Przejdź do zawartości

Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Białorusi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Białorusi – lista miejsc na Białorusi wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972 roku[1] i ratyfikowanej przez Białoruś 12 października 1988 roku[2].

Obecnie (stan na 2023 rok) na liście znajdują się cztery obiekty: trzy dziedzictwa kulturowe oraz jedno o charakterze przyrodniczym[2].

Na białoruskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Białoruś zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się pięć obiektów (stan na 2023 rok)[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO

[edytuj | edytuj kod]

Poniższa tabela przedstawia białoruskie wpisy na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
Położenie – miasto, obwód; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę;
Opis – krótki opis wpisu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Wpisy transgraniczne

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
33 Puszcza Białowieska
Białowieża Forest
Obwód brzeski oraz Obwód grodzieński
52°39′30,8″N 23°57′21,2″E/52,658556 23,955883
P (ix)(x) 1979
1992
2014
Puszcza Białowieska to ogromny obszar lasów pierwotnych, w których występuje duża bioróżnorodność gatunkowa. Występuje tutaj najliczniejsza populacja żubra europejskiego. Wpis transgraniczny z Polską[5].
625 Zespół zamkowy w Mirze
Mir Castle Complex
Mir, Obwód grodzieński
53°27′04,7″N 26°28′24,4″E/53,451319 26,473450
K (ii)(iv) 2000 Zamek został wybudowany w stylu gotyckim na przełomie XV i XVI wieku. Budynek był dwukrotnie przebudowywany, najpierw w stylu renesansowym, a następnie w stylu barokowym. W 1792 roku doszło tutaj do bitwy pod Mirem między wojskami polskimi a rosyjskimi[6].
1187 Południk Struvego
Struve Geodetic Arc
Obwód brzeski oraz Obwód grodzieński
54°17′30″N 26°02′43″E/54,291667 26,045278
53°33′38″N 24°52′11″E/53,560556 24,869722
52°17′22″N 25°38′58″E/52,289444 25,649444
52°12′28″N 25°33′23″E/52,207778 25,556389
52°09′39″N 25°34′17″E/52,160833 25,571389
K (ii)(iv)(vi) 2005 Na Białorusi znajduje się 5 z 34 punktów pomiarowych południka Struvego. Zostały one założone w latach 1816–1852 na terenie ówczesnej unii Szwecji i Norwegii oraz Imperium Rosyjskiego, pod nadzorem rosyjskiego naukowca Friedricha Georga Wilhelma von Struvego i rosyjskiego oficera Carla F. Tennera. Wpis transgraniczny z Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją oraz Ukrainą[7].
1196 Architektoniczny, rezydencjonalny i kulturalny zespół rodu Radziwiłłów w Nieświeżu
Architectural, Residential and Cultural Complex of the Radziwill Family at Nesvizh
Nieśwież, Obwód miński
53°13′22″N 26°41′29″E/53,222778 26,691389
K (ii)(iv)(vi) 2005 Zamek był siedzibą polskiego rodu Radziwiłłów od XVI do XX wieku. Wybudowano go w latach 1582–1600 na zlecenie Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła. W okresie dwudziestolecia międzywojennego zamek zasłynął jako miejsce spotkania Józefa Piłsudskiego z polskimi arystokratami[8].

Obiekty na białoruskiej liście informacyjnej UNESCO

[edytuj | edytuj kod]

Poniższa tabela przedstawia obiekty na białoruskiej liście informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na białoruskiej liście informacyjnej[2];
Położenie – miasto, obwód; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Wpisy transgraniczne

