Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Korei Południowej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Korei Południowej – lista miejsc w Korei Południowej wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowioną na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętą przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowaną przez Koreę 14 września 1988 roku[2].

Obecnie (stan w 2023 roku) na liście znajduje się 16 obiektów: 14 o charakterze dziedzictwa kulturowego i 2 o charakterze przyrodniczym[2].

Na północnokoreańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Korea Południowa zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 11 obiektów (stan w 2021 roku)[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO[edytuj | edytuj kod]

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia południowokoreańskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[a] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
736 Grota Sokkuram i świątynia Pulguk-sa
Seokguram Grotto and Bulguksa Temple 		KrGyeongsang Północny
35°46′00″N 129°20′00″E/35,766667 129,333333 		KKr
(i)(iv) 		1995 Grota Seokguram, wykuta w stokach góry T'oham w VIII w., mieści monumentalny posąg Buddy otoczony wieloma płaskorzeźbami i pełnoplastycznymi przedstawieniami bóstw[5]. W sąsiedztwie groty znajduje się świątynia Pulguk sa z 774 roku[5].
737 Świątynia Haein-sa, Chaggyong P’ango, archiwum matryc Tripitaka Koreana
Haeinsa Temple Janggyeong Panjeon, the Depositories for the Tripitaka Koreana Woodblocks 		KrGyeongsang Południowy
35°47′00″N 128°05′00″E/35,783333 128,083333 		KKr
(iv)(vi) 		1995 W świątyni Haein, w zabudowaniach bibliotecznych Chaggyong P’ango w XV w., przechowywane są drewniane płyty Tripitaki z tekstami buddyjski wyrytymi w latach 1237–1248[6].
738 Sanktuarium Chongmyo
Jongmyo Shrine 		KrSeul
37°34′29″N 126°59′37″E/37,574722 126,993611 		KKr
(iv) 		1995 Chongmyo, dedykowane dynastii Choson (1392–1910), jest najstarszym zachowanym konfucjańskim sanktuarium królewskim[7].
816 Zespół pałacowy Ch’angdokkung
Changdeokgung Palace Complex 		KrSeul
37°34′44″N 126°59′28″E/37,578889 126,991111 		KKr
(ii)(iii)(iv) 		1997 Królewski zespół pałacowy z parkiem z XV w. na terenie Seulu[8].
817 Forteca Hwasong
Hwaseong Fortress 		KrSuwon
Gyeonggi
37°16′20,0″N 127°00′30,0″E/37,272220 127,008330 		KKr
(ii)(iii) 		1997 Forteca wybudowana pod koniec XVIII w. w Suwonie, wzniesiona przez władcę Jeongjo (1752–1800) dla ochrony grobowca jego ojca księcia Sado[9]. Masywane umocnienia z bastionami i wieżami artyleryjskimi ciagną się na długości 6 km[9].
976 Dzielnice zabytkowe Kjongdzu
Gyeongju Historic Areas 		KrGyeongsang Północny
35°47′20,0″N 129°13′36,0″E/35,788890 129,226670 		KKr
(ii)(iii) 		2000 Gyeongju słynie z koreańskiej sztuki buddyjskiej, znajduje się tu wiele świątyń i pałaców z okresu VII–X w.[10]
977 Zespoły dolmenów Koch’ang, Hwasun i Ganghwa
Gochang, Hwasun and Ganghwa Dolmen Sites 		KKr
(iii) 		2000 Setki dolmenów – megalitycznych grobowców z ogromnych płyt kamiennych z I tysiąclecia p.n.e. – na cmentarzyskach prehistorycznych Koch’ang, Hwasun i Ganghwa[11].
