Lidia Zamkow

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lidia Zamkow
Ilustracja
Portret Lidii Zamkow autorstwa Jerzego Makarewicza (1942)
Data i miejsce urodzenia

15 lipca 1918
Rostów nad Donem

Data i miejsce śmierci

19 czerwca 1982
Warszawa

Zawód

aktorka, reżyser teatralny, kierownik artystyczny teatru, pedagog

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Nagrobek Lidii Zamkow na cmentarzu Rakowickim w Krakowie z rzeźbą Bronisława Chromego

Lidia Zamkow, wyst. też jako Lidia Zamkow-Słomczyńska lub Lidia Słomczyńska (ur. 15 lipca 1918 w Rostowie nad Donem, zm. 19 czerwca 1982 w Warszawie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, reżyser teatralna, także pedagog.

Kariera artystyczna[edytuj | edytuj kod]

Przed wybuchem wojny studiowała medycynę. Od roku 1937 uczęszczała też na zajęcia wydziału aktorskiego PIST w Warszawie, była także jego słuchaczką w czasie okupacji (w trybie tajnego nauczania). Od roku 1944 występowała w teatrze. Najpierw był to Teatr Wojewódzki w Białymstoku, a następnie – Wojska Polskiego w Lublinie, w którym występowała do 1945 roku, po czym przeniosła się do Teatru Wojska Polskiego w Łodzi. W 1946 roku zdała eksternistyczny egzamin aktorski w ZASP, a dwa lata później ukończyła studia na Wydziale Reżyserskim PWST w Warszawie (z siedzibą w Łodzi).

W roku 1949 związała się z Teatrem im. Słowackiego w Krakowie. Była tam aktorką i reżyserem w latach 1949–1952, 1957–1958 i 1964–1972. W latach 1953–1954 była kierownikiem artystycznym Teatru Wybrzeże w Gdańsku, a w latach 1954–1957 występowała i reżyserowała w Teatrze Wojska Polskiego (Dramatycznym w Warszawie). Następnie, w latach 1958–1964, była związana ze Starym Teatrem w Krakowie. W latach 1972–1974 reżyserowała w warszawskim Teatrze Studio. Później współpracowała też z wieloma innymi polskimi teatrami, a także z Teatrem Telewizji. W latach 1950–1953 była pedagogiem PWST w Krakowie.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Jej pierwszym mężem był Jan Świderski[1], aktor, a drugim Maciej Słomczyński, pisarz i tłumacz. Po rozwodzie z nim[2], wyszła ponownie za mąż za aktora Leszka Herdegena[3][4][5]. Matka Piotra Słomczyńskiego (ur. 1956).

Została pochowana w Krakowie na cmentarzu Rakowickim[3].

Prace teatralne (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Role[edytuj | edytuj kod]

Prace reżyserskie[edytuj | edytuj kod]

  • 1948 – Omyłka
  • 1948 – Harry Smith odkrywa Amerykę
  • 1948 – Żołnierz i bohater
  • 1950 – Brygada szlifierza Karhana
  • 1950 – Improwizacja w Paryżu
  • 1950 – Uczone białogłowy
  • 1950 – Obcy cień (także przekład)
  • 1951 – Nasze dziewczęta
  • 1951 – Trzeba było iskry
  • 1952 – Pociąg do Marsylii
  • 1953 – Turcaret
  • 1953 – Żart od morza
  • 1953 – Barbarzyńcy
  • 1954 – Tragedia optymistyczna
  • 1956 – Romeo i Julia
  • 1956 – Samotność
  • 1957 – Imiona władzy
  • 1958 – Wizyta starszej pani
  • 1958 – Przedszkole miłości
  • 1958 – Dwie wdowy
  • 1958 – Żołnierz królowej Madagaskaru
  • 1959 – Kapitan z Kopenick
  • 1959 – Zielony frak
  • 1960 – Medea
  • 1960 – Apelacja Villona
  • 1960 – Na dnie
  • 1961 – Indyk
  • 1961 – Spacerkiem przez Londyn
  • 1962 – Matka Courage i jej dzieci
  • 1962 – Postępowiec
  • 1962 – Cyd
  • 1962 – Balladyna
  • 1962 – Pan Puntila i jego sługa Matti
  • 1963 – Sen nocy letniej
  • 1963, 1973 – Sen
  • 1963 – Kaligula
  • 1963 – Peer Gynt
  • 1964 – Cichy Don
  • 1965 – Tragedia optymistyczna
  • 1965 – Czarowna noc
  • 1965 – Na pełnym morzu
  • 1986 – Opera za 3 grosze
  • 1965 – Don Kichote
  • 1966 – Szklana menażeria
  • 1966 – Makbet
  • 1967 – Moralność pani Dulskiej
  • 1967 – Eugeniusz Oniegin
  • 1968 – Król Edyp
  • 1968 – Ameryka
  • 1968 – Baba-Dziwo
  • 1968 – Don Juan
  • 1969 – Wesele
  • 1969, 1977 – Zmartwychwstanie
  • 1969 – Człowiek jak człowiek
  • 1970 – Sceny z miasta powiatowego
  • 1970 – Sławna historia o Troilusie
  • 1972 – Pamiętnik z powstania warszawskiego
  • 1972, 1975 – Komu bije dzwon
  • 1975 – Urodziła się jak wróbel
  • 1976 – Nie-Boska komedia
  • 1976 – Anna Karenina
  • 1978 – Lot nad kukułczym gniazdem
  • 1979 – Biedermann i podpalacze

