Lombardczycy na pierwszej krucjacie

Lombardczycy na pierwszej krucjacie

I Lombardi alla prima crociata

Muzyka	Giuseppe Verdi
Libretto	Temistocle Solera
Liczba aktów	4
Język oryginału	włoski
Źródło literackie	poemat Tommassa Grossiego
Prapremiera	1 lutego 1843, La Scala w Mediolanie
poprzednia Nabucco następna Ernani

Lombardczycy na pierwszej krucjacie (wł. I Lombardi alla prima crociata) – opera w czterech aktach Giuseppe Verdiego, wystawiona po raz pierwszy w La Scali 1 lutego 1843 roku. Kompozytor zadedykował ją Marie Louise, księżnej Parmy, która zmarła w kilka tygodni po premierze opery.

Libretto: Temistocle Solera wg Tommasa Grossiego.

HISTORIA:

Wedle Arthura Pougina, oficjalnego biografa Verdiego (1881), po trzecim przedstawieniu Nabuchodonozora Merelli zaprosił wieczorem kompozytora do swego biura, by mu powierzyć kompozycję nowej opery - dając mu przy tym carte blanche. Strepponi miała wówczas poradzić Verdiemu, by zażądał opłaty równej honorarium Belliniego za Normę: 8000 funtów austriackich. Solera zaadoptował na tę okazję heroikomiczny poemat w piętnastu pieśniach (1826) Tommasa Grossiego, przyjaciela (i naśladowcę) Alessandra Manzoniego. Rzecz szczególna, choć nie brak w twórczości Verdiego włoskich tematów, poemat Grossiego pozostanie jego jedynym włoskim źródłem literackim. Religijna treść libretta wzbudziła niepokój arcybiskupa Mediolanu, który zaalarmował szefa policji, jednak w obliczu stanowczego oporu Verdiego władze zgodziły się na wystawienie utworu, uzyskując jedną tylko nieznaczną poprawkę: Ave Maria Giseldy zmieniono na mniej "liturgiczne" Salve Maria... Wolno przypuszczać, że władze obawiały się reakcji publiczności na zakaz nowego i niecierpliwie wyczekiwanego utworu twórcy Nabuchodonozora. Obsada była pierwszorzędna: Dévris, młody obiecujący Guasco (przyszły Ernani i Foresto w Atylli) i wreszcie Erminia Frezzoli, przyszła Giovanna d'Arco.

Premiera skończyła się olśniewającym triumfem, wydaje się jednak, że publiczność oklaskiwała nade wszystko patriotyczny temat i własne nadzieje, gdyż utwór nigdy nie dorównał wzięciem i uznaniem poprzedniej operze. Tylko patrioci nauczyli się na pamięć kolejnej "chóralnej arii" z IV aktu - wzniosłego unisono O Signore, dal tetto natio - bliźniaka Va, pensiero. W roku 1847 Verdi przerobi Lombardczyków dla Paryża pod tytułem Jérusalem, po czym La Scala przedstawi na zmianę obie wersje (1850: Jérusalem; 1855: I Lombardi), a następnie porzuci obie aż po rok 1930 (Bianca Scaccati i Francesco Merli) i znów przypomni o utworze na kolejne pół wieku (1984: Ghena Dimitrova, José Carreras, Silvano Caroli). W XIX wieku Lombardczycy doczekają się wielu produkcji (Barcelona, Berlin i Petersburg 1845; Londyn i Wiedeń 1846; Nowy Jork, Palmo's Opera House 1847 - to pierwsza opera Verdiego wykonana w Stanach Zjednoczonych; Konstantynopol 1850; Buenos Aires 1851; Meksyk 1852), po czym wycofają się na Półwysep Apeniński (Bolonia 1913; Turyn 1926; La Scala 1930). Powrócą w latach 60. XX wieku, na fali Verdiowskiego renesansu (Londyn, Sadler's Wells 1962; Rzym 1969, z Renatą Scotto, Luciano Pavarottim, Ruggero Raimondim; Parma 1973; Budapeszt 1974, wznowienie Covent Garden 1976; San Diego 1979, wznowienie New York City Opera i Nowy Orlean; Werona 1985; Metropolitan Opera 1993, z Aprile Milo, Pavarottim, Samuelem Rameyem).

Pierwsze polskie wykonanie, w wersji koncertowej, zapewniła Opera Bałtycka (2004).

Linki zewnętrzne

• Libretto
• Internetowa baza arii