Koch’ang KrJeolla Północna
35°25′56″N 126°42′00″E/35,432222 126,700000
Hwasun KrJeolla Południowa
34°58′00″N 126°55′45″E/34,966667 126,929167
Ganghwa KrInczon
37°46′20″N 126°29′14″E/37,772222 126,487222
1264 Wulkaniczna Wyspa Cheju (Cheju-do, Jeju-do)
Jeju Volcanic Island and Lava Tubes 		KrCzedżu
33°28′08″N 126°43′13″E/33,468889 126,720278 		PKr
(vii)(viii) 		2007 Wyspa wulkaniczna wraz z zespołem jaskiń lawowych – Geomunoreum, uważanym za najwspanialszy tego typu system na świecie oraz wulkanem Halla-san – najwyższą górą Korei[12].
1319 Grobowce królewskie dynastii Joseon
Royal Tombs of the Joseon Dynasty 		Kr37°11′50″N 128°27′10″E/37,197222 128,452778 KKr
(iii)(iv)(vi) 		2009 40 królewskich grobowców dynastii Joseon w 18 lokalizacjach z okresu od 1408 do 1966 roku[13].
1324 Historyczne wsie Hahoe i Yangdong
Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong 		KKr
(iii)(iv) 		2010 Wsie z XIV i XV wieku – najbardziej reprezentatywne przykłady wsi klanowych w Korei – położone nad rzekami i osłonięte zalesionymi górami; ich zabudowania obejmują rezydencje klanów, drewniane domy mieszkalne, pawilony i akademie konfucjańskie[14].
Hahoe KrGyeongsang Północny
36°32′21″N 128°31′00″E/36,539167 128,516667
Yangdong KrGyeongsang Północny
36°00′07″N 129°15′12″E/36,001944 129,253333
1439 Namhansanseong
Namhansanseong 		KrGyeonggi
37°28′44″N 127°10′52″E/37,478889 127,181111 		KKr
(ii)(iv) 		2014 Miasto-twierdza z VII w., zastępcza stolica dynastii Joseon, wielokrotnie przebudowywana, symbol suwerenności Korei[15].
1477 Pozostałości starożytnego królestwa Peldze (Baekje)
Baekje Historic Areas 		Kr36°27′43″N 127°07′38″E/36,461944 127,127222 KKr
(ii)(iii) 		2015 Osiem stanowisk archeologicznych z pozostałościami starożytnego królestwa Baekje (od 18 p.n.e. do 660 roku n.e.) – jednego z Trzech Królestw Korei; ruiny budowli z okresu od 475 do 660 roku, w tym pozostałości m.in. w Gongju: fortecy Gongsanseong i grobowców królewskich w Songan-ri (np. grobowca Muryeonga, w Sabi: twierdza Busosanseong, świątynia Jeongnimsa, grobowce królewskie w Neungsan-ri i mur miejski Naseong oraz pałac królewski w Wanggung-ri i świątynia Mirŭk sa w Iksan[16].
1562 Sansa, buddyjskie klasztory górskie w Korei
Sansa, Buddhist Mountain Monasteries in Korea 		Kr36°32′31″N 127°49′06″E/36,541944 127,818333 KKr
(iii) 		2018 Siedem buddyjskich klasztorów górskich z VII–X w. w południowych prowincjach Korei, o charkaterstycznej zabudowie z otwartym dziedzińcem otoczonym przez cztery budynki: Salę Buddy, pawilon, czytelnię i dormitorium[17].
1498 Seowon, neokonfucjańskie akademie koreańskie
Seowon, Korean Neo-Confucian Academies 		Kr36°43′38,3″N 128°50′36,3″E/36,727297 128,843428 KKr
(iii) 		2019 Neokonfucjańskie akademie koreańskie działające od XV do XIX wieku za panowania dynastii Joseon: Seowon Sosu, Seowon Namgye, Seowon Oksan, Seowon Dosan, Seowon Piram, Seowon Dodong, Seowon Byeongsan, Seowon Museong i Seowon Donam[18].
1591 Getbol, wybrzeża koreańskie
Getbol, Korean Tidal Flats 		Kr34°49′43,8″N 126°06′16,0″E/34,828822 126,104444 KKp
(x) 		2021 Cztery równiny zalewowe we wschodniej części Morza Żółtego o wielkiej bioróżnorodności – występuje tu 2150 gatunków roślin i zwierząt[19].
