytuj | edytuj kod]

Po zakończeniu II wojny światowej szkoła, jak i miasto Bartoszyce, znalazła się pod zarządem polskiej administracji. Podczas działań wojennych budynek nie ucierpiał znacznie, lecz księgozbiór biblioteczny został zniszczony i rozgrabiony[3].

1 grudnia 1946 roku, dzięki inicjatywom społeczeństwa oraz poparciu samorządowych władz lokalnych, w szkole rozpoczął się pierwszy rok szkolny[2]. Zajęcia w czterech klasach rozpoczęło 79 uczniów, a pierwszym dyrektorem Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnego został Adam Koniewicz[2].

W roku szkolnym 1948/1949 gimnazjum przekształciło się w Szkołę Ogólnokształcącą Stopnia Podstawowego i Licealnego z klasami od I do XI, jednocześnie zlikwidowano podział na gimnazjum i liceum. Pierwszą powojenną maturę zdawano w roku szkolnym 1950/1951, a podeszło do niej 28 uczniów[2].

W kolejnych dekadach szkołę ponownie restrukturyzowano, w roku szkolnym 1960/1961 zlikwidowano klasy podstawowe i nadano jej nazwę Liceum Ogólnokształcącego w Bartoszycach, a 18 czerwca 1966 roku nadano patrona i imię Stefana Żeromskiego[2][3]. Z kolei w styczniu 1976 na jej bazie utworzono Zespół Szkół, w którego oprócz Żeromskiego weszły także Liceum Ogólnokształcące dla Pracujących oraz średnie Studium Zawodowe o kierunku społeczno-prawnym[2].

Zespół Szkół funkcjonował do września 1979 roku, kiedy to Liceum Ogólnokształcące stało się samodzielną jednostką budżetową, której dyrektorowi dodatkowo w latach 1984-1992 podporządkowano inną samodzielną jednostkę – Medyczne Liceum Zawodowe[3]. Od 1992 roku szkoła, z nieznacznymi zmianami po reformie edukacji z 1999 roku, funkcjonuje do chwili obecnej.

Rektorzy i dyrektorzy szkoły[edytuj | edytuj kod]

  • Valentinus Neukirch od 1560
  • Mikołaj Harder
  • Fryderyk Kruska od 1771
  • Alfred Schottemuller od 1872
  • Adam Koniewicz 1946-1947
  • Mateusz Trzaska 1947-1951
  • Ludwik Łakomy 1951-1952
  • Mateusz Trzaska 1952-1954
  • Stefan Majewski 1954-1955
  • Cezary Suprun 1955-1972
  • Henryk Szyszlak 1972-1991
  • Andrzej Binięda 1991-2002
  • Anna Jurgilewicz od 2002

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i Celina Wiszniewska (jako źródło): Historia budynku LO. [w:] Strona Oficjalna LO im. S. Żeromskiego w Bartoszycach [on-line]. [dostęp 2009-09-18]. (pol.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o Henryk Szyszlak: Historia naszej szkoły. [w:] Strona Oficjalna LO im. S. Żeromskiego w Bartoszycach [on-line]. [dostęp 2009-09-18]. (pol.).
  3. a b c d e Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego. [w:] Baza Informacji Lokalnej Bartoszyce [on-line]. [dostęp 2009-09-18]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Henryk Szyszlak, Z historii powstania Liceum, [w:] 50 lat Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach, s. 7-9, Bartoszyce 1997.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]