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
1892 Kanał Augustowski
Augustow Canal
Obwód grodzieński
53°51′46,3″N 23°37′25,0″E/53,862861 23,623597
K (i)(ii) 2004 Kanał Augustowski został zbudowany w latach 1823–1839, aby zapewnić bezpośrednie połączenie dwóch głównych rzek, Wisły oraz Niemna. Jego długość wynosi 101 km, a średnia głębokość 2,25 m[9].
1893 Cerkiew Przemienienia Pańskiego oraz Sobór św. Zofii w Połocku
Saviour Transfiguration Church and St. Sophia Cathedral in the town of Polatsk
Połock, Obwód witebski
55°30′14,7″N 28°46′50,8″E/55,504094 28,780781
55°29′10,3″N 28°45′31,3″E/55,486194 28,758694
K (i)(ii) 2004 Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Połocku została wybudowana w latach 1152–1161. W 1582 roku król Stefan Batory przekazał cerkiew zakonowi jezuitów. Sobór św. Zofii został wybudowany w latach 1044–1066. Katedra była dwukrotnie przebudowywana w 1447 oraz w 1618 roku[10].
1895 Cerkiew Świętych Borysa i Gleba w Grodnie
SS. Boris and Gleb (Kalozha) Church in the city of Hrodna
Grodno, Obwód grodzieński
53°40′42,2″N 23°49′07,3″E/53,678389 23,818694
K (i)(ii) 2004 Cerkiew została wybudowana w 1180 roku niedaleko Niemna. W kolejnych wiekach budynek przeszedł szereg remontów. W 1853 roku w wyniku osunięcia się skarpy niemeńskiej zawaliła się południowa ściana oraz apsyda[11].
1899 Ufortyfikowane świątynie na Białorusi, w Polsce i na Litwie
Edifices for Worship of Fortress Type in Belarus, Poland and Lithuania
Synkowicze, Murowanka, Komaje
Obwód brzeski oraz Obwód miński
53°07′23,2″N 25°09′26,7″E/53,123111 25,157417
53°41′51,6″N 25°00′00,0″E/53,697667 25,000000
55°03′37,0″N 26°36′19,0″E/55,060278 26,605278
K (i) 2004 Wpis na listę informacyjną obejmuje trzy ufortyfikowane świątynie chrześcijańskie na Białorusi: cerkiew św. Michała Archanioła w Synkowiczach, cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Murowance oraz kościół św. Jana Chrzciciela w Komajach. Wszystkie one powstały na przełomie XVI i XVII wieku[12].
1901 Drewniana architektura sakralna (XVII–XVIII w.) na Polesiu
Worship wooden architecture (17th -18th centuries) in Polesye
Obwód brzeski oraz Obwód homelski K (i)(ii)(iii) 2004 Nominacja na listę informacyjną obejmuje architekturę drewnianą na Polesiu, gdzie drewno jest od wieków głównym materiałem budowlanym. Architektura ta pochodzi z XVII oraz XVIII wieku[13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. UNESCO World Heritage Centre, Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  2. a b c d e UNESCO World Heritage Centre, Belarus - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  3. l (red.), Polski Komitet ds Unesco: Białoruś [online], www.unesco.pl [dostęp 2022-12-29] (ang.).
  4. a b UNESCO World Heritage Centre, The Criteria for Selection [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-27] (ang.).
  5. UNESCO World Heritage Centre, Białowieża Forest [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  6. UNESCO World Heritage Centre, Mir Castle Complex [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  7. UNESCO World Heritage Centre, Struve Geodetic Arc [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  8. UNESCO World Heritage Centre, Architectural, Residential and Cultural Complex of the Radziwill Family at Nesvizh [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  9. UNESCO World Heritage Centre, Augustow Canal [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  10. UNESCO World Heritage Centre, Saviour Transfiguration Church and St. Sophia Cathedral in the town of Polatsk [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  11. UNESCO World Heritage Centre, SS. Boris and Gleb (Kalozha) Church in the city of Hrodna [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  12. UNESCO World Heritage Centre, Edifices for Worship of Fortress Type in Belarus, Poland and Lithuania [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  13. UNESCO World Heritage Centre, Worship wooden architecture (17th -18th centuries) in Polesye [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]