1666 Kurhany z okresu Gaya
Gaya Tumuli 		Kp KKp
(iii) 		2023 Siedem kurhanów na południu Korei z okresu konfederacji Gaya[20].

Obiekty na południowokoreańskiej Liście Informacyjnej UNESCO[edytuj | edytuj kod]

Obiekty wpisane na południowokoreańską Listę Informacyjną UNESCO

Poniższa tabela przedstawia obiekty na południowokoreańskiej Liście Informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na południowokoreańskiej Liście Informacyjnej[2];
Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
385 Ośrodki wypalania gliny w Gangjin
Kangjingun Kiln Sites 		KpJeolla Południowa KKp
(ii)(iii)(iv)(v)(vi) 		1994 98 z 400 ośrodków wypalania gliny z okresu Goryeo (918–1392)[21].
386 Rezerwat przyrody Seoraksan
Mt. Soraksan Nature Reserve 		KpGangwon
38°07′30″N 128°24′58″E/38,125000 128,416111 		PKp
(vii)(x) 		1994 Rezerwat przyrody o powierzchni 163,6 km² we wschodniej części środkowego Półwyspu Koreańskiego z granitowymi i gnejsowymi pasmami górskimi z wieloma szczytami wznoszącymi się na ponad 1200 m n.p.m.[22] Zarejestrowano tu ponad 822 gatunki roślin naczyniowych, w tym rzadkie rośliny, takie jak Hanabusaya asiatica czy piżmowiec syberyjski, i 49 gatunków ptaków i ssaków, w tym gatunki zagrożone, takie jak Dryocopus javensis richardsi[22].
1640 Skamieniałości dinozaurów na wybrzeżu południowym
Sites of fossilized dinosaurs throughout the Southern seacoast 		Kp PKp
(viii)(ix)(x) 		2002 Miejsca występowania skamieniałości dinozaurów na wybrzeżu południowym Korei, gdzie znaleziono doskonale zachowane skamieniałe jaja i ślady dinozaurów z okresu kredy ery mezozoicznej[23]. Odkryto tu m.in. największe ślady archeopteryksów na świecie i najstarsze na świecie ślady ptaków z płetwiastymi stopami[23].
5484 Saliny
Salterns 		Kp KKp
(iii)(v) 		2010 Jeolla Południowa jest głównym regionem produkcji soli w Korei[24]. Saliny Sinan i Yeonggwang powstały w XIX w., kiedy do Korei przywieziono z Japonii znajomość pozyskiwania soli z wody morskiej[24].
Salina Yeonggwang KpJeolla Południowa
35°15′58″N 126°19′56″E/35,266111 126,332222
Salina Sinan KpJeolla Południowa
34°59′35″N 126°10′34″E/34,993056 126,176111
5486 Petroglify nad strumieniem Daegokcheon
Daegokcheon Stream Petroglyphs 		KKp
(iii) 		2010 Petroglify znajdują się na skale klifu o długości 3 km nad strumieniem Daegokcheon. Petroglify Bangudae obejmują ok. 300 przedstawień ludzi, zwierząt, statków i narzędzi[25]. Wśród petroglifów w Cheonjeon-ri znajdują się najstarsze rysunki w Korei z okresu neolitu i epoki brązu[25].
Petroglify Bangudae Kp35°36′13″N 129°10′38″E/35,603611 129,177222
Petroglify w Cheonjeon-ri Kp35°36′53″N 129°10′25″E/35,614722 129,173611
5488 Antyczne fortece górskie w środkowej Korei
Ancient Mountain Fortresses in Central Korea 		Kp KKp
(iii)(iv)(v) 		2010 Siedem fortec górskich w środkowej Korei[26].
5576 Mokradła Upo
Upo Wetland 		KpGyeongsang Południowy
35°33′07″N 128°24′53″E/35,551944 128,414722 		KKp
(vii)(x) 		2011 Największe mokradło rzeczne w Korei (2,3 km²), siedlisko ptaków wędrownych wpisane w 1998 roku na listę konwencji ramsarskiej[27].
