Liparophyllum
 Liparophyllum exaltatum | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Liparophyllum |
| Nazwa systematyczna | |
| Liparophyllum Hook.f. London J. Bot. 6: 472 (1847)[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
L. gunnii J. D. Hooker[4] | |
Liparophyllum – rodzaj roślin należący do rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae). Obejmuje 8 gatunków[3]. Występują one w Australii i na Tasmanii[5], a jeden gatunek (L. gunnii) rośnie także w Nowej Zelandii[6]. Rośliny te zasiedlają różne siedliska mokradłowe i wodne[5][7]. Niektóre gatunki mają nasiona wyposażone w ciałka mrówcze, dzięki czemu rozprzestrzeniane są one przez mrówki[8].
Przynajmniej część gatunków uprawianych jest jako ozdobne rośliny w ogrodach wodnych[9][10].
Nazwa rodzaju utworzona została z greckich słów liparos i phyllon znaczących odpowiednio „tłusty, lśniący” i „liść”, w nawiązaniu do nieco gruboszowatych liści[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Zielne rośliny wieloletnie lub roczne[7].
- Liście
- Skrętoległe, z pochwiastą nasadą. U L. gunnii siedzące i równowąskie, u pozostałych gatunków ogonkowe, z blaszką jajowatą do elipsoidalnej, całobrzegą, karbowaną lub ząbkowaną[7].
- Kwiaty
- Skupione na wzniesionym kwiatostanie składającym się z kilku lub wielu kwiatów (wówczas kwiatostan wiechowaty z kilkoma kwiatami na każdym poziomie), czasem kwiaty są gęsto skupione w formie główek (L. capitatum i L. congestiflorum). Działek kielicha jest 5, złączonych u nasady. Płatków korony także jest 5, zrośnięte są one w dolnej części, od wewnątrz są silnie frędzlowate, całobrzegie lub piłkowane na brzegu. Mają barwę żółtą lub białą. Pręcików jest 5 międzyległych płatkom korony, przyrośniętych do rurki korony w miejscu, gdzie rozchyla się na wolne łatki. Pylniki o strzałkowatej nasadzie, dwukomorowe. Zalążnia górna, jednokomorowa, z dwoma łożyskami ściennymi i 5–10 zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza z dwułatkowym znamieniem[7].
- Owoce
- Torebki otwierające się czterema klapkami, przyrośnięte nasadą lub na 1/4 długości do trwałego kielicha. Nasiona kuliste do elipsoidalnych o wymiarach od 0,7 do 3 mm[7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
Jeden z pięciu rodzajów z rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae) z rzędu astrowców (Asterales)[2][11]. Pierwotnie rodzaj opisano jako monotypowy – obejmujący wyłącznie gatunek Liparophyllum gunnii (będący siłą rzeczy jego typem nomenklaturowym). W wyniku analiz filogenetycznych, których wyniki opublikowano w 2009, okazało się, że gatunek ten tworzy z kilkoma innymi grupę siostrzaną względem rodzaju grzybieńczyk Nymphoides. W grupie tej znalazło się kilku przedstawicieli rodzaju Villarsia i jeden z rodzaju grzybieńczyk – N. exigua. Wszystkie one zostały w efekcie włączone do rodzaju Liparophyllum. Bazalną pozycję względem pary Nymphoides+Liparophyllum zajmują kolejno: Villarsia i Ornduffia[7].
- Wykaz gatunków[3]
- Liparophyllum capitatum (Nees) Tippery & Les
- Liparophyllum congestiflorum (F.Muell.) Tippery & Les
- Liparophyllum exaltatum (Sims) Tippery & Les
- Liparophyllum exiguum (F.Muell.) Tippery & Les
- Liparophyllum gunnii Hook.f.
- Liparophyllum lasiospermum (F.Muell.) Tippery & Les
- Liparophyllum latifolium (Benth.) Tippery & Les
- Liparophyllum iolifolium (F.Muell.) Tippery & Les
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ a b c Liparophyllum Hook.f.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-02].
- ↑ Liparophyllum. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-01-02].
- ↑ a b Liparophyllum Hook.f.. [w:] Atlas of Living Australia [on-line]. [dostęp 2022-01-02].
- ↑ a b Rowan Hindmarsh-Walls: Plant of the month – Liparophyllum gunnii. [w:] Trilepidea [on-line]. 2020. [dostęp 2022-01-02].
- ↑ a b c d e f Nicholas P. Tippery, Donald H. Les. A New Genus and New Combinations in Australian Villarsia (Menyanthaceae). „Novon A Journal for Botanical Nomenclature”. 19, 3, s. 404-411, 2009. DOI: 10.3417/2007181.
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 532, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ Liparophyllum exaltatum. [w:] Local Plant Directory [on-line]. Yarra Ranges Council. [dostęp 2022-01-02].
- ↑ Warren and Gloria Sheather: Liparophyllum exaltatum. Australian Plants Society, 2020. [dostęp 2022-01-02].
- ↑ Genus: Nymphoides. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2021-07-04]. (ang.).