Teatr Telewizji[edytuj | edytuj kod]

  • 1968 – Moralność pani Dulskiej
  • 1971 – Ludzie bezdomni
  • 1971 – Barbarzyńcy – Sceny z miasta powiatowego
  • 1972 – Wesele
  • 1972 – Pamiętnik z powstania warszawskiego
  • 1973 – Dokument liryczny
  • 1973 – Diabeł
  • 1974 – Sława i chwała
  • 1974 – Matka Courage i jej dzieci
  • 1976 – Decyzje
  • 1977 – Letnicy
  • 1979 – Tragedia optymistyczna

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

  • 1951 – wyróżnienie za reżyserię przedstawienia Trzeba było iskry Leona Pasternaka w Teatrze Polskim w Warszawie na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych
  • 1952 – Nagroda Państwowa III stopnia za osiągnięcia w realizacji sztuk współczesnych, szczególnie za reżyserię przedstawienia Pociąg do marsylii Krzysztofa Gruszczyńskiego w Starym Teatrze w Krakowie
  • 1954 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[7]
  • 1955 – Nagroda Państwowa (wyróżnienie) za reżyserię przedstawienia Tragedia optymistyczna Wsiewołoda Wiszniewskiego w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
  • 1959 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • 1963 – nagroda I stopnia za reżyserię i adaptację Snu Fiodora Dostojewskiego w Starym Teatrze w Krakowie na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach
  • 1963 – nagroda im. Boya Klubu Krytyki Teatralnej za wybitne osiągnięcia artystyczne na scenach krakowskich, m.in. za reżyserię i adaptację sceniczną Snu Dostojewskiego i za reżyserię Kaliguli Alberta Camusa w Starym Teatrze oraz za inscenizację Peer Gynta Henryka Ibsena w Teatrze Ziemi Krakowskiej w Tarnowie
  • 1964 – nagroda II stopnia za reżyserię przedstawienia Cichy Don według Michała Szołochowa w Starym Teatrze w Krakowie na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach
  • 1964 – I nagroda „Srebrny Kormoran” za reżyserię przedstawienia No More Hiroshima na 2. Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Estradowych w Olsztynie
  • 1966 – Złota Odznaka Klubu Miłośników Teatru
  • 1968 – III nagroda publiczności za przedstawienie Kariera według listów Heleny Modrzejewskiej zrealizowane w Estradzie Krakowskiej na 3. Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie
  • 1969 – Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
  • 1970 – główna nagroda za monodram Urodziła się jak wróbel na 5. Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Jednego Aktora we Wrocławiu
  • 1971 – wielka nagroda publiczności oraz nagroda specjalna Komisji Artystycznej za spektakl Jest w piekle miejsce zwane... zrealizowany w Estradzie Krakowskiej (wspólnie z Leszkiem Herdegenem i Wojciechem Ziętarskim) na 6. Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie
  • 1972 – nagroda za scenariusz i reżyserię przedstawienia Pamiętnik z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego z Estrady Krakowskiej na 7. Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie
  • 1974 – nagroda I stopnia za adaptację i reżyserię Snu Fiodora Dostojewskiego w Teatrze Studio w Warszawie na 14. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Agnieszka Narębska, Buntownica Lidia Zamkow, „Dialog”, nr 11, 2003, s. 180 [dostęp 2024-01-13].
  2. Justyna Zarzycka, Nie mogłem być inny. Zagadka Macieja Słomczyńskiego, Słomczyńska-Pierzchalska, Małgorzata, wyborcza.pl, 18 września 2003 [dostęp 2024-01-12].
  3. a b Piotr Marek Stański, Lidia Zamkow (1918-1982), „Wyborcza”, nr 124, hypatia.pl, 29 maja 2003 [dostęp 2024-01-13].
  4. Witold Filler, Lech Piotrowski: Poczet aktorów polskich. Od Solskiego do Lindy. Warszawa: Philip Wilson, 1998. ISBN 83-87571-54-7.
  5. Jerzy Moskal: Scenografia to po prostu świat. [dostęp 2008-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-27)].
  6. Elbląska Biblioteka Cyfrowa: Urodziła się jak wróbel: rzecz o Edith Piaf – program teatralny.
  7. 19 lipca 1954 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]