5598 Naganeupseong
Naganeupseong, Town Fortress and Village 		KpJeolla Południowa
34°54′25″N 127°20′20″E/34,906944 127,338889 		KKp
(iii)(iv)(v)(vi) 		2011 Historyczna wioska w południowo-zachodniej Korei, znana z dobrze zachowanego krajobrazu kulturowego i tradycyjnego stylu życia z czasów dynastii Joseon (1392–1910)[28].
5599 Wieś Oeam
Oeam Village 		KpChungcheong Południowy
36°43′52″N 127°00′49″E/36,731111 127,013611 		KKp
(iii)(iv)(v)(vi) 		2011 Tradycjna wieś klanowa rodziny Yean Yi[29].
5781 Mury obronne Seulu
Seoul City Wall 		KpSeul
37°33′00″N 126°59′00″E/37,550000 126,983333 		KKp
(ii)(iii)(iv)(vi) 		2012 Mury obronne stolicy Seul, których budowa rozpoczęła się w 1395 roku[30].
6171 Kamienne posągi Buddy i pagody w świątyni Unju sa
Stone Buddhas and Pagodas at Hwasun Unjusa Temple 		KpJeolla Południowa
36°17′38″N 126°54′30″E/36,293889 126,908333 		KKp
(i)(iii)(iv) 		2017 W terenie świątyni Unju z X–XI w. znajduje się 141 pozostałości kamiennych pagod i 115 kamiennych posągów Buddy[31].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nazwy podane za Polskim Komitetem ds. UNESCO[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e UNESCO: Republic of Korea. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  3. ↑ Polski Komitet ds. UNESCO: Korea Południowa (Republika Korei). [dostęp 2020-01-19]. (pol.).
  4. ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  5. ↑ a b UNESCO: Seokguram Grotto and Bulguksa Temple. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  6. ↑ UNESCO: Haeinsa Temple Janggyeong Panjeon, the Depositories for the Tripitaka Koreana Woodblocks. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  7. ↑ UNESCO: Jongmyo Shrine. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  8. ↑ UNESCO: Changdeokgung Palace Complex. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  9. ↑ a b UNESCO: Hwaseong Fortres. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  10. ↑ UNESCO: Gyeongju Historic Areas. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  11. ↑ UNESCO: Gochang, Hwasun and Ganghwa Dolmen Sites. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  12. ↑ UNESCO: Jeju Volcanic Island and Lava Tubes. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  13. ↑ UNESCO: Royal Tombs of the Joseon Dynasty. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  14. ↑ UNESCO: Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  15. ↑ UNESCO: Namhansanseong. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  16. ↑ UNESCO: Baekje Historic Areas. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  17. ↑ UNESCO: Sansa, Buddhist Mountain Monasteries in Korea. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  18. ↑ UNESCO: Seowon, Korean Neo-Confucian Academies. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  19. ↑ UNESCO: Getbol, Korean Tidal Flats. [dostęp 2021-08-09]. (ang.).
  20. ↑ UNESCO: Gaya Tumuli. [dostęp 2023-09-18]. (ang.).
  21. ↑ UNESCO: Kangjingun Kiln Sites. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  22. ↑ a b UNESCO: Mt. Soraksan Nature Reserve. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  23. ↑ a b UNESCO: Sites of fossilized dinosaurs throughout the Southern seacoast. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  24. ↑ a b UNESCO: Salterns. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  25. ↑ a b UNESCO: Daegokcheon Stream Petroglyphs. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  26. ↑ UNESCO: Ancient Mountain Fortresses in Central Korea. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  27. ↑ UNESCO: Upo Wetland. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  28. ↑ UNESCO: Naganeupseong, Town Fortress and Village. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  29. ↑ UNESCO: Oeam Village. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  30. ↑ UNESCO: Seoul City Wall. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  31. ↑ UNESCO: Stone Buddhas and Pagodas at Hwasun Unjusa Temple. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_światowego_dziedzictwa_UNESCO_w_Korei_Południowej&oldid=71294271”